Reizigers zijn de dupe: steeds minder bussen in de regio
11 oktober 2023 · 14:16| Leestijd: 6 min
Update: 8 augustus 2024 · 15:44
In dit artikel aan het woord
"Laat de vijf vervoerders in Nederland met een plan komen en beoordeel welk plan het beste is voor de reiziger of welk openbaar vervoer het meeste oplevert. Dat is toch voor iedereen optimaal?"
"Voor voorzieningen moeten we ermee ophouden dat we de kennis aan de markt overlaten."
"Er zijn dorpen waar helemaal geen openbaar vervoer is. Er zijn plekken waar in de avond om half zes de bussen ermee ophouden."
"Bij ons is het perfect geregeld. Wij kunnen vier keer per uur naar Amsterdam. Met de metro ben je binnen een kwartier op Amsterdam Centraal."
"Ik heb er alleen een beetje moeite mee dat de provincie er vanuit gaat dat er dan vrijwilligers nodig zijn om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen."
In het kort
Sta jij ook wel eens lang te wachten op de bus? Of zie je dat de zoveelste bushalte in je dorp verdwijnt? Dit is niet gek, want in de afgelopen vijf jaar is het aantal bushaltes in Nederland flink gedaald. Hoe kan dat en hoe moet dat verder?
Aantal bushaltes in Nederland flink gedaald
Uit een onderzoek blijkt dat het aantal bushaltes in Nederland de afgelopen vijf jaar met 7% gedaald is. Het aantal ging van ruim 22.100 naar ruim 20.600. Dat betekent dat er in vijf jaar tijd 67 dorpen bij zijn gekomen zonder bushalte. Ook is het zo dat regionaal en lokaal de verschillen groot zijn.
In Drenthe (daling van 17%) en Groningen (daling van 15%) nam het aantal haltes het sterkst af. In Zeeland (stijging van 1%) en Flevoland (stijging van 1%) kwamen er juist haltes bij. Toch betekent het niet dat alle inwoners van Zeeland en Flevoland makkelijk de bus kunnen nemen. Wáár de bushaltes zijn, speelt ook een belangrijke rol.
Dit heeft grote consequenties voor bijvoorbeeld dorpen. In Zeeland bijvoorbeeld mag je blij zijn als er over twee jaar nog überhaupt bussen rijden. Geen enkele busvervoerder heeft zich namelijk ingeschreven voor het nieuwe vervoersplan van de provincie. Bewoners, studenten en scholieren kunnen straks misschien geen gebruik meer maken van een buslijn...
In het noorden van Nederland verdwijnen de meeste bushaltes
Heijnen benadrukt: openbaar vervoer blijft beschikbaar in Zeeland
DEN HAAG (ANP) - De bussen in Zeeland blijven rijden, ondanks dat eerder bekend werd dat geen enkel vervoersbedrijf zich heeft gemeld om deze taak vanaf 2025 op zich te nemen. Dat heeft demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur) nogmaals benadrukt tijdens het wekelijkse vragenuur.
Momenteel praat de provincie met de busvervoerders over waarom ze niet in Zeeland willen rijden. Volgens Heijnen "onderstreept" dit probleem het belang om naar andere manieren van openbaar vervoer in de provincie te kijken. Zij is ook al langer met Zeeland in gesprek om de bereikbaarheid van 400.000 Zeeuwen, maar ook toeristen en werknemers van buitenaf, te waarborgen.
BBB-leider Caroline van der Plas vroeg zich af of de Zeeuwse situatie voor meerdere provincies geldt. "Dit is de eerste keer dat dit gebeurt, en we moeten natuurlijk wel gaan kijken of dit een voorbode is, dus daar zal ik heel goed op gaan letten", aldus de staatssecretaris.
Hoe komt het dat Connexion zich niet inschrijft voor het nieuwe vervoersplan? Reactie Connexxion en Transdev
"We hebben Provincie Zeeland inderdaad laten weten dat Transdev/Connexxion niet inschrijft voor de nieuwe aanbesteding voor de ov-concessie Zeeland. We hebben namelijk geconcludeerd dat we de eisen in het bestek niet haalbaar vinden. Er zijn teveel onzekerheden. Het minimaal aantal dienstregelingsuren dat verwacht wordt, is voor ons niet haalbaar binnen het budget dat door de Provincie beschikbaar wordt gesteld.
De keuze om wel of niet in te schrijven voor een aanbesteding nemen we niet zomaar. We hebben de vereisten en de daaraan verbonden voor- en nadelen grondig bestudeerd. Daarbij nemen we alle relevante factoren mee, ook de impact van onze keuze op medewerkers en reizigers. We willen bovendien zorgvuldig omgaan met onze opdrachtgever, Provincie Zeeland, voor wie we de komende tijd nog met dezelfde inzet het openbaar vervoer verzorgen. We geven hen graag als eerste meer inzicht in de achterliggende redenen voor onze keuze om niet in te schrijven. Daarom kiezen we er op dit moment voor om geen interviews te geven.
In algemene zin kan kunnen wij als vervoerder aangeven dat we het laten vervallen van haltes zoveel mogelijk proberen te voorkomen. Door het personeelstekort in onze sector kan het wel gebeuren dat we de frequentie van de dienstregeling moeten terugschroeven. Dan wordt een halte minder vaak aangedaan. Daarbij kijken we in eerste instantie naar de buslijnen die heel regelmatig rijden. Wanneer een buslijn in plaats van 4 keer per uur 3 keer per uur komt, is de impact op de reiziger natuurlijk minder groot dan bij lijnen die al eens in het uur rijden. Zo proberen we de gevolgen van het personeelstekort voor onze reizigers zoveel mogelijk te beperken. Dit gebeurt ook altijd in overleg met onze opdrachtgevers."
Wat denk jij?
Is het openbaar vervoer bij jou in je dorp of stad goed geregeld?
Aantal reacties: 0
Hoe kan het probleem van een tekort aan bussen het best opgelost worden?
Uit verschillende hoeken van het land zijn er mensen die het vervelend vinden dat er minder bussen rijden. Er zijn provincies, zoals de provincie Brabant, die opzoek zijn naar bedrijven die het vervoer op zich willen nemen de komende jaren. De vraag is: hoe gaan de vervoerders, zoals Connexxion, dit zo snel mogelijk doen? Zo heeft bijvoorbeeld in Zeeland geen enkele vervoerder zich ingeschreven voor het nieuwe vervoersplan van de provincie. Een busvervoerder die geen bussen wil rijden? Hoe kan dat en hoe moet dat verder? Arthur Kamminga, aanbestedingsexpert en adviseur, vertelt in het radioprogramma Geld of je Leven (EO) het volgende erover.
"De overheid vraagt aan busbedrijven om met een plan te komen en het beste plan voor het openbaar vervoer, wint. Dat is eigenlijk hele positieve marktwerking. Laat de vijf vervoerders in Nederland met een plan komen, beoordeel welk plan het beste is voor de reiziger of het openbaar vervoer het meeste oplevert. Dat is toch voor iedereen optimaal? De provincie of ambtenaren weten er niet veel over. Daar heb je ook bepaalde kennis voor nodig. De overheid heeft al die kennis niet en als zij vervolgens wel op dat gebied allerlei plannen en dienstregelingen gaan inzetten, dan kun je er vanuit gaan wat er gebeurt..."
Ger van Unen, SP-Statenlid in Zeeland, denkt hier anders over. Zij vindt het fijner als de provincie het zelf doet.
"Ik denk wel: laten we dat busvervoer als provincie zelf doen! Dan zit de provincie aan de knoppen. Op het moment dat er een probleem is, kun je zeggen: laten we dat probleem oplossen. Dan zit je niet in de tang van een bedrijf dat als doel heeft winst te maken en de aandeelhouders tevreden te houden, dan zit je veel directer aan de knoppen!"
Arthur Kamminga vertelt hoe het komt dat er nu nauwelijks vervoersbedrijven in bijvoorbeeld Zeeland met hun bus willen rijden. De vraag is: wat gaat er dan mis?!
"De vervoermaatschappijen denken dat er hier geen geld te verdienen is met de voorwaarden die er op dit moment zijn. Of ze vinden dat de risico's te hoog zijn. Ik weet niet wat de overwegingen waren waarom iedereen er uitgestapt is... Het geeft wel aan dat het niet aan de vervoerders ligt maar aan de aanbesteding. Kennelijk is het huidige busaanbod in Zeeland niet aantrekkelijk genoeg en droeg deze aanbesteding daar niet aan bij om het aantrekkelijker te maken."
Ger van Unen denkt dat de verantwoordelijkheid van de bussen bij de provincie moet liggen. Dan zou het veel beter geregeld worden.
"Als de provincie de buslijnen regelt, zou het ook niet kunnen gebeuren dat er buslijnen geschrapt worden. Het openbaar vervoer kost geld, dus het wordt duurder voor de provincie, maar je hebt dan wel meer te bepalen. Voor veel mensen zijn voorzieningen belangrijk en voor hen moeten we ermee ophouden dat we de kennis aan de markt overlaten."
Will Gerbers van de reizigersvereniging Rover Drenthe, maakt zich zorgen.
"Er zijn dorpen waar helemaal geen openbaar vervoer is. Er zijn plekken waar in de avond om half zes de bussen ermee ophouden. Er zijn dorpen waar je in het weekend geen openbaar vervoer kan gebruiken. In bepaalde opzichten is dat wel oneerlijk. Wij moeten voor bepaalde dingen veel harder knokken dan in de Randstad."
Ellie Rooth, van Buurtbus Waterland, woont in omgeving Amsterdam. Zij merkt niks van buslijnen die verdwijnen. Sterker nog: bij haar in de buurt lijkt het openbaar vervoer goed geregeld. Will bedenkt zich soms weleens dat de Randstad het natuurlijk weer voor elkaar heeft.
"Bij ons is het perfect geregeld. Wij kunnen vier keer per uur naar Amsterdam. Met de metro ben je binnen een kwartier op Amsterdam Centraal. Dat is perfect geregeld. Ook hebben wij de buurtbus natuurlijk!"
Jannes Kusters, raadslid in Baarle Nassau, is het met Will Gerbers eens dat ze harder moeten knokken dan de Randstedelingen om iets voor elkaar te krijgen.
"Ik studeer in Rotterdam. Als ik daar naar toe wil, ben ik ongeveer drie uur onderweg. Het is sowieso nu al ingewikkeld. In de avond en weekenden komen er geen bussen door het dorp waar ik woon, Dat is sinds een aantal jaar zo. Nu wil de provincie Brabant dat nog verder afschalen. Ook zijn er zorgen of er wel bedrijven, zoals Arriva of Connexxion, zijn die het vervoer op zich willen gaan nemen."
Wie moet het oplossen?
In de provincie Brabant gaan er buslijnen verdwijnen. De provincie presenteerde een coalitieakkoord waarin staat dat het openbaar vervoer flexibel, betrouwbaar, frequent en betaalbaar moet zijn. Jannes Kusters vindt hier wat van.
"Dat zijn hele mooie begrippen. Een paar maanden geleden hebben we onze zorgen geuit richting de provincie. Op dit moment zijn de meningen erover verdeeld of het openbaar vervoer flexibel, betrouwbaar, frequent en betaalbaar is. De plannen die de provincie nu heeft, gaat daar niet aan bijdragen."
Jannes voegt hieraan toe dat het funest is voor de leefbaarheid als de bussen niet rijden.
"Zowel voor de mensen en kinderen die er nu wonen en naar school moeten, als voor de toekomst is het funest. Wie wil er nu een gezin stichten op een plek waar geen mogelijkheden zijn voor het openbaar vervoer? Ik vraag me af of je er een alternatief voor hebt."
Ellie Rooth, van de Buurtbus Waterland, vertelt dat in 2015 besloten is om in Monnickendam de buurtbus op te zetten. Er is een bestuur gekomen met veel vrijwilligers die de buurtbus rijden. Deze vrijwilligers zijn buschauffeur geworden. Het gaat om 30 vrijwilligers die dit doen.
"Een vrouw heeft een man die in een verzorgingstehuis in Monnickendam verblijft. Die man heeft geen auto. Ook rijdt daar geen openbaar vervoer. Die mevrouw maakt elke dag gebruik van de buurtbus en ze blijft herhalen dat ze zo blij is dat er buurtbussen zijn. Dan kan ze namelijk naar haar man toe... Daar doe ik het dus voor."
Is dit een oplossing? Jannes Kusters vindt het een fantastisch initiatief maar heeft er toch zijn twijfels over.
"Ik vind wel dat mobiliteit een kerntaak van de provincie is en niet van de burger. Op plekken waar er voorheen misschien weinig openbaar vervoer was, is dat een super initiatief. Ik heb er alleen een beetje moeite mee dat de provincie er vanuit gaat dat er dan vrijwilligers nodig zijn om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen."
Meer weten?
Benieuwd naar meer? Bekijk dan de aflevering van Dit is de Middag (EO) waarin presentator Hans van der Steeg het onderwerp bespreekt met Jannes Kusters (raadslid in de gemeente Baarle-Nassau), Will Gerbers (Reizigersvereniging Rover Drenthe) en Ellie Rooth (Buurtbus Waterland).
Luister ook naar de aflevering van Geld of je Leven (EO) waarin presentator Hans van der Steeg in gesprek gaat met aanbestedingsexpert Arthur Kamminga en Ger van Unen (SP-Statenlid in Zeeland).
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenPraat mee
Heb jij wel eens in de avond geen bus meer kunnen nemen omdat ze niet meer rijden?
