Eindexamens weer voorbij: zijn ze nog wel van deze tijd?
13 juni 2024 · 16:00| Leestijd:3 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:44
In dit artikel aan het woord
"Ik ben tegen een doorgeslagen toetsdruk. En ik vind dat we die in Nederland op dit moment hebben."
"Er wordt gedaan alsof het eindexamen heftig en spannend is, maar dat valt best wel mee"
In het kort
Deze week hangen er weer veel tassen en vlaggen aan de gevels. Woensdag kregen heel veel scholieren namelijk te horen dat ze geslaagd waren - of helaas gezakt. Toch zijn er nog steeds deskundigen die de huidige manier van examineren stom vinden. Waarom telt zo’n momentopname voor 50% mee?
Wat denk jij?
Ken jij iemand die dit jaar eindexamen heeft gedaan?
Aantal reacties: 0
Wie kan de vlag uithangen?
Zo'n 200 duizend eindexamenleerlingen beleefden woensdag een ontzettend spannende dag. 's Middags kregen ze te horen of ze wel of niet geslaagd zijn. De gelukkigen hangen de vlag uit, met de schooltas eraan. De leerlingen die niet geslaagd zijn krijgen binnenkort een herkansing. Daarom is het aantal geslaagden pas in het najaar bekend.
Ruim 96.000 leerlingen van het vmbo deden dit jaar eindexamen, terwijl bijna 56.000 havisten en ruim 39.000 vwo'ers ook hun eindstreep haalden. Vorig jaar deden bijna 186.000 jongeren eindexamen, en het jaar ervoor waren dat er ongeveer 188.000. Het aantal vwo'ers en havisten is de laatste jaren bijna hetzelfde gebleven, maar op het vmbo is er een lichte toename te zien.
Leerlingen van het speciaal onderwijs doen hun staatsexamen in andere periodes. Zij krijgen hun uitslag tussen woensdag en eind augustus. Komende vrijdag zal demissionair onderwijsminister Mariëlle Paul voor hen de vlag hijsen op het ministerie van Onderwijs.
Dit is de discussieHoe eerlijk is deze momentopname?
Er klinkt al jaren kritiek op de eindexamens. Want is het eigenlijk wel eerlijk om het eindcijfer van de middelbare school voor de helft af te laten hangen van één enkele toets? Onderwijskundige aan de Open Universiteit Rob Martens vindt van niet.
"We hebben te maken met een doorgeslagen toetscultuur. Er zit veel te druk op toetsen en het eindexamen is daar een beetje de hoogmis van. Ik ben niet tegen toetsen, maar wel steeds meer bezorgd over de enorme toetsgerichtheid en de zenuwentoestand die we eromheen hebben. Ook krijgt het LAKS verbijsterend aantal klachten."
Volgens Martens is het gevoel van druk in de afgelopen jaren toegenomen. Dit mag echt wel minder, vindt hij.
"Met een toets op zichzelf hoeft niks mis te zijn. Maar als leerlingen sterk die druk gaan ervaren, raken ze steeds minder intrinsiek gemotiveerd. We moeten niet te laconiek doen over die stress. Het aantal meiden dat emotionele problemen ervaart, is verdubbeld en zit nu rond de 45 procent. De afgelopen jaren laten verschillende studies zien dat kinderen heel veel druk ervaren van die toetsgerichtheid. Leerlingen raken daardoor minder intrinsiek gemotiveerd en hebben er minder plezier in. Het zou mooi zijn om meer uit te gaan van wat zij zelf willen leren."
Dit jaar werd meer dan ooit geklaagd over de eindexamens: het record van vorig jaar werd met maar liefst 50.000 klachten overtroffen. In Op1 (EO) klaagde historicus Maarten van Rossem al eerder — net als de scholieren zelf, dus — over de kwaliteit van de examens. Voor De Volkskrant maakte hij zelf het examen geschiedenis, en vertelt wat hij daarvan vond.
"Het was een heel wonderlijk examen. Je hoeft helemaal niet veel van geschiedenis te weten, maar als je een handige puzzelaar bent, dan haal je moeiteloos een voldoende. Ik vond het inhoudelijk volkomen krankzinnig, er zat geen enkele samenhang in. Er kwam geen enkele vorm van analyse of interessante kennis aan de orde: 0,0. Het is allemaal puzzelen: hou op met die stomme puzzeltjes!"
Leraar en lerarenopleider Ton van Haperen, die al les geeft sinds 1985, denkt dat het wel meevalt met die toetsdruk waar Martens het over heeft.
"Ik ben ook tegen een doorgeslagen toetsdruk, maar ik denk dat het meevalt. Je moet de dingen wel zuiver zien. Ik denk dat die toetsdruk per school en instelling verschilt. En dat leidt af van het gesprek over het centraal examen. Ik denk dat het centraal examen een buitengewoon nuttige functie heeft."
"Bovendien wordt er gedaan alsof de voorbereiding op die centrale examens allemaal heel heftig en spannend zijn. Het valt reuze mee. Ze hebben van te voren een meivakantie van twee weken. Een week daarvoor zijn de lessen al gestopt. Dus ze zijn drie weken voor tijd al gewoon klaar en kunnen zich op het gemak voorbereiden op het centrale examen. Het wordt ook ontzettend goed gemaakt: overal slaagt meer dan 90%."
Om vooral uit te gaan van wat kinderen zelf willen leren, vindt hij geen goed idee.
Op school wordt doorgegeven wat wij als samenleving van waarde vinden. We willen gewoon dat kinderen een aantal dingen weten en begrijpen, omdat het de cohesie in onze samenleving bewaakt. Dat is niet vrijblijvend. Tuurlijk is het fijn als een leerling intrinsiek gemotiveerd is, dan gaat het leren ook beter. Als volwassene probeer ik daar ook aan bij te dragen, door ze kennis te laten met onderwerpen, dingen te laten zien. Zodat ze dat wat ze leren, ook ervaren als van waarde."
Praat mee
Vind jij het eindexamen nog van deze tijd?
Beluister de uitzending in Dit is de Dag (EO)
Luister hier de uitzending terug met onderwijskundige Rob Martens en leraar Ton van Haperen.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenRecordaantal klachten over eindexamens: klagen scholieren te snel?
Recordaantal klachten over eindexamens: klagen scholieren te snel?
