Klagen is ook een vak
Recordaantal klachten over eindexamens: klagen scholieren te snel?
28 mei 2024 · 15:30
Update: 11 juni 2024 · 11:33
In gesprek met
"Sommige leerlingen hebben twee jaar lang geen Duits gehad, door corona of lesuitval."
"We hebben altijd leerlingen die een minder sterke basis hebben, maar nu zijn het wel grotere groepen."
"Het was een heel wonderlijk examen. Inhoudelijk volkomen krankzinnig, er zat geen enkele samenhang in."
In het kort
Ze zijn te moeilijk, te lang en te ingewikkeld: meer dan ooit wordt er geklaagd over de eindexamens. Dat gaat niet alleen over het examen zelf, maar ook over geluidsoverlast van bijvoorbeeld glazenwassers, brandalarmen, militaire oefeningen en zelfs docenten die Tiktoks opnemen. Zijn al die klachten terecht, of klagen scholieren tegenwoordig gewoon te snel?
Wat denk jij?
Stelling: 'De scholieren klagen tegenwoordig veel te snel'
Dit is de situatie
Scholieren klagen massaal bij LAKS
Kan jij je eindexamens nog goed herinneren? Voor veel middelbare scholieren is het een superspannende periode. Na een lange periode van voorbereiden is het dan eindelijk zover: in een grote, stille zaal tikt de klok meedogenloos verder en is de spanning voelbaar. En als het examen dan eindelijk klaar is, duurt het nog weken voordat de uitslag komt.
Hoeveel scholieren doen eindexamen dit jaar?
Gelukkig voor de scholieren is er een plek waar ze kunnen klagen over de eindexamens. Ze kunnen terecht bij het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) via www.examenklacht.nl of bellen naar de eindexamenklachtenlijn (EEKL). Die lijn bestaat al sinds 1988 en is ervoor bedoeld om klachten over de eindexamens te verzamelen, zodat fouten in de examens en problemen tijdens de examens zo snel mogelijk kunnen worden opgelost. Scholieren die even lekker stoom willen afblazen na hun examen, mogen ook bellen.
En van die mogelijkheid om te klagen maken de scholieren volop gebruik. De examens zijn nog niet voorbij, maar het LAKS heeft nu al een recordaantal van zo'n 360.000 klachten binnengekregen over de examens. Dat is veel meer dan vorig jaar. Toen eindigde de teller na ruim twee weken op 312.000 klachten. Scholieren die de havo doen klaagden 134.000 keer en vmbo'ers deden zo'n 134.000 keer hun beklag. Vwo'ers dienden ongeveer 90.000 keer een klacht in.
Waar gaan de examenklachten over?
Wat denk jij?
Quizvraag: Welke dieren kwamen met tientallen tegelijk de zaal binnen tijdens een eindexamen in Zaltbommel in 2015?
Het antwoord vind je onderaan het artikel.
Dit is de discussie
Zijn de examens echt moeilijker geworden?
Er wordt meer dan ooit geklaagd over de eindexamens, het record van vorig jaar is al met maar liefst 50.000 klachten overtroffen. Maar zijn de examens nou echt moeilijker? Of klagen de leerlingen gewoon sneller?
Dat er meer geklaagd wordt, heeft er volgens LAKS-voorzitter Rafke Hagenaars onder meer mee te maken dat haar organisatie de laatste jaren bekender is geworden. Maar daarnaast zijn er nog twee factoren die meespelen, zegt ze aan tafel bij Op1 (EO).
"Vmbo-leerlingen weten de laatste jaren ook steeds beter dat ze bij ons kunnen klagen, zowel over de praktijkexamens als over de schriftelijke examens. En we zien dat heel veel leerlingen klagen over hoe ze zijn voorbereid op het examen. Er zijn situaties waarbij leerlingen twee jaar lang bijvoorbeeld geen Duits hebben gehad, door corona of lesuitval in algemene zin. Dan kopen ze een week voor het examen zelf maar een examentraining en komen ze erachter dat ze de stof helemaal nog niet beheersen."
De coronaperiode, die Hagenaars al even benoemde, dreunt volgens schoolleider Michelle van Dijk nog flink na in het onderwijs. Zij zegt dat de huidige lichting examenkandidaten de helft van de middelbare schooltijd in de coronaperiode gehad heeft, waardoor bepaalde basisvaardigheden ontbreken.
"Onderzoeken laten zien dat vmbo-leerlingen zelfs achterstanden van een jaar hadden als het gaat om taalvaardigheid. Dat loop je niet zomaar in. Als je al die tijd thuis hebt gezeten, met onbeperkte schermtijd, hoe kom je dan weer in het echte leerproces? We hebben altijd wel leerlingen die een minder sterke basis hebben, maar nu zijn het grotere groepen. In combinatie met het lerarentekort, kan het voor leerlingen dus best heel pittig zijn op het moment dat het eindexamen eraan komt."
Volgens Hagenaars speelt prestatiedruk ook een grote rol. Ze zegt dat leerlingen onzeker worden, doordat examens wel heel belangrijk gemaakt worden.
"Op het moment dat je de schooldeuren door loopt en je schoolcarrière begint, hoor je al: 'Dit doe je allemaal voor je eindexamen'. Er zijn scholen die gaan klappen voor leerlingen die cum laude zijn geslaagd, je wordt erop afgerekend als het gaat om je vervolgopleiding. Of dat anders is dan vroeger? Ik denk dat de mate waarin leerlingen telkens met elkaar worden vergeleken wel enorm verschilt."
Schoolleider Michelle van Dijk geloof niet dat de examens moeilijker zijn geworden. Ze hoort dat geluid niet van docenten. Wel ziet ze een andere ontwikkeling die al een behoorlijke tijd aan de gang is.
"De trend die je wel hoort, maar dat is echt al twintig jaar aan de hand, is dat de examens steeds taliger worden. Dat is voor sommige leerlingen een nadeel. Dat betekent dat er meer tekst in de examens is gekomen. Dan ben je in het nadeel als je met lezen wat trager bent en wat meer tijd nodig hebt om de kern eruit te halen: daar moet het juist bij Nederlands over gaan en niet bij die andere vakken."
Historicus Maarten van Rossem mocht dit jaar het geschiedenisexamen maken. Hij was stomverbaasd over wat hij aantrof. Volgens Van Rossem hadden veel beter twee actuele onderwerpen aangesneden kunnen worden in dit examen, net zoals dat vroeger ging bij het geschiedenisexamen. Als het aan hem had gelegen was er dit keer gekozen voor de historie van de Europese Unie - in het kader van de Europese verkiezingen die voor de deur staan - en het Israëlisch-Palestijns conflict.
"Het was een heel wonderlijk examen. Je hoeft helemaal niet veel van geschiedenis te weten, maar als je een handige puzzelaar bent, dan haal je moeiteloos een voldoende. Ik vond het inhoudelijk volkomen krankzinnig, er zat geen enkele samenhang in. Er kwam geen enkele vorm van analyse of interessante kennis aan de orde: 0,0. Het is allemaal puzzelen: hou op met die stomme puzzeltjes!"
Dit is het debat
Bekijk de uitzending
Ben je benieuwd naar het hele fragment in Op1 (EO)? Bekijk hieronder de uitzending, waarin presentatoren Tijs van den Brink en Margje Fikse in gesprek gaan met LAKS-voorzitter Rafke Hagenaars, schoolleider Michelle van Dijk en historicus Maarten van Rossem (vanaf minuut 27.11).
En wil je meer afleveringen zien? Ga dan naar NPO Start.
Dit maakten we ook
Minder geslaagde scholieren dit jaar: wat is er aan de hand?
Kwaliteit van het onderwijs holt achteruit: 1 op de 5 scholen scoort onvoldoende
Wat denk jij?
Heb jij ooit een klacht ingediend over je eindexamen? Waar ging die over?
Antwoord quizvraag: Examenkandidaten in Zaltbommel kregen in 2015 de schrik van hun leven toen tientallen spinnen onder de deuren door de gymzaal in kropen. Bron: Omroep Gelderland.
