Examenblues
Minder geslaagde scholieren dit jaar: wat is er aan de hand?
15 september 2023 · 08:49
Update: 15 september 2023 · 08:57
In gesprek met
Henk Hagoort
Voorzitter VO-raad
"Dat is gewoon doodzonde."
Paul van Meenen
D66-senator
"Ik heb me heel hard gemaakt als altijd voor de beste kansen voor kinderen. Maar daar leek mij eerlijk gezegd geen reden meer toe."
Erik Ex
Leraar van het Jaar 2022
"We zien de afgelopen jaren is dat de vaardigheden van leerlingen helaas naar beneden zijn gegaan."
In het kort
Wachten… En maar wachten… Tot eindelijk de telefoon over gaat. Het is de leraar. Op dit belletje heb je al gewacht sinds je in de brugklas zat. Vol spanning druk je op de groene knop en neem je de telefoon op. Maar dan… Uh oh… “Ik heb slecht nieuws,” hoor je aan de andere kant van de lijn. Gezakt. Dit is de realiteit voor meer scholieren dan afgelopen jaren. Afgelopen jaar waren er meer scholieren die het meemaakten dan voorheen.
Wat denk jij?
Moeten we ons zorgen maken om het dalende slagingspercentage?
Dit is de situatie
Het aantal geslaagde scholieren is dit jaar lager dan het is geweest in elf jaar. Dat blijkt uit de examenmonitor van 2023. Waar vorig jaar nog 94,4% van de leerlingen slaagden, is dat percentage nu gedaald naar 89,4%. Dat is een verschil van 4500 leerlingen. Maar dat is niet het hele verhaal. Er is nog een groep VMBO-leerlingen die niet eens opdaagt voor hun examens, wat het probleem groter maakt dan het in eerste instantie lijkt.
Hoe kan het dat zoveel leerlingen dit jaar niet slaagden? Nou, een deel van de reden kan zijn dat de versoepelingen die tijdens de coronaperiode werden ingevoerd, nu niet meer gelden. Vroeger konden leerlingen hun examens over meerdere weken spreiden, of het laatste schoolexamencijfer telde mee als hun eindcijfer. Dat is nu veranderd.
De Vereniging voor Voortgezet Onderwijs (VO-raad), met de steun van leerlingen, ouders en het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS), wilde eigenlijk eerder al dat er een extra kans kwam om examens te halen, maar dat mocht niet van de politiek.
Deze ontwikkelingen roepen vragen op over de druk op scholieren en de impact van deze veranderingen op hun prestaties. Het is duidelijk dat er een breed debat nodig is om te bepalen hoe we het onderwijs en de examenregelingen kunnen verbeteren om onze kinderen de beste kans op succes te geven.
Dit is de discussie
We hebben eigenlijk geen concreet idee waarom dit gebeurt, dus hoe kunnen we ooit een oplossing bedenken? En dan is het ook nog eens zo dat mensen er totaal verschillende meningen over hebben. Sommigen zeggen zelfs dat we ons misschien niet eens druk hoeven te maken over die paar procenten.
Henk Hagoort, voorzitter van de VO-raad, zag het al aankomen en twijfelt er niet aan: het is een probleem die we moeten oplossen. En hij weet hoe. Maar is het al te laat?
We hadden al gewaarschuwd dat minder leerlingen zouden slagen. Daarom vroegen we de politiek ook om een extra herkansing. Dus niet de lat omlaag of een mindere eis aan leerlingen, maar gewoon wat meer tijd om de examens te maken. De politiek heeft toen gezegd, dat gaan we niet doen. De daling is deels een gevolg daarvan en dat is gewoon doodzonde!"
Dit is de oplossing volgens Henk Hagoort: meer tijd. Dit kunnen we naar zijn mening dus doen door een extra herkansing te geven, maar hij geeft ook aan dat leerlingen in de coronatijd niet alles in een week hoefden te doen. Toen dat ingesteld was, was het slagingspercentage hoger dan het was sinds zeker 2010.
"Als je weet dat je dit met elkaar had kunnen verzachten door gewoon wat meer tijd voor die examens te geven, dan vind ik het wrang, want dat is gewoon 4500 keer niet de vlag uit."
Als je het de leraar van het jaar 2022, Erik Ex vraagt, ligt het helemaal niet aan de tijd die je krijgt. Het ligt volgens hem aan de leerlingen zelf.
"Wat belangrijk is, is dat de examens ook weergeven van wat de kinderen echt kunnen. En we zien de afgelopen jaren dat de vaardigheden van leerlingen helaas naar beneden zijn gegaan. Maar die examens blijven min of meer op hetzelfde niveau."
D66-senator Paul van Meenen ziet nóg een andere oorzaak. Het gaat over hoe je geld en energie besteedt. Het zit namelijk zo: de overheid heeft heel veel geld gegeven aan het verbeteren van lessen, en extra lessen.
"Die middelen die de overheid beschikbaar heeft gesteld, zijn per school heel verschillend besteed. Dat is een van de grootste zorgen die ik heb. Dat er te weinig sturing is op het geld dat de overheid beschikbaar stelt, en dat er te veel eigen beleid wordt gemaakt dat vaak niet overeenkomt met onze doelstelling."
Die energie waar Paul van Meenen over vertelt komt niet alleen in de vorm van geld, maar ook van aandacht. We richten ons volgens hem op de verkeerde problemen. Hij noemt bijvoorbeeld dat als er ergens een probleem is met de examens, dat het in het voortgezet speciaal onderwijs is. Hun examen is nog steeds een staatsexamen. Hij geeft ook als voorbeeld dat het examen Nederlands "een verschrikking" is, en dat mensen daarom geen Nederlands meer willen studeren.
"Dus ik zou tegen de VO-raad willen zeggen, laten we onze energie als het gaat om examens nu voluit op verbetering inzetten en niet terugkijken naar dit marginale verschil met de vorige jaren."
Wat denk jij?
