Verbod op waterkanon bij A12-demonstraties? 'Het is gewelddadig, ik heb mensen om zien vallen'
5 oktober 2023 · 16:33| Leestijd: 3 min
Update: 9 augustus 2024 · 16:01
In dit artikel aan het woord
"Het alternatief van de waterwerper is de wapenstok, dat willen we ook niet."
"Je schendt gewoon keihard het verbod op inhumane en vernederende behandeling."
"Eerst werd het gebruikt om mensen weg te jagen. Maar in toenemende mate wordt het waterkanon escalerend gebruikt."
In het kort
De demonstranten van Extinction Rebellion (XR) blokkeren al bijna een maand lang dagelijks de A12 in Den Haag. Aan de politie de taak om de snelweg iedere dag weer vrij te maken. Ze gebruiken hiervoor verschillende waterkanonnen waarmee ze liters water uitstorten over de demonstranten. XR vindt dit niet kunnen en zegt dat er gewonden vallen. Is het waterkanon inderdaad een te zwaar middel?
Wat denk jij?
Mag de politie een waterkanon gebruiken bij klimaatdemonstraties op de A12?
Aantal reacties: 0
Demonstranten verjagen met waterkanon
Naast de demonstranten, de vlaggen en de spandoeken, domineert iets anders de protesten van Extinction Rebellion op de A12: de blauwe waterkanonnen. Voor de politie is het een middel om de klimaatactivisten uit elkaar te drijven. Maar daar is Extinction Rebellion het niet mee eens. De organisatie vindt de inzet van het waterkanon veel te heftig. XR wil daarom een verbod en stapte daarvoor naar de rechter.
De waterkanonnen maken volgens XR slachtoffers. Door de kracht van de straal worden mensen over het wegdek gespoten en krijgen ze blauwe plekken. De organisatie zegt verder dat mensen tassen moeten gebruiken om hun nieren te beschermen. Bij de blokkade in maart raakten tientallen demonstranten ernstig onderkoeld, zegt XR.
- Moeten klimaatdemonstranten van Extinction Rebellion harder worden aangepakt?
Moeten klimaatdemonstranten van Extinction Rebellion harder worden aangepakt?
Amnesty International heeft ook kritiek op de inzet van het waterkanon, ze noemt het problematisch. De waterwerper werd eind september met een steeds hardere straal ingezet. Dit kan volgens Amnesty leiden tot serieus lichamelijk letsel. En ook mag een geweldsmiddel dat niet geschikt is niet gebruikt worden tegen vreedzame demonstranten. Het gebruik van het waterkanon kan daarom moeilijk anders gezien worden dan een vorm van afschrikking, aldus Amnesty.
Praat mee
Welk ander middel zou de politie kunnen inzetten?
Mag de politie een waterkanon gebruiken?
De klimaatactivisten van Extinction Rebellion zijn dus tegen het gebruik van een waterkanon tegen demonstranten die de A12 blokkeren. Maar waarom eigenlijk? Voor advocaat Jaantje Kramer is het antwoord op die vraag heel helder.
"Meerdere gezaghebbende internationale organen hebben heel duidelijk gezegd dat je niet zo'n ingrijpend geweldmiddel als een waterkanon mag inzetten tegen vreedzame demonstranten. En bovendien wordt het doel van een waterkanon niet bereikt, namelijk het uiteendrijven van mensen ter bescherming van de openbare orde. Want het hoort bij de demonstratievorm dat mensen blijven zitten."
Door beelden die Kramer heeft gezien, vraagt ze zich af waarom de politie op sommige momenten een waterkanon inzet. Duidelijke richtlijnen ontbreken en er is sprake van willekeur, zegt Kramer.
"Op 18 september is het waterkanon met een ontzettend harde straal ingezet op een klein groepje mensen die omsingeld was door de politie en tussen de busjes stond. Zij kunnen niet weg en worden ontzettend hard natgespoten en direct daarna aangehouden. Het is niet duidelijk waarom de politie op dat moment niet kiest voor een minder ingrijpende maatregel. Op de manier waarop het nu wordt ingezet, schend je niet alleen demonstratievrijheid, maar ook gewoon keihard het verbod op inhumane en vernederende behandeling."
Volgens Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond is de inzet van het waterkanon goed te verdedigen. Hij zegt dat de veiligheidsdriehoek en de verantwoordelijke politiecommandant heel zorgvuldig afwegen of en hoe het waterkanon wordt ingezet.
"De demonstranten hebben een nobel doel en zijn heel vredelievend, maar op een gegeven moment moet de A12 wel worden vrijgemaakt. De blokkade ondermijnt natuurlijk wel de hele infrastructuur. En voordat we de waterwerper inzetten, wordt er minimaal vijf keer gevraagd om je te verwijderen. Het alternatief is de wapenstok, nou, dat willen we ook niet. Er zijn nu twintig- tot dertigduizend mensen natgespoten en er zijn helaas ook gewonden gevallen. Daar baalt de politie zelf ook van."
Politiemensen merken volgens Struijs dat mensen die in Den Haag wonen en werken de blokkades zat worden. Ze gaan zich steeds agressiever gedragen richting politie en demonstranten.
"De A12 is in feite een politieke arena geworden. Ik heb liever een forse discussie over oplossingen voor milieu en klimaat, dan dat het nu een veiligheidscrisis gaat worden. Daar zit niemand op te wachten."
Roel heeft al heel veel demonstraties meegemaakt, maar in al die tijd heeft hij maar vijf minuten echt gedemonstreerd. Hij staat langs de snelweg als politiewoordvoerder om waar te nemen en eventueel te deëscaleren. De politie is het waterkanon door de maanden heen anders gaan gebruiken, zegt Roel.
"Eerst werd het gebruikt om mensen weg te jagen. Maar in toenemende mate wordt het waterkanon escalerend gebruikt, ook als er al arrestaties bezig zijn. Mensen proberen soms weg te gaan en worden dan tegengehouden, omdat ze omsingeld zijn en onder arrest staan. Ik heb mensen om zien vallen en ik heb ook de foto's en het doktersrapport gelezen. Als mensen er dus zodanig last van hebben, dan vind ik dat wel echt gewelddadig."
"We staan op de A12, omdat we het liefst in de buurt van ons doelwit staan, het ministerie [Economische Zaken en Klimaat] en de Tweede Kamer. Wij staan daar natuurlijk niet voor onze lol. We willen gewoon naar ons werk en het normale leven oppakken. Maar er is nou eenmaal een enorm grote crisis aan de hand."
Benieuwd naar meer? Luister het hele gesprek in Dit is de Dag (EO):
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen
