Komt PVV-leider Wilders nooit meer aan de macht? 'Bij hem staat beeld altijd boven beleid'
4 juni 2025 · 17:09| Leestijd:4 min
Update: 4 juni 2025 · 17:09
In dit artikel aan het woord
"Bij Wilders staat het creëren van een sterk beeld altijd boven beleid."
"Hij daalde in de peilingen, en hij is een populist, dus daar is hij gevoelig voor."
In het kort
"De zon gaat weer schijnen in Nederland" – dat zei PVV-leider Geert Wilders iets meer dan een jaar geleden bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord. Zoveel macht had hij met zijn partij nog nooit gehad. Maar nu maakt hij zelf een einde aan die positie door de stekker uit het kabinet te trekken. Is zijn rol in het centrum van de macht nu uitgespeeld?
Samenvatting van DIT artikel
Geert Wilders heeft het kabinet laten vallen door zijn steun aan de coalitie op te zeggen, vooral vanwege onvrede met het asielbeleid. Dit zorgt voor veel discussie over zijn toekomst binnen de politiek. Terwijl sommige Nederlanders zijn keuze begrijpen, denken anderen dat hij het verkeerd heeft aangepakt. Wilders' besluit roept vragen op over zijn rol in de macht en of hij überhaupt nog de ambitie heeft om in een machtspositie te komen. Sommige partijen willen niet meer met hem samenwerken, en er is speculatie dat Wilders meer geïnteresseerd is in het beïnvloeden van het politieke debat dan in daadwerkelijk regeren. Dit soort acties kunnen worden gezien als een poging om opnieuw via de oppositie zijn agenda onder de aandacht te brengen. Of dit hem uiteindelijk meer zetels of juist kiezers kost, is onbekend.
Wat denk jij?
Vind je dat Wilders de juiste beslissing heeft genomen door de coalitie te verlaten?
Wilders niet meer in het kabinet
Geert Wilders heeft de Nederlandse politiek flink opgeschud door zijn steun aan de coalitie op te zeggen. Hij deed dit omdat hij vindt dat zijn partij niet meer genoeg kan doen binnen de huidige afspraken, vooral als het gaat om regels voor asielzoekers. Wilders zegt dat het geen makkelijke beslissing was, maar dat het nodig was om zijn beloftes aan de kiezers waar te maken.
Volgens onderzoek denkt ruim de helft van de Nederlanders dat Wilders de juiste keuze heeft gemaakt door uit de coalitie te stappen. Toch denken veel mensen dat hij dit niet op de beste manier heeft aangepakt. Zelfs binnen zijn eigen achterban is daar discussie over. Andere politieke partijen, zoals de VVD en NSC, zijn boos en noemen de actie van Wilders onverantwoord.
NSC-leider over Wilders: 'Met deze gast gaan we niet meer in zee'
NSC-leider over Wilders: 'Met deze gast gaan we niet meer in zee'
Er is ook veel discussie over waarom Wilders deze stap eigenlijk heeft genomen. Komt hij ooit nog aan de macht? Veel partijen willen namelijk niet met hem samenwerken, wat zijn kansen kleiner maakt. Daarnaast zijn mensen benieuwd of Wilders zelf nog wel echt een machtspositie wil, of dat hij liever invloed heeft vanuit de oppositie. Zijn laatste keuzes laten zien dat hij misschien liever buiten de coalities blijft. Zo kan hij zijn politieke mening blijven verkondigen zonder vast te zitten aan coalitieafspraken.
Nieuwe verkiezingen na val kabinet: wanneer gaan we weer naar de stembus?
Nieuwe verkiezingen na val kabinet: wanneer gaan we weer naar de stembus?
Wat denk jij?
Zou jij Wilders weer willen zien in een regeringspositie?
Is de rol van Wilders in het centrum van de macht nu uitgespeeld?
De grote vraag is nu of Wilders' beslissing een nieuwe start voor de PVV betekent, of juist een risico is dat zijn invloed kleiner wordt. Gaat zijn partij nu sterker terugkomen of is dit het begin van het einde voor Wilders?
Hero Brinkman, oud-Kamerlid van de PVV, zegt dat de val van het kabinet al van tevoren was besloten. Wilders kreeg vorige week van zijn partij toestemming om eigen beslissingen te nemen, zegt hij. Dit doet Brinkman denken aan 2012, toen de PVV gesprekken in het Catshuis verliet. Destijds kreeg Wilders ook het vertrouwen van zijn fractie om zelfstandig te beslissen.
Wilders stapte toen uit de onderhandelingen onder het mom dat hij geen plannen wilde steunen die slecht waren voor ouderen. Maar Brinkman denkt dat het vooral ging om interne partijproblemen. Wilders ontkent dit.
“Ik kon niet anders”, zei hij toen, en dat zei hij dit keer weer. Maar wat is nu de reden?
Hero Brinkman
Oud-PVV-Kamerlid"Eerst Defensie: hij wil daar jaarlijks geen 15 tot 16 miljard extra voor uittrekken. Dat geld ziet hij liever ergens anders naartoe gaan. Ook steunt hij Oekraïne niet echt volledig. Hij zegt het wel, maar meent het niet helemaal. Dat heeft ook te maken met zijn visie op Defensie. Verder is er de kwestie om sociale huurprijzen niet langer te bevriezen, wat hij een slecht plan vindt. Hij voorziet kritiek als hij daarmee instemt. En dan is er nog zijn standpunt over Israël en Gaza: Wilders staat achter Israël, het kabinet is daar inmiddels een stuk kritischer op."
"Hij denkt: als ik nog een keer het zuur moet doorslikken, dalen de peilingen nóg verder. Hij is een populist, dus hij is gevoelig voor slechte peilingen. (...) Het is niet zo dat hij niets wilde veranderen. Hij wil de gedachtegang veranderen over de islam in Nederland. Maar dat is geen onderwerp geweest van het hoofdlijnenakkoord, dat heeft hem natuurlijk al ontzettend gestoken. Dus dit is opnieuw een methode om via de oppositie te proberen je onderwerp bespreekbaar te maken. Dat gaat hij straks weer doen. In de Tweede Kamer kon hij niet alles meer controleren, dat kan hij nu weer wel."
Brinkman denkt niet dat deze stap hem kiezers gaat kosten bij volgende verkiezingen.
"Misschien gaat hij juist wel over de 30 zetels. Maar het maakt hem ook helemaal niet uit. Voor ons maakt het ook allemaal niet uit. Want wij kijken naar resultaat, wij willen echt politiek bedrijven. Maar bij heel veel mensen is politiek ook een soort schouwspel geworden. (...) Wilders is een meester in het debatteren. En mensen missen dat ook. Mensen zeggen: eindelijk weer de echte Wilders. Eindelijk weer iemand die er keihard met gestrekt been ingaat."
PVV-watcher en politiek journalist voor de Groene Amsterdammer, Coen van de Ven, deelt die analyse grotendeels met Brinkman.
Coen van de Ven
PVV-watcher en politiek journalist voor de Groene Amsterdammer"Bij Wilders staat het creëren van een sterk beeld altijd boven beleid. Als hij de controle over dat beeld verliest, wordt hij heel onwennig en slaat de paniek toe. In het najaar van 2024 kon Wilders het beeld nog domineren. Toen was er volop discussie over het asielbeleid, en voor een populist is dat winst. Begin dit jaar veranderde dat: met Trump als president en de focus op internationale veiligheid door de situatie in Oekraïne, werd het voor Wilders moeilijker om het beeld te beheersen. Hij probeerde dit op steeds wanhopigere manieren te doen. Twee weken geleden begon hij met de escalatie, waarvan we dinsdag het einde hebben gezien."
Je zou denken dat het ultieme doel van een politicus macht is. Maar, zegt Van de Ven:
"Dat komt voort uit het denken van een traditionele politicus, die zich richt op beleid en inhoud. Maar als jouw thema op de voorgrond staat, dan is dat op zichzelf al een overwinning, zoals we weten uit grote kiezersonderzoeken na verkiezingen. Ik denk ook dat het ook een heel treurige dag is voor hele rechtse kiezers in dit land."
Volgens Van de Ven hangt het vooral van de andere politici af hoe Wilders hieruit komt:
"De vorige keer verloor hij flink nadat hij was weggelopen, deels omdat Mark Rutte er toen goed in slaagde hem daarvoor verantwoordelijk te stellen. Het hangt dus sterk af van de vaardigheden van zijn tegenstanders. Yesilgöz wilde de deur nog niet helemaal sluiten, maar uiteindelijk maakt dat in beeld en debat niet veel verschil, omdat het voor hem erg lastig is om deel uit te maken van een coalitie."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister naar Dit is de Dag
In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
