De asielplannen op een rijtje. Gaan ze het migratieprobleem ook écht verlichten?
28 oktober 2024 · 17:12| Leestijd: 7 min
Update: 28 oktober 2024 · 17:37
In dit artikel aan het woord
"Kom met punten die echt iets opleveren, en niet alleen voor de bühne."
"Wij moeten een probleem oplossen voor de Nederlandse bevolking."
In het kort
Strengere regels voor gezinshereniging, grenscontroles en stoppen met de Spreidingswet: het kabinet heeft ingestemd met een pakket asielmaatregelen. Maar zijn het ook goede ideeën? Gaan deze nieuwe regels de problemen op het gebied van migratie oplossen, of juist verergeren?
De samenvatting van DIT artikel
Het artikel bespreekt nieuwe asielmaatregelen in Nederland, zoals het beëindigen van de spreidingswet, extra grenscontroles, en strengere regels voor gezinshereniging. De plannen zijn gericht op het beperken van instroom en verminderen van de druk op Nederlandse gemeentes.
Critici, zoals asieladvocaat Lineke Blijdorp, waarschuwen echter dat deze plannen nauwelijks uitvoerbaar zijn en mogelijk niet de gewenste resultaten opleveren. Ze stelt dat de focus vooral moet liggen op oplossingen die praktisch effect hebben, in plaats van symbolische maatregelen die vooral politieke steun trekken. BBB-Kamerlid en rechterhand van partijleider Caroline van der Plas Henk Vermeer is juist blij dat er eindelijk een akkoord is bereikt.
Wat denk jij?
Wat vind jij van de nieuwe asielplannen?
Aantal reacties: 0
Wat zijn de asielplannen?
Er komen vanaf eind november grenscontroles én de Spreidingswet wordt zo snel mogelijk weer geschrapt. Dat betekent dat gemeenten niet meer verplicht worden woonruimte hoeven te regelen voor asielzoekers met een vergunning. Voor deze mensen, die we statushouders noemen, komt nu "sobere opvang".
Wat is de Spreidingswet precies?
De Spreidingswet is een wetsvoorstel in Nederland dat gaat over de verdeling van asielzoekers over verschillende gemeenten. Het doel is om de opvang van asielzoekers evenwichtiger te spreiden door heel Nederland, zodat niet een paar gemeenten alle verantwoordelijkheid dragen. Gemeenten krijgen verplichtingen en doelen voor het aantal opvangplekken dat zij moeten aanbieden, wat kan leiden tot sancties als ze niet meewerken. De wet wil zowel de druk op opvanglocaties verminderen als de woonomstandigheden voor asielzoekers verbeteren.
Daarbij wil het kabinet zo snel mogelijk delen van Syrië weer veilig verklaren. Asielzoekers vanuit veilige gebieden maken namelijk geen kans meer op asiel hier. Al afgegeven asielvergunningen van Syriërs uit tot veilig te bestempelen gebieden wil het kabinet intrekken. Dat betekent dat ze weer terug moeten. Er wordt nog gekeken of dit mogelijk is. Honderden Syriërs demonstreerden zondag in Den Haag uit protest tegen de kabinetsplannen: Syrië is niet veilig zolang het regime van president Assad aan de macht is, zeggen zij.
Het kabinet is verder van plan om partners die niet getrouwd zijn, buiten het recht op gezinshereniging te stellen. Dat betekent dat zij niet later nog achter hun partner aan mogen komen, nareizen noemen we dat, richting Nederland. Ook of dat zomaar kan, moet nog maar blijken.
Geen noodwet
Over deze maatregelen werden de PVV, VVD, NSC en BBB het vrijdag met elkaar eens. Dat mocht wel even duren: er ging een urenlang overleg op het Catshuis aan vooraf. Vooral PVV en NSC stonden tegenover elkaar als het ging om de nieuwe asielmaatregelen, maar zij hebben woensdag samen met premier Dick Schoof een compromis voorgesteld. Zo gaat de noodwet, die de PVV wel heel graag wilde, van tafel omdat NSC zit niet zag zitten. NSC-ministers als Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) kon die noodgreep niet accepteren. Dit wordt nu een 'normale' wet, asielnoodmaatregelenwet, waarover het parlement wél vooraf een oordeel kan geven. Dat hoeft bij een noodwet niet.
Het pakket moet nog door de Eerste en Tweede Kamer.
Kritiek
De plannen kwamen het kabinet al op veel kritiek te staan. UNICEF vindt dat het kabinet met de nieuwe asielplannen de "erbarmelijke situatie" voor asielkinderen in ons land verslechtert. Ook het Rode Kruis heeft al zorgen geuit. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt dat het kabinet naar verwachting chaos creëert. "Met negatieve effecten voor alle inwoners van onze dorpen en steden."
Uit onderzoek van RTL blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders, ongeveer 57%, wel blij is met het nieuwe pakket, Van de coalitiekiezers is zelfs driekwart enthousiast. Maar over de uitvoerbaarheid van de maatregelen zijn veel twijfels.
Dit is de discussieGaan nieuwe asielplannen de problemen met migratie oplossen?
In Dit is de Dag (EO) nemen we het het asielplan puntsgewijs door.
Einde aan de Spreidingswet
Henk Vermeer geeft aan dat de BBB vooral tevreden is dát er wat is besloten, en dat er overeenstemming bereikt is. Over de plannen zelf is hij ook te spreken.
"Wij zijn altijd tegen de Spreidingswet geweest, wij geloven niet dat dat de oplossing is. Ter Apel en Budel, dat zijn de aanmeldcentra. Als je de druk daar wil verlagen, zal de instroom omlaag moeten. Dat is ons voornaamste doel. De Spreidingswet is al vanaf 1 februari actief en heeft dat probleem nog steeds niet opgelost. Als je de instroom beperkt, heb je de Spreidingswet niet nodig. Zeker omdat 98% van de Nederlandse gemeentes wel achter het idee van spreiding stonden."
Lineke Blijdorp, asiel- en vreemdelingenrechtenadvocaat, is niet tevreden met de plannen. Volgens Blijdorp vergelijkt Vermeer als het om de spreidingswet gaat geen appels met peren, maar appels met een stadsbus. Ook is het volgens Blijdorp niet helemaal waar dat alle gemeenten zonder wet ook wel asielzoekers op zouden vangen.
"Ik vind het lege plannen. Ik zou liever plannen zien die ook uitvoerbaar zijn en die dan ook iets opleveren. Dat de Spreidingswet van tafel gaat is natuurlijk hopeloos. Ik vind het ontzettend oneerlijk en niet uit te leggen aan de mensen in Budel en in Ter Apel, waar dus grote problemen zijn, met name met veiligelanders. (...) Kijk, mensen komen binnen. Daar zie je het effect van de Spreidingswet nog niet. Die is er vooral voor bedoeld dat de chaos in Ter Apel wat minder wordt. En gebleken is dat het steeds dezelfde gebieden waren waar wel veel mensen werden opgevangen. Dus het blijkt dat die wet wel nodig is. Bovendien: je kan van alles willen met je nieuwe wetgeving, hoe de instroom minder gaat worden - als dat zo is. Maar je hebt te maken met de mensen die er nu zijn."
Grenscontroles
Omdat wij tot één van de Schengenlanden behoren, voeren wij nu niet stelselmatig grenscontroles uit. Maar de kabinetspartijen beroepen zich op een artikel uit een verdrag waarin staat dat een lidstaat in het geval van een ernstige bedreiging van de openbare orde of binnenlandse veiligheid tijdelijk grenscontroles mag uitvoeren.
Wat zijn de Schengenlanden?
Schengenlanden zijn de 29 Europese landen waar vrij personenverkeer mogelijk is zonder grenscontroles, waaronder 25 EU-lidstaten en vier niet-EU-landen (IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland).
Blijdorp is niet te spreken over de grenscontroles.
"Je wilt er grip op krijgen, dat is prima. Maar als je kijkt naar Duitsland, daar werden in een week 1200 vreemdelingen aangehouden bij een volledige week grenscontrole. Dan is dat denk ik heel weinig, terwijl er een enorme politiecapaciteit ingezet word. Bijna de helft van die mensen heeft uiteindelijk asiel aangevraagd, dus die zijn uiteindelijk alsnog binnen gekomen. Én je hebt een probleem met je buurlanden."
Bovendien mag dit volgens wetgeving van de Europese Unie niet, enkel onder heel bijzondere omstandigheden, én het mag altijd maar maximaal zes maanden.
Vermeer zegt:
"Als je grenscontroles in gaat voeren rijdt je mensensmokkelaars in de wielen. Vaker zit er ook nog wel wat andere bijvangst bij op crimineel gebied. En dat betekent dat mensen in het eerste land waar ze binnenkomen en zichzelf aanmelden, dat ze daar asiel aan moeten vragen. Er komen mensen via Schiphol binnen, maar anderen komen dus gewoon via buurlanden binnen, en die horen eigenlijk daar asiel aan te vragen. (...) Het lost toch zes maanden wat op en het heeft ook een groot effect."
Vermeer heeft het over een verdrag: het Dublinverdrag.
Het Dublinverdrag is een Europese wet die bepaalt welk EU-land verantwoordelijk is voor de behandeling van een asielaanvraag. Meestal is dit het eerste land waar de asielzoeker aankomt. Het doel van het verdrag is te voorkomen dat asielzoekers meerdere aanvragen indienen in verschillende landen en te zorgen dat hun aanvraag snel en efficiënt wordt afgehandeld. Het systeem kent echter kritiek: grenslanden zoals Griekenland en Italië dragen hierdoor vaak een grotere last bij de opvang van migranten en vluchtelingen.
Gezinshereniging
Het kabinet wil ook gezinsherenigingen op sommige punten strenger maken: zo mogen meerderjarige kinderen niet naar Nederland gehaald kunnen worden. Een asielzoeker mag ook zijn partner niet meer hierheen halen als hij of zij niet getrouwd is.
"Dat laatste is met name een ingewikkeld onderdeel, d at je je partner niet mee mag nemen als je niet getrouwd bent. Want in sommige landen mogen mensen uit bepaalde landen, als ze lesbisch of homo zijn, helemaal niet trouwen. Dan is dat juist de reden waarom ze vluchten. En dan moet je wat ons betreft in ieder geval kijken naar een vergelijkbare duurzame relatie. Dat moet dan aangetoond kunnen worden."
Blijdorp reageert:
"Dat staat niet in de brief. Dat is niet waar de overeenstemming over is. De overeenstemming is heel duidelijk alleen voor gehuwden. Je kan niet nu als coalitiepartij die heeft gezegd: 'We gaan hiervoor', nu al zeggen: 'Ja nee, maar het klopt wel. Eigenlijk kunnen we dit deel niet binnenhalen.'"
Asielvergunning
Wat is een asielvergunning?
Een asielvergunning is een tijdelijke verblijfsvergunning die meestal wordt verleend aan mensen die vluchten voor oorlog, vervolging, of ernstige mensenrechtenschendingen. Als de Nederlandse overheid na onderzoek bepaalt dat de persoon inderdaad gevaar loopt in het eigen land, kan een asielvergunning worden verleend, waarmee de persoon legaal in Nederland kan wonen en werken voor een bepaalde periode, vaak met de optie tot verlenging. Die bepaalde periode is nu dus vijf jaar, maar wordt drie jaar.
Mensen die een tijdelijke verblijfsvergunning hebben, kunnen deze verlengen zolang ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. Na een aantal jaren kunnen ze een aanvraag doen voor een permanente verblijfsvergunning. Wanneer ze langdurig aan de eisen voldoen en in Nederland willen blijven, kunnen ze ook naturalisatie aanvragen, wat betekent dat ze de Nederlandse nationaliteit kunnen verkrijgen. De procedure heeft dus enkele stappen, waarbij elke stap eigen voorwaarden kent om verder te kunnen gaan naar een volgende verblijfsstatus.
In de wet wordt ook opgenomen dat de geldingsduur van een asielvergunning niet langer vijf, maar drie jaar is. "Hiermee sluit Nederland aan bij de meer gangbare termijn in de ons omringende landen", schrijft premier Schoof. De asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt helemaal afgeschaft.
Volgens Blijdorp gaat deze maatregel enkel voor nog meer chaos zorgen.
"De asielvergunning is een tussenstap in het uiteindelijk verkrijgen an permament asiel. Dus als je dat eruit wilt halen, dat kan misschien wel, maar dan moet je dus wel iets anders bedenken over hoe ze bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst terechtkomen. Als je nagaat dat er nu al vele tientallen duizenden zaken liggen buiten de beslistermijn, want ze hebben niet voldoende personeel, en je wil dit soort extra activiteiten toevoegen, dan levert dat dus extra verstopping, extra kosten en geen vooruitgang op."
Volgens Vermeer stipt Blijdorp hier juist précies het probleem aan.
"Mevrouw Blijdorp geeft hier perfect aan wat het probleem is. En waarom of die instroom echt nu drastisch beperkt moet worden. Want het systeem kan het niet aan."
Blijdorp reageert:
"Maar kijk dan naar de oorzaak in plaats van elke keer iets te roepen omdat de achterban zo graag ruige teksten wil horen. We moeten ons gewoon aan de wet houden. Het is heel gek tegenwoordig om dat nog hardop te zeggen. Bij elk van die punten geldt dat ze gewoon niet uitvoerbaar zijn. Dus ik zou zeggen: fantastisch als je iets wilt verbeteren, maar kom met punten die echt iets opleveren en niet alleen voor de bühne."
BBB-Kamerlid Vermeer spreekt haar tegen.
"Dat is niet fair dat u dat zegt. Misschien zou u gewoon naar onze overwegingen kunnen vragen, waarom wij het belangrijk vinden om de instroom te beperken. Dat is niet om meer kiezers te halen. Wij moeten een probleem oplossen voor de Nederlandse bevolking. Voor echte vluchtelingen willen en kunnen we er zijn, maar dat betekent wel dat we de boel op orde moet krijgen. Dat het nieuwe kabinet zich niet aan de wet wil houden is echt flauwekul."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Strengste asielbeleid ooit: wat denken christenen hiervan? 'Het is een barmhartigheidscrisis'
Strengste asielbeleid ooit: wat denken christenen hiervan? 'Het is een barmhartigheidscrisis'
Nederland krijgt het 'strengste asielbeleid ooit', zegt minister Faber. Ze wil minder asielzoekers binnen laten, gezinshereniging moeilijker maken en opvang versoberen. In het christendom is naastenliefde een kernwaarde. Betekent dit dat christenen asielzoekers met open armen moeten ontvangen of zitten daar toch echt grenzen aan? Vier christenen reageren.
