Gratie voor Capitoolbestormers en geen X meer in paspoort: dit zijn de bevelen van Donald Trump op dag één
gisteren · 13:45| Leestijd: 13 min
Update: gisteren · 16:39
In het kort
Donald Trump is maandag zijn tweede termijn als Amerikaanse president begonnen, en dat doet hij niet rustig aan. Hij heeft direct een flink aantal bevelen ondertekend, om zo zijn campagnebeloften zo snel mogelijk waar te maken. Zo gaat Trump het handelssysteem hervormen en schrapt hij de Green New Deal. Verder worden er vanaf nu alleen nog mannen en vrouwen in het paspoort erkend en zijn de eerste Capitoolbestormers alweer op vrije voeten dankzij zijn gratie.
Wat denk jij?
Heb jij gisteren naar de inauguratie van Trump gekeken?
Aantal reacties: 0
We wisten natuurlijk al een tijdje dat Donald Trump de 47e president van de Verenigde Staten zou worden, maar gisteren werd hij dan ook daadwerkelijk beëdigd. Traditiegetrouw moet de Amerikaanse president een ambtseed afleggen in Washington. Trump zwoer daarbij zijn ambt getrouw uit te voeren en de grondwet te verdedigen.
Na de inauguratie heeft Trump maandagavond in de President's Room in het Capitool direct een aantal belangrijke documenten ondertekend. Het gaat dan om documenten die te maken hebben met kabinets- en andere benoemingen, maar ook om belangrijke decreten. Daarmee kan hij direct maatregelen uitvoeren. Die laatste tekende hij in de Capital One Arena, een overdekt stadion in Washington, aan een op een podium geplaatst bureau. Bij eerdere inauguraties vond dit moment plaats in de Oval Office in het Witte Huis.
Donald Trump: 'Ik ga bijna 80 besluiten van Biden terugdraaien'
Trump heeft gezegd dat hij bijna tachtig besluiten van zijn voorganger Joe Biden gaat terugdraaien. Het gaat volgens hem om "destructieve en radicale" beslissingen. Hij wil onder andere meer grip krijgen op de overheid. De nieuwsberichten over Trump vliegen je misschien deze dagen wel om de oren, dus wij hebben op een rij gezet welke plannen Trump al direct wil uitvoeren of heeft uitgevoerd. Het zijn er (nog) geen tachtig, maar wel al flink wat:
1. VS trekken zich terug uit Klimaatakkoord van Parijs, Green New Deal wordt geschrapt
Al heel snel werd bekend dat de Verenigde Staten zich (weer) terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs. Tijdens de eerste termijn van Trump (2017-2021) gebeurde dit ook al. Dit werd direct teruggedraaid toen zijn opvolger Joe Biden aantrad.
Ook gaat Trump de zogeheten Green New Deal, een Amerikaans plan tegen klimaatverandering, schrappen.
2. Trump gaat handelssysteem hervormen: importtarieven omhoog
De president gaat "onmiddellijk beginnen" met de hervorming van het handelssysteem om Amerikaanse werkers en gezinnen te beschermen. "In plaats van onze burgers te belasten om andere landen te verrijken, zullen we buitenlandse landen tariefmaatregelen en belastingen opleggen om onze burgers te verrijken." Met hoeveel de tarieven omhooggaan, heeft Trump nog niet gezegd.
In de praktijk worden importheffingen die de VS oplegt meestal betaald door de importeurs in het land, niet door bedrijven in bijvoorbeeld Europa. De importeurs, die de goederen uit Europa of andere landen naar de VS brengen, betalen de heffingen aan de Amerikaanse douane. De heffingen worden vaak doorberekend aan Amerikaanse consumenten in de vorm van hogere prijzen voor de geïmporteerde producten.
- Trumps overwinning gaat jou geld kosten: 'Zo'n vijfhonderd euro'
Trumps overwinning gaat jou geld kosten: 'Zo'n vijfhonderd euro'
Importheffingen op producten uit Mexico en Canada
De importheffingen van 25% die Trump overweegt voor producten uit Mexico en Canada zouden kunnen ingaan op 1 februari. Met de eerder aangekondigde tarieven wil Trump zijn buurlanden ertoe bewegen meer te doen aan de toestroom van illegale verdovende middelen en migranten die zonder toestemming de Mexicaans-Amerikaanse grens oversteken.
"We zullen boren, baby, boren."
3. Trump roept een nationale energienoodtoestand uit
Daarnaast zei Trump dat zijn regering een nationale energienoodtoestand gaat uitroepen, om de olie- en gaswinning in de VS aanzienlijk uit te breiden. "Amerika zal weer een industriële natie zijn, en we hebben iets wat geen enkel ander industrieel land ooit zal hebben: de grootste hoeveelheid olie en gas van welk land op aarde dan ook, en we gaan het gebruiken", zei hij. "We zullen boren, baby, boren."
De inflatiecrisis werd volgens de president veroorzaakt door "enorme overbestedingen" en stijgende energieprijzen, "en daarom zal ik vandaag ook een nationale energienoodtoestand uitroepen". Daarbij worden aankomende strenge milieunormen voor auto's en vrachtwagens geschrapt.
4. VS stoppen met app voor migranten na aantreden Trump
De nieuwe Amerikaanse regering is meteen gestopt met het gebruik van een app voor migranten, met de naam CBP One. Via die app konden de migranten een afspraak maken bij grensovergangen om legaal het land binnen te komen. Via de app zijn de afgelopen jaren bijna een miljoen mensen de VS binnengekomen. Zij kregen een tijdelijke verblijfsstatus en mochten ook werken.
Volgens voorstanders van de app zorgt deze ervoor dat minder migranten proberen om illegaal de grens over te steken. Op de website van de grensbewakingsdienst staat dat CBP One vanaf 20 januari niet meer in gebruik is. "Bestaande afspraken zijn geannuleerd."
5. Trump verleent gratie aan Capitoolbestormers
Normaal gesproken vindt de plechtigheid rondom de beëdiging buiten plaats, maar daar was het nu te koud voor. Daardoor legde Trump de ambtseed nu af in het parlementsgebouw dat zijn aanhangers vier jaar geleden bestormden, na zijn verkiezingsnederlaag. Trump heeft nu gratie aangekondigd voor zo'n 1500 van die Capitoolbestormers. Hij zei tijdens een toespraak in een sportarena in Washington dat hij gratie gaat verlenen om de "gijzelaars van 6 januari" vrij te krijgen.
Meer over de capitoolbestorming
In de Verenigde Staten zijn ongeveer 1200 mensen veroordeeld voor de rellen van 6 januari 2021. Toen probeerden aanhangers van Trump te verhinderen dat zijn verkiezingsnederlaag werd bekrachtigd in het parlement.
Trump noemde die dag van de bestorming van het Capitool eerder al "een ongelooflijk mooie dag". "Ze waren daar met een hart vol liefde", zei hij over de bestormers.
Veertien leiders van de uiterst nationalistische Oath Keepers-militie en extreemrechtse Proud Boys komen dankzij Trump ook vervroegd op vrije voeten, maar hun veroordelingen blijven wel intact.
Wie zijn de Proud Boys?
'Proud Boys' is een extreemrechtse neo-fascistische organisatie. Ze gebruiken en promoten politiek geweld en laten enkel mannen als leden toe. De organisatie is opgericht in 2016 in Canada door Gavin McInnes, en is gevestigd in de Verenigde Staten en is daarnaast ook actief in Australië en het Verenigd Koninkrijk.
Vanuit een gevangenis in de stad Washington zijn in de nacht van maandag op dinsdag de eerste Capitoolbestormers al vrijgelaten. Verderop in het land kwam Stewart Rhodes op vrije voeten, de voormalige leider van de groep Oath Keepers. Hij was veroordeeld tot achttien jaar gevangenisstraf.
Wat zijn de Oath Keepers?
Oath Keepers is een Amerikaanse extreemrechtse anti-overheidsmilitie. De groep bestaat vooral uit oud-militairen die de overheid diep wantrouwen. Oath Keepers moedigt haar leden aan om bevelen die volgens hen in strijd zijn met de Amerikaanse grondwet, niet op te volgen.
"We hopen eerlijk gezegd dat de Capitoolbestormers vanavond nog vrijkomen."
6. Trump maakt korte metten met verhuur van grond voor windparken
De overheid krijgt de opdracht om te stoppen met het verhuren van Amerikaanse grond voor "enorme windparken". Het is nog niet duidelijk hoe ver Trumps plan precies gaat, maar de overheid heeft veel controle over het verhuren en toestaan van windparken op land en zee die eigendom zijn van de staat.
7. Tijdelijk inhuurverbod van nieuw personeel bij de federale overheid
Trump verklaarde verder dat werknemers van de federale overheid weer op kantoor moeten werken. Daarnaast komt er een tijdelijk inhuurverbod voor nieuw personeel. Hij wil op die manier garanderen dat alleen mensen die "trouw zijn aan het Amerikaanse volk" worden aangenomen.
8. Cuba onder Trump meteen weer op terrorismelijst
Cuba staat (weer) op de lijst met landen die terrorisme sponsoren. Trump maakt daarmee een beslissing die zijn voorganger Joe Biden vorige week nam meteen weer ongedaan. Biden had Cuba van de lijst gehaald in ruil voor de vrijlating van een "aanzienlijk" aantal politieke gevangenen.
Cuba kwam vier jaar geleden op de terrorismelijst omdat het land een toevluchtsoord zou hebben geboden aan terroristen. Dat gebeurde toen nog net onder de regering van Trump.
9. VS vertrekken onder Trump uit WHO
De Verenigde Staten vertrekken direct uit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dit had Trump al eerder aangekondigd. In 2020 trok de Republikein de Verenigde Staten ook terug uit de WHO. Hij deed dat toen omdat hij kritiek had op de corona-aanpak van de organisatie. Onder Trumps voorganger Joe Biden werd die terugtrekking ongedaan gemaakt.
10. Trump merkt Mexicaanse drugskartels aan als terreurorganisaties
Trump heeft Mexicaanse misdaadbendes laten aanmerken als terreurorganisaties. De maatregel geeft de Amerikaanse justitie meer vrijheid om Mexicaanse misdaadorganisaties te bestrijden. Ook ontstaat daardoor de mogelijkheid van militaire operaties door het Amerikaanse leger op Mexicaanse bodem. Onder andere het Sinaloakartel en het Jaliscokartel zijn genoemd als mogelijke doelwitten.
11. Trump wil dat de doodstraf vaker uitgevoerd wordt
De doodstraf moet vaker uitgevoerd kunnen worden, vindt Trump. The Washington Post schrijft dat het ministerie van Justitie de opdracht krijgt om de doodstraf te vragen voor zeer ernstige misdrijven waarbij een overheidsbeambte om het leven is gebracht of de verdachte een persoon is die illegaal in de Verenigde Staten verblijft.
Oud-president Biden zette recent de straffen van 37 van de 40 misdadigers die op federaal niveau ter dood waren veroordeeld om in levenslange celstraffen. Daarmee wilde hij volgens Amerikaanse media voorkomen dat ze onder Trump een dodelijke injectie krijgen.
In de laatste zes maanden van Trumps vorige presidentschap werden dertien misdadigers gedood, meer dan onder enige andere president in meer dan honderd jaar. Tijdens zijn campagne kondigde Trump al aan het gebruik van de doodstraf op federaal niveau uit te breiden in een tweede termijn.
- Dit betekent de winst van Trump voor onze economie: 'Kan leiden tot handelsoorlog en recessie'
Dit betekent de winst van Trump voor onze economie: 'Kan leiden tot handelsoorlog en recessie'
12. Golf van Mexico wordt Golf van Amerika
De Golf van Mexico is door Trump omgedoopt tot Golf van Amerika. Ook de berg Denali, in Alaska, gaat weer Mount McKinley heten. De naam was in 2015 veranderd toen de Democraat Barack Obama in het Witte Huis zat.
De geografische namen moeten door de minister van Binnenlandse Zaken worden aangepast in overheidscommunicatie en op officiële kaarten. De autoriteiten in de Amerikaanse staat Florida lijken de naam Golf van Amerika in een persbericht over het weer al te hebben omarmd.
13. Onder Trump enkel mannen en vrouwen, niet langer X in paspoort
In een van de tientallen decreten staat ook dat er in de VS alleen nog mannen en vrouwen worden erkend. Kiezen voor een neutrale optie voor geslacht, zoals een X, bij bijvoorbeeld een paspoortaanvraag wordt onmogelijk.
Tijdens zijn campagne kondigde Trump al aan een einde te maken aan het "woke" gedachtegoed. De president wil ook het diversiteitsbeleid van de overheid afschaffen. Hij kondigde aan een samenleving te zullen smeden die "kleurenblind is en gebaseerd op verdienste".
Transgender Netwerk maak zich grote zorgen
Het Nederlandse Transgender Netwerk maakt zich grote zorgen over dit nieuws. Dit maakt het gebruik van een X voor non-binaire mensen, bijvoorbeeld bij het aanvragen van een paspoort, onmogelijk. In zijn toespraak zei Trump bovendien een einde te willen maken aan het diversiteitsbeleid. De regering wordt "kleurenblind" en verdiensten zijn bepalend.
"Een nachtmerrie voor veel Amerikaanse transgender mensen", noemt Transgender Netwerk het aantreden van Trump als president. "De afgelopen maanden werd door transorganisaties opgeroepen om niet te wachten met het wijzigen van je geslachtsvermelding als je dit van plan was. Dat dit geen loze oproep was, blijkt nu."
Volgens de organisatie is de website voor een wijziging van het geslacht op het paspoort enkele uren na het aantreden van Trump al onbereikbaar. "Het is nog onduidelijk hoe de decreten die Trump direct na zijn aantreden gaf verder in de praktijk gebracht worden. Wel is duidelijk dat trans personen dit in de rechtbank gaan aanvechten, want strijdbaar zijn ze zeker." In verschillende staten worden momenteel al antitranswetten aangevochten, weet het netwerk.
De gevolgen van het besluit van Trump voor Nederlanders met een X in het paspoort die naar de VS willen reizen, zijn nog onduidelijk. "Dat is een kwestie die het ministerie van Buitenlandse Zaken zal moeten uitzoeken. Wij houden de ontwikkelingen in de gaten", zegt de woordvoerder van Transgender Netwerk.
Trump draaide op zijn eerste dag als president besluiten terug die Joe Biden nam om bijvoorbeeld discriminatie op basis van genderidentiteit of seksuele geaardheid tegen te gaan.
14. Trump pauzeert buitenlandse ontwikkelingshulp van VS
De verlening van ontwikkelingshulp aan het buitenland is voor negentig dagen gepauzeerd. Bestaande programma's worden opnieuw beoordeeld, en daarbij wordt gekeken of ze efficiënt zijn en in samenhang met het buitenlandbeleid.
In het decreet staat ook dat "de buitenlandse ontwikkelingshulp en bureaucratie niet overeenkomen met Amerikaanse belangen en in veel gevallen in strijd zijn met Amerikaanse waarden". Ze zouden bijdragen aan "het destabiliseren van de wereldvrede door in andere landen ideeën te promoten die regelrecht indruisen tegen harmonieuze en stabiele verhoudingen binnen en tussen landen".
Meer over dit decreet
De programma's kunnen na de beoordelingen worden hervat, aangepast of geschrapt. In het decreet staan geen details. Het is daardoor niet meteen duidelijk welke programma's, landen of hulporganisaties geraakt worden door Trumps besluit.
15. Trump bevriest toelatingsprogramma voor vluchtelingen
Het toelatingsprogramma voor vluchtelingen (USRAP) wordt vanaf maandag bevroren. Dit betekent dat beslissingen over aanvragen voor de vluchtelingenstatus worden opgeschort. In het decreet staat dat de VS onder de vorige president Joe Biden is overspoeld met recordaantallen migranten, onder meer via USRAP. Hervatting van het USRAP is volgens Trump pas mogelijk is als de toelating van vluchtelingen in lijn is met de belangen van de Verenigde Staten.
Reacties op het decreet: paniek
Door het besluit kunnen onder anderen ruim 1600 Afghaanse vluchtelingen het land niet meer in, zegt de Amerikaanse organisatie #AfghanEvac tegen persbureau Reuters. Een anonieme regeringsfunctionaris bevestigt dat. Daar zijn minderjarigen bij, evenals familieleden van Amerikaanse militairen en veteranen. Het besluit van Trump zou onder die groep tot paniek hebben geleid.
Volgens Trump zijn de VS niet in staat zijn aantallen migranten, met name vluchtelingen, in de gemeenschappen op te nemen. De Amerikaanse bevolking zou worden getroffen, onder meer op het gebied van veiligheid. In het decreet staat dat het beleid is om alleen vluchtelingen toe te laten die "volledig en op passende wijze" kunnen integreren en ervoor te zorgen de VS belastinggeld gebruiken voor zijn burgers.
Volgens het decreet zijn de problemen groot in een aantal grote steden en staten, maar er worden ook drie kleinere plaatsen genoemd. Een daarvan is Springfield in Ohio. Dat is de stad waarover Trump ten onrechte beweerde dat Haïtiaanse vluchtelingen de huisdieren van de inwoners opeten.
16. Sancties tegen kolonisten Westelijke Jordaanoever zijn geschrapt
Sancties die de VS eerder hebben uitgevaardigd tegen ultrarechtse kolonisten op de Westelijke Jordaanoever voor hun geweldplegingen tegen de Palestijnse bevolking, worden ingetrokken. Zijn voorganger Joe Biden stelde bijna een jaar geleden de sancties in, omdat die "de vrede, de veiligheid en de stabiliteit" van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever ondermijnen.
De Palestijnse Autoriteit: besluit wakkert geweld tegen Palestijnen aan
De Palestijnse Autoriteit heeft Trumps besluit veroordeeld als het aanwakkeren van geweld tegen Palestijnen. Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever werden in 1967 door Israël bezet. Oost-Jeruzalem behoort volgens Israël tot de Israëlische staat en de Westelijke Jordaanoever is voor een groot deel gekoloniseerd. Kolonisten claimen dat gebied ook voor de staat Israël en plegen geweld tegen de Palestijnse bevolking.
De huidige ambtsperiode van Trump duurt tot januari 2029. Hij kan geen derde ambtsperiode krijgen, dat is verboden. Bij zijn vertrek uit het Witte Huis zal Trump 82 jaar zijn. Hij zou dan nipt het leeftijdsrecord breken van Biden, die voor Trump de oudste zittende president in de geschiedenis was.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Kijk God, Jesus, Trump nu terug
Amerika koos voor Donald Trump. Hoe kan het dat zelfs in het progressieve California, de thuisstaat van Kamala Harris, vier op de tien Amerikanen liever Trump terug wilden dan een eerste vrouwelijke zwarte president?
In God, Jesus, Trump (EO) gaat Tijs van den Brink alweer voor het vijfde seizoen naar Amerika om met Republikeinen en Democraten in gesprek te gaan. Bekijk de volledige uitzending hieronder.
Wil jij de aflevering liever streamen, of andere afleveringen van dit programma bekijken? Dat kan via NPO Start.
