Kun je gelukkiger leven met minder geld en spullen?

19 juli 2024 · 10:30| Leestijd: 3 min

Update: 19 juli 2024 · 13:24

Geschreven doorEsther van Adrichem

In dit artikel aan het woord

Paul SchenderlingEconoom

"Nu kopen we alleen iets als ze het echt veel gaan gebruiken. Anders lenen we het van iemand. Zoals een auto bijvoorbeeld."

Gert-Jan SegersOud-politicus

"Ik wil eigenlijk niet met geld bezig zijn. Dus ik zoek naar een leven waarbij ik goed kan leven en voor mijn gezin kan zorgen."

Willemijn VermeerGedragswetenschapper gespecialiseerd in duurzaam gedrag

"Er is best grondig onderzoek naar gedaan en daaruit blijkt dus dat mensen eigenlijk gelukkiger worden als ze duurzamere keuzes maken."

In het kort

In de moderne wereld lijkt het hebben van meer geld en spullen dé sleutel tot geluk. Maar is dat echt zo? Want uit onderzoek blijkt dat je eigenlijk gelukkiger bent als je minder spullen hebt. Hoe zit dat precies? En hoe doe je dat dan?

Wat denk jij?

Denk jij dat we gelukkiger zijn als we minder spullen hebben?

Ja, dat geloof ik wel

Een beetje, maar veel hebben we ook nodig

Nee, het is juist handig om al die spullen te hebben

Aantal reacties: 0

Dit is de situatie

Een eigen huis, een plek onder de zon - is dat het ultieme geluk?

Een mooi huis, een grote auto, een kast vol prachtige kleding, altijd de nieuwste telefoon - allemaal materiële zaken waarvan we denken dat we ze nodig hebben om een goed leven te leiden. Maar is dat wel zo? Want voor al die spullen moeten we ook weer heel hard werken om het te kunnen betalen. En dan hebben we het nog niet eens over de impact op het milieu. Kan dat ook anders? En zorgt dat er uiteindelijk ook voor, als je dus minder geld en spullen hebt, dat je gelukkiger bent?

Dit is de discussie

Minder spullen en minder geld - word je daar gelukkiger van?

Volgens econoom Paul Schenderling kunnen we niet op de huidige voet doorgaan, omdat we te veel schade toebrengen aan mens en milieu. Daarom nam hij, samen met zijn vrouw, een aantal ingrijpende beslissingen om de aarde minder te belasten. Hij koopt minder spullen (maar wel betere) en is minder gaan werken, vertelt hij in Is er leven na de groei?, een podcast van Geld of je Leven (EO).

Paul Schenderling Econoom

"Wij hebben ons huishoudboekje erbij gepakt en gekeken naar hoeveel we precies nodig hebben. En daar zijn we naar gaan leven. Na het lezen van het boek 'De verborgen impact' van Babette Porcelijn kwamen wij erachter dat we onze voetafdruk vooral kunnen verkleinen door veel minder spullen te hebben. Nu kopen we alleen iets als ze het echt veel gaan gebruiken, als het eerlijk geproduceerd is en als het een lange levensduur heeft. Anders lenen we het van iemand. Zoals een auto bijvoorbeeld."

Omdat ze minder zijn gaan kopen, gingen hun vaste lasten omlaag en kon hij uiteindelijk ook minder gaan werken.

"We verwachten dat duurzaam leven duur is, maar we zijn er nu achtergekomen dat dat op de lange termijn niet zo is. Als je alleen producten koopt die je echt nodig hebt en waar heel lang mee kan doen, ben je uiteindelijk 20% goedkoper uit. En dat geld wat we besparen kun je natuurlijk prima spenderen, maar we hebben toen besloten dat ik minder ging werken. Ik was eerder al van vijf naar vier werkdagen gegaan, vanwege de hoge werkdruk. En door deze besparingen kon ik naar drie dagen."

Minder focus op geld en minder werken is voor Gert-Jan Segers ook een belangrijke keuze geweest. Toen hij de politiek uitging in 2023, besloot hij zijn leven om te gooien. Niet per se omdat dat beter voor zijn voetafdruk is, zoals Paul Schenderling, maar omdat hij er meer wil zijn voor zijn gezin en voor zijn medemens.

Gert-Jan Segers Oud-politicus

"Inkomen, status, materie of luxe doet me niet zoveel. Ik wil eigenlijk niet met geld bezig zijn. Dus ik zoek naar een leven waarbij ik goed kan leven en voor mijn gezin kan zorgen. En onder die voorwaarden heb ik nagedacht over hoe ik mijn tijd en mijn werkweek wil besteden. Ik wilde voor 20% vrijwilligerswerk doen, voor niks. Eén van de vijf werkdagen. Er is ook een deel wat ik voor een maatschappelijk tarief doe en ik ben adviseur bij bedrijven, en dat is voor normaal bedrijventarief."

Wat Gert-Jan Segers lastig vindt aan het verhaal van Schenderling, is dat je niet alles zelf meer kan doen. Als je zo weinig spullen hebt, moet je soms beroep doen op de spullen van iemand anders, om die te lenen. Zoals een auto bijvoorbeeld. Dat vragen en aangeven dat je hulp nodig hebt, is iets wat Segers niet wil:

"Hulp vragen is heel moeilijk. Hulp geven niet, het is heel fijn om te geven en te delen. Maar hulp vragen als je het even moeilijk hebt, dat is niet grappig. Er zit bij mij wel een sterke drang om je eigen broek op te houden. Dus daar ben ik vatbaar voor, wat onze cultuur aanmoedigt, die zelfredzaamheid. En daarin raakt het verhaal van Paul me, dat je dingen leent en dat je naar mensen toe moet gaan om te vragen of je iemands auto of gereedschap bijvoorbeeld mag lenen. Dus dat je niet onmiddellijk alles koopt. Dat element vind ik lastig."

Kan iedereen duurzamer leven en minder spullen kopen?

Willemijn Vermeer is als gedragswetenschapper gespecialiseerd in duurzaam gedrag. De situatie van Paul Schenderling en Gert-Jan Segers is volgens haar wel een uitzonderlijke, zij hebben de luxepositie om hiervoor te kiezen. Voor de meeste mensen kost het veel meer moeite om zulke stappen te zetten:

Willemijn Vermeer Gedragswetenschapper gespecialiseerd in duurzaam gedrag

"Duurzamer leven willen mensen vaak wel, maar om er te komen, is vaak veel lastiger. Vooral omdat we leven in een maatschappij waarbij het heel erg draait om materiële welvaart, dat is de sociale norm. En dat je onafhankelijk moet zijn, dat je alles zelf moet regelen. Dat maakt het ook allemaal heel ingewikkeld. Dus zonder auto leven, en in plaats daarvan de trein pakken, is voor heel veel mensen echt een te grote stap die heel veel tijd kost. Dat geeft heel veel gedoe. Dan is het toch veel makkelijker om even snel de auto te pakken."

Maakt het ook écht gelukkiger?

En hoe maakt deze levensstijl je dan gelukkiger? Daar heeft Schenderling wel een helder antwoord op:

Paul Schenderling Econoom

"Ik denk dat bijna alle wijsheidstradities in de wereld, zoals inheemse culturen, maar ook het christendom en jodendom, een verband leggen tussen materiële rijkdom en spirituele armoede. Dat als de mens zich heel erg bezig houdt met de middelen van het leven en daar heel veel tijd en aandacht op richt, dat dat ten koste gaat van de doelen van het leven. Dat is een soort tijdloze wijsheid. Daarom is het een aanbeveling van mij: focus je minder op spullen. Dat heb ik ook echt zelf ondervonden. Je voelt je echt meer mens. En wat vooral veel voldoening geeft is dat je meer met de doelen van het leven bezig bent."

Ook Gert-Jan Segers gelooft dat de focus op geld en spullen je niet gelukkig maakt. Maar juist de focus op je geliefden wel:

Gert-Jan Segers Oud-politicus

"Er is dus een soort culturele belofte of economische belofte dat als jij twee salarissen hebt, en je hebt twee auto’s voor de deur, dat je dan gelukkig bent. Maar dat is dus niet zo. Dat is niet wat ons gelukkig maakt. Als je onderzoek doet naar wat mensen gelukkig maakt, zijn dat sterke relaties en leven in gemeenschappen. En dat je mensen hebt die zeggen: ‘Joh, we blijven je trouw. Ook als het helemaal mis met je gaat.’ Niet het inkomen. En toch doen we het! [...] Ik herken mezelf er ook in. Maar dat gaat ten koste van de relatie met mijn vrouw en kinderen. De tijd die ik met ze doorbreng. Je betaalt op een andere manier een prijs. Dus je jaagt een belofte na: je wordt gelukkig als jij die twee auto’s hebt en die twee inkomens. En je kunt het huis kopen wat je wil. En de praktijk is: het is een valse belofte."

Willemijn Vermeer bevestigt wat Paul Senderling en Gert-Jan Segers zeggen, dat minder spullen kopen heel veel plezier kan brengen:

"Er is best grondig onderzoek naar gedaan en daaruit blijkt dus dat mensen eigenlijk gelukkiger worden als ze duurzamere keuzes maken. Dan gaat het niet zo zeer om de dagelijkse kleine gedragingen, zoals bijvoorbeeld altijd het licht uitdoen als je ergens weggaat. Dat maakt niet per se veel gelukkiger. Maar als je er echt voor kiest om anders te gaan consumeren en grotere dingen te veranderen, dan levert dat geluk op. En dan met name een soort geluk dat we ‘betekenisvol geluk’ noemen, dus het maken van verschil in de samenleving. Daar scoren dit soort duurzame keuzes heel hoog op. Dus dat is er wel. Maar om mensen daarvan te overtuigen is nog een hele kunst."