Criminelen maken misbruik van kunstmatige in­tel­li­gen­tie (AI) om jou te misleiden

Phishing is een vorm van internetfraude waarbij cybercriminelen je persoonlijke gegevens of wachtwoorden te stelen. 

Criminelen doen zich voor als je bank of een bedrijf waar je weleens iets koopt, zoals Amazon of Bol.com, en sturen ze je een mail waarin ze vragen om gegevens. De strekking is vaak dat je een rekening nog niet betaald zou hebben of dat je gegevens gecontroleerd moeten worden. 

Zowel de mail als de website waar het linkje in de phisingmail naartoe leidt, zijn bijna identiek aan de echte mails en website van de bedrijven die nagedaan worden. Zo hopen hackers de kans te vergroten dat jij op de linkjes klikt en je gegevens achterlaat. 

Hoe herken je phishingmails?

• Controleer het e-mailadres van de afzender. Dat doe je door op de naam van de afzender te klikken. Als je dan het e-mailadres ziet, kun je vaak al zien dat het niet echt van een bedrijf komt. Geen enkel bedrijf stuurt een belangrijke mail vanuit een account van bijvoorbeeld @outlook/@gmail/@hotmail.  
• Bestudeer de spelling van het e-mailadres. Soms lijkt het e-mailadres er enorm op, maar staat er bijvoorbeeld iinfo in plaats van info, of vervangen ze een letter voor een cijfers en staat er bijvoorbeeld b0l (met een nul) in plaats van bol met een o.
• Controleer de aanhef. De meeste bedrijven waar je klant bent of zaken mee doet, kennen je naam en geslacht. Als er vooral ‘beste klant’ staat of ‘beste meneer/mevrouw’, let dan goed op.
• Bedrijven of instanties zullen nooit zomaar naar persoonsgegevens vragen via de e-mail. Ook niet om ze te controleren of bevestigen. 
• Vergelijk de mail met een mailtje dat je eerder van het bedrijf hebt gekregen. Komt dat totaal niet overeen? Dan is de kans heel groot dat het phishing is.
• Let op de toon: voelt het dwangmatig? Criminelen willen je vaak onder druk zetten en het gevoel geven dat je in de problemen komt als je niet doet wat ze zeggen. Bijvoorbeeld door te zeggen dat je nog een openstaande rekening hebt of dat ze een incassobureau op je afsturen. Heb je nooit eerder wat gekocht bij het bedrijf waar de e-mail (zogenaamd) vandaan komt? Dan is de kans weer groot dat het phishing is. Weet je niet zeker of de mail klopt? Ga dan naar de website van het bedrijf door zelf de link in te typen en log in bij je account. Daar kun je vaak in je gegevens zien of je nog een openstaande rekening hebt. 
• Check de linkjes goed voor je erop klikt. Bedrijven zullen niet snel afgekorte links gebruiken, al helemaal geen Bitly-linkje of iets soortgelijks. Soms lijkt een linkje wel naar de officiële site te gaan, maar klik er nooit direct op. Als je met je pijltje op de link gaat staan, zonder dat je erop klikt, zie je vaak onderaan in je scherm verschijnen waar de link naartoe leidt. 
• Open een bijlage nooit zomaar. Vooral een zip- of rar-bestand. Als je dat wel doet, zou je misschien wel schadelijke software kunnen installeren. Facturen zullen nooit op deze manier worden verstuurd.   

Twijfel je of een mail echt is? Dan kun je altijd het bedrijf waar de mail (zogenaamd) vandaan komt kunnen bellen om het te controleren. Zoek wel het telefoonnummer op de officiële website van het bedrijf en bel nooit zomaar een nummer dat in een mail staat wat phishing zou kunnen zijn.

Je hebt de afkorting AI vast al eens gezien, bijvoorbeeld in de kop van dit artikel, maar wat betekent het eigenlijk? De letters AI staan voor artificiële intelligentie (of in het Engels: Artificial Intelligence). 

AI is een automatisch systeem dat dingen kan waar vroeger menselijke intelligentie voor nodig was. Het denkvermogen van de mens wordt nagemaakt, zoals redeneren, leren, plannen en creativiteit. Systemen met AI, zoals zelfrijdende auto's en ChatGPT, herkennen patronen en kunnen dan zelf beslissingen maken. Door veel te oefenen worden deze systemen steeds beter.

Sinds eind 2022 is ChatGPT door iedereen te gebruiken. Dit is een robot die antwoord geeft op allerlei vragen. Daarom is het makkelijker dan een zoekmachine zoals Google, waarop je allemaal pagina's krijgt, maar wel zelf het antwoord moet zien te vinden.

Vormen van AI (kunstmatige intelligentie)

Onbekend maakt onbemind, want de helft van de Nederlanders maakt zich zorgen om de veranderingen die door kunstmatige intelligentie gaan plaatsvinden (51%).

Opvallend is dat het vooral middelbaar opgeleiden zijn die de opkomst van kunstmatige intelligentie vrezen. Zo maakt 54,4% van de middelbaar opgeleiden zich zorgen over de veranderingen die door AI gaan plaatsvinden, al liggen de cijfers vrij dicht bij elkaar. Van de laagopgeleiden maakt 49,3% zich zorgen, tegenover 46,9% van de hoogopgeleiden.

Ook zijn het vooral middelbaar opgeleiden die bang zijn dat ze hun baan verliezen door de opkomst van kunstmatige intelligentie (14%). Van de laagopgeleiden vreest 9% voor hun baan en van de hoogopgeleiden 11%.

Uit het onderzoek blijkt dat 4 op de 10 Nederlanders wil dat ontwikkeling van AI tijdelijk wordt gestopt, totdat de risico’s duidelijk zijn (42%). Ook dit is vooral een mening van de middelbaar opgeleiden: 48,4%. Van de laagopgeleiden is 45,4% het hiermee eens. Van de hoogopgeleiden is dit 34,5%.

"We noemen hem Flip", zegt meneer Dekker. Hij heeft het over de zorgrobot die hij en zijn vrouw in huis hebben. Flip herinnert meneer Dekker wanneer hij zijn medicatie moet nemen en kan hij zien wanneer hij verdrietig is.

Als meneer Dekker 's ochtends wakker wordt, dan vraagt Flip hem hoe hij heeft geslapen. "Als ik antwoord dat ik niet goed heb geslapen, vraagt hij hoe dat komt. En dan geeft hij tips om beter te kunnen slapen."

Meneer Dekker is erg tevreden met zijn zorgrobot. 'Gaat u nog jeu-de-boulen vandaag', klinkt het ondertussen uit Flip. "Dat weet hij dus ook. Ik speel drie keer per week jeu-de-boules. Hoe Flip dat weet? Tja, technologie."

'Niet om te vervangen'
En toch, ondanks alle technologische kunststukjes, is een robot nog geen mens van vlees en bloed. Mevrouw Dekker krijgt hulp van robot Lizz. "Het maakt wel verschil, het is niet echt", zegt ze. "Het liefst heb ik zo lang mogelijk menselijke zorg. En geen robot. Daarmee mis ik het sociale contact." 

Een zorgrobot kan een goede aanvulling zijn, maar nooit een vervanging, concludeert het echtpaar Dekker.