Moet er een limiet komen op rijkdom?
7 juni 2023 · 16:16| Leestijd: 6 min
Update: 8 augustus 2024 · 16:09
In dit artikel aan het woord
"Hoe je het ook wendt of keert: hebzucht blijft een belangrijke drijfveer."
"Een limiet op rijkdom zou betekenen dat heel het land naar de verdoemenis geholpen wordt."
“Je moet gewoon dat patsergedrag belasten."
"Wereldwijd zijn er 700 miljoen mensen die van 1,80 euro per dag moeten leven. Daar zouden we ons meer zorgen om moeten maken."
In het kort
We zien het de afgelopen tijd steeds meer: de rijken worden rijker, de armen worden armer. Is dat 'gewoon' hoe de wereld werkt, of moeten we ergens een grens trekken? Moet rijkdom begrensd worden?
Wat denk jij?
Is een limiet de oplossing?
Aantal reacties: 0
Hoe gaan we om met rijkdom?
Mooie auto’s, dure jachten, grote huizen. De allerrijksten van Nederland baden in luxe en weelde. Tegelijkertijd stijgt de armoede en zijn er steeds meer Nederlanders die zich afvragen hoe ze de maand door moeten komen. De één zwemt in het geld, de ander verdrinkt in geldzorgen.
Een grote groep mensen vindt dat daar een stokje voor gestoken moet worden. Deze mensen, ook wel 'limitaristen' genoemd, stellen dat de overheid in moet grijpen om rijken hun overtollige vermogen af te nemen. Sommigen pleiten ervoor dat vermogen zwaarder belast wordt, sommigen vinden zelfs dat al het vermogen boven de 2,2 miljoen voor 100% belast moet worden. Dan zou niemand in Nederland dus meer dan 2,2 miljoen euro bezitten. Maar is dat de oplossing?
Wanneer ben je rijk en wanneer ben je arm?
Of je rijk of arm bent, daar hangt niet een vast bedrag of inkomen aan, maar het is meer een gevoel of je je arm of rijk voelt. Dat gevoel heeft vaak wel te maken met je bezittingen, je vaste lasten en hoe je tegen geld aankijkt: kun je je rekeningen (makkelijk) betalen of moet je elke maand de eindjes aan elkaar knopen?
Als je geld uit kan geven, zonder dat je je zorgen hoeft te maken over je bankrekening en of je je vaste lasten nog kunt betalen, zouden veel mensen dat rijk noemen. Maar er is geen wetenschappelijke definitie voor rijk zijn en wanneer je dat precies wel of niet bent.
Wanneer ben je arm?
Iemand met een hoog inkomen, maar die wel hele hoge vaste lasten heeft, zal zich waarschijnlijk niet zo snel rijk voelen. Maar ben je dan ook arm? Dat is wat gemakkelijker om vast te stellen: in Nederland ben je arm als je te weinig inkomen hebt voor minimale noodzakelijke goederen en voorzieningen, zoals eten en een dak boven je hoofd. Die definitie heeft het het Centraal Bureau voor de Statistiek aan armoede gegeven.
Geld maakt niet gelukkig - of, nou ja...
Het is heel fijn als je alles kan kopen wat je hartje je begeert. Maar is dat ook nodig? Er zijn heel veel mensen, ook in Nederland die heel weinig te besteden hebben en in armoede leven. Daar tegenover staat dat er ook extreem rijke mensen in Nederland wonen. De gelukkigen die tot de 0,1 procent rijkste Nederlanders van het land behoren bezitten samen een kwart van al het geld dat wij in Nederland hebben. Is dat eerlijk? En hoe gaan we hier mee om?
Paul van Riessen, hoofdredacteur van Quote, vindt dat rijk zijn niet slecht is, maar dat het wel op de juiste manier belast moet worden. Zo blijf je mensen motiveren om welvarend te zijn, omdat hebzucht toch vaak de grootste drijfveer is.
"Hoe je het ook wendt of keert: hebzucht blijft een belangrijke drijfveer. (...) Je kan wel degelijk naar fiscale maatregelen kijken, zoals belastingen, erfbelastingen en dat soort zaken... Maar om te zeggen dat je maar een bepaald bedrag mag bezitten en alles daarboven pakken we af? Dat motiveert mensen niet om het beste uit zichzelf te halen."
Salar Azimi is multimiljonair en heeft een geschat vermogen van zo’n 24 miljoen euro. Een limiet stellen aan rijkdom vindt hij een belachelijk idee.
“Dat zou betekenen dat heel het land naar de verdoemenis geholpen wordt. Dan demotiveer je mensen om wereldprestaties te behalen, om hard te werken, om hogere niveaus te bereiken.’’
Jaap Korteweg heeft na het verkopen van zijn bedrijf 'De Vegetarische Slager' een groot vermogen en ziet een betere oplossing om ongelijkheid door rijkdom tegen te gaan: geen belasting op het vermogen, maar op de manier waarop mensen ermee omgaan.
“Als mijn vermogen gelimiteerd was, had ik de dingen niet kunnen doen die ik gedaan heb. Dan had ik geen innovaties kunnen doen in biologische landbouw en niet De Vegetarische Slager kunnen starten.”
“Je moet gewoon dat patsergedrag belasten. Je voetafdruk, de vervuiling die je veroorzaakt: doe daar verschrikkelijk veel belasting op. 99% belasting op privéjets en luxe jachten. Ga dat zo zwaar belasten dat mensen wel echt gek moeten zijn om dat te doen.”
Volgens Bram Schaper, directeur van stichting Doneer Effectief, komt het geld bij zo’n limiet niet op de goede plek terecht, doordat het vooral ten gunste komt van andere Nederlands.
Wereldwijd zijn er 700 miljoen mensen die van 1,80 euro per dag moeten leven. Die mensen moeten elke dag vechten voor hun bestaan. Daar zouden we ons veel meer zorgen over moeten maken dan over die onderkant in Nederland.’’
The American Dream, maar dan in Nederland
Een dubbeltje wordt nooit een kwartje, luidt het spreekwoord. Is dat ook echt waar? Als het aan multimiljonair Salar Azimi ligt niet. Azimi was dertien jaar oud toen hij uit Iran naar Nederland vluchtte. Samen met zijn ouders en broer Sasan woonde hij een paar jaar in een klein kamertje in een asielzoekerscentrum. Na zijn afstuderen bouwde hij samen met zijn broer een succesvolle reeks bedrijven. De broers verdienden geld met de verkoop van telefoons, computers, een eigen voetbalclub en ze startten een eigen hotel.
Inmiddels heeft Salar samen met zijn broer een geschat vermogen van zo’n 24 miljoen euro. Met zijn vrouw en twee dochters woont hij in een kasteel in Nederland. Salar koestert zijn rijkdom. "Vroeger moest ik sparen voor een blikje cola. Nu eet mijn dochter Isabella eet kaviaar van honderden euro’s in een minuutje op", vertelt hij in Dit is de Kwestie (EO). "Zij weet niet beter en is niet anders gewend."
Aan de Nederlandse bescheidenheid met geld kan Salar maar moeilijk wennen. "Als je in Amerika of Iran in een prachtige auto rijdt, dan krijg je respect omdat je hebt gepresteerd. Omdat je geen luilak bent, geen niksnut, omdat je hard hebt gewerkt. Slim hebt gewerkt. Op het moment dat andere mensen sliepen, was jij wakker. En dan hebben ze respect voor jou."
Hoe rijk zijn de allerrijksten van Nederland?
Laten we het zo zeggen: de rijksten van Nederland kunnen deze zomer best leuk op vakantie. De gelukkigen die tot de 0,1% rijkste Nederlanders van het land behoren bezitten samen een kwart van al het geld dat wij in Nederland hebben. Het geschatte vermogen van de drie allerrijkste inwoners ook niet mis:
1. Charlene de Carvalho-Heineken - 13,6 miljard euro. De Carvalho-Heineken is grootaandeelhouder en directeur van biermerk Heineken.
2. Remon Vos - 5.7 miljard euro. Vos is oprichter en topman van vastgoedconcern Central Trade Park (CTP).
3. Frits Goldschmeding - 5,6 miljard euro. Goldschmeding is oprichter van uitzendbureau Randstad.
Ter vergelijking: volgens het CBS had een 'doorsnee' Nederlands huishouden in 2021 zo'n 87,4 duizend euro.
In totaal telt Nederland 47 miljardairs en ongeveer 317 duizend miljonairs. Het overgrote deel van deze mensen werkt volgens cijfers van het CBS als zelfstandige. Zij verdienen hun duiten vooral in de landbouw, in de financiële dienstverlening en met onroerend goed.
'Een limiet gaat te ver'
Nederlanders zijn zich al te bewust van inkomensongelijkheid, maar een limiet op rijkdom is volgens de meesten een stap te ver. Ruim 60% vindt het verschil tussen arm en rijk in ons land erg groot, maar slechts 30% is voorstander van een limiet op vermogen. Dat blijkt uit onderzoek van Dit is de Kwestie (EO).
Een opvallend detail: ouderen geven veel vaker aan dat ze meer belasting op het vermogen van superrijken willen. Van de 65-plussers ziet 42,6% hier wat in, van de millennials (tussen de 25 en 34 jaar oud) vindt 20,2% een limiet van 2,2 miljoen op het vermogen van rijken een goed idee.
Praat mee
Moet er een limiet komen op rijkdom?
