Val van het kabinet en aanstaande verkiezingen: 5 veelgestelde vragen

1. Wat is er nu precies gebeurd?

Het kabinet, onder leiding van Dick Schoof, is gevallen. De vier partijen die samenwerkten in de regering: PVV, VVD, NSC en BBB, konden het niet eens worden.

Eerder hadden de partijen een hoofdlijnenakkoord gesloten, met afspraken over een strengere aanpak van asiel en migratie. Onderwerpen zoals het versnellen van asielprocedures, betere terugkeer van afgewezen asielzoekers en het beperken van instroom stonden centraal.

In de maanden daarna wilde PVV-leider Geert Wilders dat zijn eigen tienpuntenplan voor een strenger asielbeleid grotendeels zou worden doorgevoerd. Toen bleek dat er binnen de coalitie onvoldoende steun was voor deze koers, besloot Wilders de samenwerking te beëindigen. Daarmee kwam een einde aan het kabinet-Schoof.

2. Wanneer krijgen we verkiezingen?

De Kiesraad, die de regering adviseert over een nieuwe datum, zegt in zijn advies dat woensdag 29 oktober de eerste reële optie voor Tweede Kamerverkiezingen is. Het kabinet heeft dit advies van de Kiesraad overgenomen.

• Nieuwe verkiezingen na val kabinet: wanneer gaan we weer naar de stembus?

  Nieuwe verkiezingen na val kabinet: wanneer gaan we weer naar de stembus?

3. Hoe bereiden politieke partijen zich voor op de volgende verkiezingen?

Nu duidelijk is dat er verkiezingen komen, gaan politieke partijen zich volop voorbereiden op de campagneperiode. Ze schrijven hun verkiezingsprogramma’s, kiezen nieuwe lijsttrekkers en stellen kandidatenlijsten samen. Ook bedenken ze welke onderwerpen centraal moeten staan, zoals klimaat, wonen of migratie. In de media zullen partijen de komende tijd vaker van zich laten horen. Ze verschijnen in talkshows, organiseren bijeenkomsten en zijn actief op sociale media om kiezers te overtuigen. De campagne is hét moment om zich te onderscheiden (door zich bijvoorbeeld in te zetten op één specifiek thema, zoals klimaat, wonen of asiel) van de rest en steun te winnen voor de verkiezingsdag.

4. Gaan mensen door de val van het kabinet nu op andere partijen stemmen dan bij de vorige verkiezingen?

Dat zou goed kunnen. Als een kabinet valt, raken sommige mensen teleurgesteld in de politiek. Er klinken verschillende geluiden: teleurstelling in Geert Wilders waardoor sommige PVV'ers op een andere partij zullen gaan stemmen. Het gevolg hiervan is dat andere partijen groter worden vergeleken met vorige verkiezingen. Maar er zijn ook PVV-stemmers die de partij nóg groter willen maken (en dus weer PVV zullen stemmen) zodat Geert Wilders meer macht en zeggenschap heeft, zodat beslissingen makkelijker gemaakt kunnen worden.

5. Wat gebeurt er met Dick Schoof?

Demissionair premier Dick Schoof heeft laten weten dat hij niet meedoet aan de verkiezingen. Hij stopt dus als minister-president zodra er een nieuw kabinet is gevormd. In een korte verklaring zei hij: "Ik stel mij niet verkiesbaar en zal geen kandidaat zijn voor het premierschap."

Dick Schoof

Demissionair premier

"Ik stel mij niet verkiesbaar en zal geen kandidaat zijn voor het premierschap."

Na de verkiezingen beginnen de partijen gesprekken over een nieuwe coalitie. Dat noemen we de formatie. De partijen die samen genoeg zetels hebben (minstens 76) om een meerderheid in de Tweede Kamer te vormen, maken afspraken over het beleid en kiezen samen wie de nieuwe premier wordt. Vaak is dat de lijsttrekker van de grootste coalitiepartij, maar dat is niet altijd het geval (zoals afgelopen kabinet met Dick Schoof). Pas als die afspraken rond zijn, kan het nieuwe kabinet beginnen met een nieuwe minister-president aan het roer. Tot die tijd zal Dick Schoof nog demissionair minister-president zijn van ons land.