Zijn rechtszaken over misbruik straks niet meer openbaar?

Zijn rechtszaken over misbruik straks niet meer openbaar te volgen?

Misschien zie jij op Twitter weleens rechtbankverslaggevers updates geven over een zedenzaak in de rechtbank. Twitteraars liken en reageren massaal, en iedereen geeft zijn mening. Dat is toegestaan. In de Grondwet staat vastgesteld dat rechtszaken in het openbaar gevoerd worden. Dat is dus met toegang voor journalisten en toeschouwers. Op uitzondering van de regel vindt een zaak soms plaats zonder toeschouwers, wanneer het bijvoorbeeld om een minderjarige verdachte gaat. 

Een recent voorbeeld is de zaak van de Nederlandse acteur Thijs Römer. De acteur Thijs Römer heeft een maand cel en een werkstraf opgelegd kregen voor online misbruik van drie destijds minderjarige meisjes, tussen 2015 en 2017. Rechtbankverslaggever Saskia Belleman volgde de zaak en deelde alle details op Twitter. Over de verdachte, maar ook vooral over de slachtoffers. Pijnlijke en intieme details waarvan je je misschien wel kan voorstellen dat dat erg vervelend is als zulke persoonlijke informatie op social media gedeeld én besproken wordt.

Moet deze wet aangepast worden?

Ook in België geldt deze wet, maar daar lijkt nu verandering in te komen. Er is daar namelijk een wetsvoorstel ingediend om zedenzaken standaard besloten te houden. Er worden vaak intieme zaken belicht tijdens zo'n zitting en zodra dit openbaar wordt gemaakt, kan dat voor schaamte zorgen bij de slachtoffers. Vooral als die details ook op social media terechtkomen.

Een eventuele wetswijziging zou ervoor kunnen zorgen dat bijvoorbeeld zedenzaken als deze achter gesloten deuren zullen plaatsvinden, om slachtoffer en dader te beschermen. 

Is het ethisch verantwoord om zedenzaken openbaar te bespreken?

Moeten we de journalisten en toeschouwers hun gang laten gaan, of weegt de privacy van gedeputeerden zwaarder? 

Journalisten en cameraploegen togen vorige week massaal naar Assen voor de zedenzaak tegen Thijs Römer. De belangstelling was immens, de zaak werd in liveblogs tot op de minuut gevolgd. Volgens Lars Duursma (communicatie-expert) is hier een ethische grens overschreden en moeten media terughoudenheid betrachten bij gevoelige zedenzaken. En moeten zulke zedenzaken niet achter gesloten deuren laten plaatsvinden? 

In Dit is de Dag (EO) vertelt Lars Duursma dat hij zich zorgen maakt over het feit dat kranten hun voorpagina’s vol zetten met de ontwikkelingen van zo'n zedenzaak. Hij ziet graag dat slachtoffers meer bescherming krijgen bij zedenzaken.

Lars DuursmaCommunicatie-expert

"Het lijkt me hoog tijd voor een herbezinning of zedenzaken vol intieme details zich wel lenen voor liveblogs en clickbait."

0

0

0

Verslag doen van een rechtszaak lijkt hem wel een goed idee, maar dan aan het einde van de dag. We moeten niet dingen wegstoppen alsof het er überhaupt niet is, vindt hij. Maar de vorm van een liveblog en alles op Twitter zetten wat er besproken wordt, gaat toch te ver. 

“Ik ben er voorstander van dat er verslag wordt gedaan dat je aan het einde van de dag ziet wat er precies is gebeurd. We moeten niet dingen totaal wegstoppen alsof het überhaupt er niet is. Dat er een vorm van verslag is, dat is goed. Maar sommige rechtbankverslaggevers deelden 280(!) tweets in 10 uur. Per uur ben je 28 tweets aan het versturen vol smeuïge details. Dat zouden we met z’n allen niet moeten willen.”

0

0

0

Annemiek Meijer is rechtbankverslaggever bij Dagblad van het Noorden en heeft live verslag gedaan van de rechtszaak tegen Thijs Römer. Bij Dagblad van het Noorden doen ze alleen aan liveblogs bij uitzonderlijke zaken, als het bijvoorbeeld om een bekend iemand gaat, of om extreme zaken zoals moordzaken. Wat betreft het noemen van alle details, is ze het niet helemaal met meneer Duursma eens. Zij kiest ervoor om bepaalde dingen niet expliciet te noemen: 

Annemiek MeijerRechtbankverslaggever bij Dagblad van het Noorden

"Ik heb veel meer details gehoord die dag dan dat ik in mijn liveblog heb weergegeven. Ik censureer mezelf daarin bewust, omdat ik denk dat lezers inderdaad niet zitten te wachten op elk detail van elke seksuele handeling. Dat is niet anders dan wanneer ik een artikel schrijf na afloop van een zaak. Ook daarin zoom ik niet expliciet in op de seksuele handelingen. Juist omdat dat schadelijk kan zijn."

0

0

0

"Ik heb in dit geval wel voorbeelden genoemd, omdat Römer ook ondervraagd werd over specifieke dingen die hij van de meisjes vroeg. Maar als het ging over wat de drie jonge vrouwen inmiddels zelf naar hem gestuurd zouden hebben, heb ik aangegeven dat het bijvoorbeeld om seksueel getinte foto's en video's ging, terwijl in de zittingszaal wel degelijk verteld werd wat daarop te zien was."

0

0

0

Duursma vindt de publieke mening, die door dit soort liveblogs gevormd kunnen worden, heel problematisch: 

Lars DuursmaCommunicatie-expert

Ik had het gevoel dat iedereen met popcorn mee aan het kijken was. Er ontstond een volkstribunaal waarbij iedereen al een oordeel had nog vóórdat de rechter zich heeft uitgesproken. In een rechtszaak zou je eigenlijk moeten hebben dat de argumenten afgewogen worden en de rechter een uitspraak doet. Maar iedereen had al een mening hierover en dat werd gevoed door die liveblog en social media."

0

0

0

Jan Brouwer, hoogleraar Algemene Rechtswetenschap, is van mening dat het in de media wel een tikje minder kan. Hij gelooft dat rechters in Nederland bekwaam genoeg zijn om zich niet te laten beïnvloeden door de mening van het volk als het op het vonnis aankomt, maar deze publieke aandacht is wel enorm.

Wel moeten alle zittingen openbaar zijn, vindt hij, ook als het over gevoelige zaken gaat:

Jan BrouwerHoogleraar Algemene Rechtswetenschap

“Ik vind het van groot belang dat de strafrechtzaken openbaar zijn. Dat is een controle op de rechter. Dat is van enorm belang.”

0

0

0

Luister hier het hele gesprek in Dit is de Dag (EO).