Na regen komt zonneschijn
Heffing betalen voor je zonnepanelen: is de verduurzaming in gevaar?
15 augustus 2023 · 11:55
Update: 16 augustus 2023 · 08:09
In gesprek met
Karsten Klein
Directeur Vereniging Eigen Huis
"Ik denk dat heel veel mensen zich achter de oren krabben of ze nog wel zonnepanelen willen nemen."
Jan Rotmans
Hoogleraar Duurzaamheid en Transitie
"Als we het niet doen, wordt het onbetaalbaar."
In het kort
Zonnepaneeleigenaren mogen hun portemonnee trekken en een vast bedrag per dag neerleggen voor de stroom die ze terugleveren. Tenminste, als het aan energieleverancier Vandebron ligt. De verwachting is dat andere energieleveranciers zullen volgen. Zit dit de verduurzaming in de weg?
Wat denk jij?
Wat vind jij: een goede stap van Vandebron, of juist niet?
Dit is de situatie
Meer betalen voor je zonnepanelen
Energiebedrijf Vandebron heeft een verrassende zet gedaan die menig zonnepaneelbezitter de wenkbrauwen zal doen fronsen. Vanaf nu moeten zij vaste kosten betalen voor het terugleveren van hun opgewekte stroom. Waarom? Het energienet begint onder de zonne-energie te bezwijken, en er zijn nu te vaak stroomoverschotten. Vooral in de middag als de zon schijnt. Vandebron maakt kosten als alle zonnepaneeleigenaars stroom aan het net willen terugleveren. Het overschot moet het energiebedrijf namelijk in zo'n geval tegen lage prijzen verkopen op de energiemarkt. Daarom vindt Vandebron het tijd om deze kosten eerlijk te verdelen.
Hoeveel Nederlanders hebben zonnepanelen?
Volgens onderzoek van Dutch New Energy Research (DNE Research) hadden in 2022 in totaal twee miljoen Nederlandse woningen zonnepanelen op het dak liggen. Dan gaat het om:
- 35% van de koopwoningen
- 16% van de sociale huurwoningen
Tot dit besluit kregen klanten mét én zonder zonnepanelen dezelfde rekening op de mat, om die zogenoemde onbalans- en profileringskosten te compenseren. Maar Vandebron vindt het niet eerlijk dat mensen die geen zonnepanelen hebben, wel betalen voor de kosten van het overbelaste net. Het precieze bedrag hangt af van hoeveel stroom je jaarlijks opwekt. Maar in een rekenvoorbeeld op de website van de energieleverancier kun je zien dat de kosten kunnen variëren van een paar euro tot 46 euro per maand.
Hoe werkt de regeling van Vandebron precies?
De hoogste kosten zijn voor klanten die jaarlijks meer dan 5.000 kilowattuur aan stroom terugleveren.
Wist je trouwens dat er veel ongelukken gebeuren tijdens (en na) het leggen van zonnepanelen? Daar lees je hier alles over.
Dit is de discussie
Hindernis op de weg naar verduurzaming?
De zorgen zijn dat deze nieuwe stap, zeker als andere energieleveranciers volgen, ervoor zorgt dat minder mensen zonnepanelen op hun dak willen leggen.
Volgens Vandebron moet je je zonnepaneeldromen in ieder geval niet meteen aan diggelen laten vallen. De leverancier benadrukt dat, zelfs na deze maatregel, die zonnepanelen nog steeds een gouden investering zijn. Want met die panelen op je dak ben je een heuse stroomproducent, waardoor je nog steeds flink kunt besparen op die torenhoge energierekening.
Maar toch zijn er twijfels. Volgens de directeur van Vereniging Eigen Huis, Karsten Klein, is het onduidelijk waar het energiebedrijf dit geld precies in wil investeren. Hij pleit in Geld of je Leven (EO) voor ander beleid vanuit de overheid. Zo wijst hij erop dat salderingsregeling binnenkort wordt afgeschaft, en dat we eerst de gevolgen daarvan moeten afwachten.
Wat is de salderingsregeling?
Salderen is dus het verrekenen van stroom die wordt teruggeleverd aan het stroomnet, voor dezelfde prijs als waarvoor de stroom wordt afgenomen. Het kabinet biedt deze regeling nu aan, maar wil deze tegen 2031 volledig hebben afgebouwd. Vanaf 2025 mag nog maar een deel van de teruggeleverde stroom in mindering worden gebracht op de hoeveelheid stroom die is verbruikt. Vanwege de kortere terugverdientijd van zonnepanelen is door het vorige kabinet besloten deze regeling af te bouwen.
"Ik denk dat we eerst eens een maatregel moeten invoeren en uitvoeren voordat we weer nieuwe maatregelen gaan bedenken. Ik denk dat er consistent beleid moet komen waarin consumenten perspectief hebben. Zo vind ik dat er bijvoorbeeld een redelijke terugleververgoeding van energieleveranciers gevraagd moet worden, die is op dit moment te laag."
Klein is bang voor een stapeling van maatregelen, en vreest dat de consument hierdoor geen zonnepanelen meer wil leggen.
"Ik denk dat heel veel mensen zich nu achter de oren krabben of ze daadwerkelijk nog zonnepanelen willen nemen."
Hoogleraar Duurzaamheid en Transities, Jan Rotmans, is het niet helemaal met Klein eens. Hij snapt dat het voor nu een pijnlijke stap is, maar benadrukt dat het voordelig blijft om zonnepanelen te hebben: het is nog altijd rendabeler dan om het geld op de bank te zetten. Hij legt uit waarom het nu misgaat met het terugleveren van de groene stroom:
"Experts hebben hier al jaren geleden voor gewaarschuwd. Dat op een gegeven moment zo'n explosieve toename komt, dat het huidige stroomnet dat niet meer aan kan. Energiebedrijven en de netbeheerders hebben daar onvoldoende op geanticipeerd. Daarbij is ons energiesysteem vrij dom. Als de zon schijnt leveren wij massaal zonnestroom terug aan het net, maar dan is de vraag heel laag. Daardoor krijg je negatieve prijzen. Het is eigenlijk ongelooflijk dat we dat na al die jaren nog niet opgelost hebben."
En het investeren in die zonnepanelen blijft om deze reden nodig, benadrukt hij. Juist om het 'domme energiesysteem' dat we volgens hem nu hebben te verbeteren. En daar is geld voor nodig: volgens Rotmans gaat het om pakweg 100 miljard. Uitstellen van dit soort stappen zal de problemen volgens de hoogleraar uiteindelijk alleen maar vergroten, denkt hij. Daarom juicht hij de transparantie van Vandebron toe. Ook is hij er vrijwel zeker dat alle andere duurzame energiebedrijven zullen volgen.
"Ik vind het juist goed dat bedrijven er nu al voor waarschuwen. Als we het niet doen, dan wordt het onbetaalbaar. Echt waar. U heeft geen idee wat voor revolutie op ons afkomt. En wat dat allemaal voor kosten met zich meebrengt."
Rotmans vreest er niet voor dat mensen nu huiverig worden voor de aanschaf van zonnepanelen.
"Een kwart van de Nederlandse huishoudens heeft nu zonnepanelen. Ik verwacht binnen tien jaar een verdubbeling of misschien verdrievoudiging. Dat heeft ook te maken met sociale normen, en niet alleen met geld. Vroeger deed je iets voor een beter milieu. Nu heb je een financieel voordeel. Over tien jaar als je het niet doet, ben je, met alle respect, een beetje een sukkel. Dat zijn sociale normen die veranderen."
Wat denk jij?
