Een student heeft geen cent
De rente op studieleningen wordt vijf keer zo hoog: is dat eerlijk?
3 oktober 2023 · 11:44
Update: 11 oktober 2023 · 15:08
In gesprek met
Jaap Kotteman
Juridisch adviesbureau Legal Advice Wanted
"De overheid heeft een zorgplicht naar haar burgers toe. Op basis daarvan had het moeten waarschuwen dat de rente heel erg kon gaan verschillen per jaar."
Robbert Dijkgraaf
Demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
"Ik heb zelf moeite met het woord 'pechgeneratie'. Er zijn ook dingen die deze generatie, die onder het leenstelsel gestudeerd heeft, mee heeft."
In het kort
De rente op studieleningen wordt volgend jaar ruim vijf keer zo hoog, heeft het Financiële Dagblad berekend. De pechgeneratie betaalt nu 0,46% rente, maar dat wordt ongeveer 2,55%. Is dat eerlijk?
Wat denk jij?
Maak jij je veel zorgen om het terugbetalen van je studieschuld?
Dit is de situatie
Wordt mijn studieschuld ook hoger?
De rente op de studieleningen is sinds halverwege 2021 flink gestegen. Dit betekent dat je veel meer geld moet betalen. Maar niet iedereen hoeft dat meteen te doen. DUO besluit voor vijf jaar hoeveel rente je moet betalen, zodat mensen die geld lenen weten waar ze aan toe zijn.
Als je bijvoorbeeld dit jaar begint met terugbetalen, moet je nog vier jaar lang 0,46% rente te betalen. Pas daarna verandert het bedrag dat je aan rente moet betalen. Door de nieuwe rente gaat de studieschuld van iedereen stijgen.
Waarom werd de basisbeurs eigenlijk afgeschaft?
Tegenstanders waren bang dat studenten met hoge schulden zouden komen te zitten, bovenop de al hoge lasten voor starters op de woningmarkt en de arbeidsmarkt. Inmiddels is duidelijk dat hun vrees is uitgekomen.
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenHoeveel compensatie krijgt de pechgeneratie?
Die bedragen zijn flink lager dan de basisbeurs waar studenten vanaf komend studiejaar recht op hebben. Reken maar uit. De basisbeurs is vanaf september terug en dat betekent:
- Voor thuiswonenden een bedrag van 110,30 euro per maand, oftewel 1.323,60 per jaar en dus 5.294,40 euro voor vier jaar studeren.
- Uitwonende studenten krijgen een basisbeurs van 274,90 euro per maand, oftewel 3.298,80 per jaar en dus 13.195,20 euro voor vier jaar studie.
Zoveel schulden hebben (oud-)studenten
- Begin 2022 hadden 1,6 miljoen mensen een studieschuld, berekende het CBS.
- Op dat moment was de gemiddelde studieschuld van alle (oud-)studenten met een studieschuld 16.400 euro. Dat is 900 euro meer dan een jaar eerder.
- Sinds de afschaffing van de basisbeurs in 2015 is de gemiddelde studieschuld met 4.000 euro gestegen naar ruim 16.000 euro in 2022.
- Het aantal mensen met een hoge studieschuld is toegenomen. In 2022 hadden ruim 300.000 mensen minimaal 30.000 euro studieschuld. Dat zijn maar liefst 194.000 mensen meer dan in 2015.
- Begin 2022 was de totale studieschuld van studenten en oud-studenten 26,6 miljard euro. Dat is een toename van 1,6 miljard euro in vergelijking met 2021. De studieschuld loopt elk jaar op en is sinds 2015 verdubbeld.
Dit is de discussie
Vijf keer zoveel rente: is dat eerlijk?
Jaap Kotteman is oprichter van juridisch adviesbureau Legal Advice Wanted en hij gaat de Nederlandse staat voor de rechter slepen. Hij vindt dat de staat studenten onzorgvuldig en niet actief heeft geïnformeerd over de hoogte van de rente op de studieschuld.
De rente op zich vindt hij niet zo’n probleem, er mag volgens Kotteman best rente geheven worden over een lening. Wat in de ogen van Kotteman wel een probleem is, is dat studenten daar niet over geïnformeerd worden. Hij wijst erop dat iemand die een lening wil afsluiten bij een bank of andere kredietverstrekker, vooraf allerlei waarschuwingen krijgt. Maar als een student van 17 of 18 jaar een meerjarige lening wil afsluiten, wordt hij of zij totaal niet gewaarschuwd, zegt Kotteman in Geld of je Leven (EO).
“Er is gezegd dat er geen leenangst hoefde te zijn. Dus studenten dachten dat het allemaal wel zou meevallen met terugbetalen later. In de rechtszaak gaan we vooral kijken naar de zorgplicht die de overheid heeft richting de burgers. Op basis daarvan had de overheid moeten waarschuwen dat de rente heel erg kon gaan verschillen per jaar. Of studenten dat zelf hadden kunnen bedenken? Studenten zijn wel slim, maar als ze een lening aan gaan zijn ze vaak jonger dan 20. Dan kan je niet dertig jaar vooruit kijken hoe de staatsobligaties gekoppeld zouden worden aan de lening. Als ik niet zou weten dat de rente ineens vervijfvoudigd zou kunnen worden, dan zou ik ook boos worden.”
Studenten uit eerdere jaren vinden het dus oneerlijk dat de rente omhoog gaat, maar ook dat zij niet volledig gecompenseerd worden voor hun studielening nu de basisbeurs opnieuw is ingevoerd. Demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf snapt dat gevoel, maar om nu te spreken van een 'pechgeneratie'? Hij zegt dat er ook dingen zijn die deze generatie wél mee heeft.
"Dit is één van die dilemma’s waarin je vanuit de politiek een gebaar wil maken. Maar we kunnen het ons gewoon niet veroorloven om dat helemaal te compenseren, dus we doen een tegemoetkoming."
Studenten uit voorgaande jaren die onder het leenstelsel hebben gestudeerd krijgen 'in ieder geval' 1400 euro.
"Dat we mensen daar niet echt blij mee maken, snap ik helemaal. Maar ik heb zelf moeite met het woord 'pechgeneratie'. Er zijn ook een aantal dingen die deze generatie, die onder het leenstelsel gestudeerd heeft, mee heeft, zoals een goede arbeidsmarkt."
Het kabinet is het dan ook niet verplicht om de leenstelselstudenten volledig te compenseren, vindt Dijkgraaf.
"Als we dat gaan doen, dan gaan we nooit meer iets verbeteren. Dan kom je niet meer van de grond af, want dan moet je zo’n zwaar gewicht tillen. We leven steeds meer in een wereld waarin die prestatiedruk heel hoog wordt gevoeld. Je wordt overal op afgerekend. Het zou geen afvalrace moeten zijn. En dat is het wel een beetje geworden. Ik denk dat mensen van mijn generatie heel voorzichtig moeten zijn om daar een oordeel over te vellen. Want dat was 10, 20, 30, 40 jaar geleden echt anders, toen was er veel meer ademruimte in het onderwijs."
Wat denk jij?
Heb jij een basisbeurs gehad? Besteedde jij dat bedrag aan je studie of aan andere dingen?
25 juni 2023 · 08:35
Ik heb express een tussenjaar genomen zodat ik beurs krijg, maar nu heb ik in dit tussenjaar genoeg verdiend dat ik geen beurs of lening nodig heb.
13 oktober 2023 · 14:28
Mijn dochter, pech generaties, heeft afgelopen 3 jaar moeten lenen tegen 0,5 % rente. Nu mag ze nog maar 1 jaar studeren met een beurs ( 4 jaar incl de jaren dat ze geen beurs kreeg) De lening wordt nu 2,6. In feiten betaald deze generatie, met de meeste schulden de beurs voor de aankomende generatie ivm hoge rente en hoge schuld. En de “vergoeding” die ze krijgen wordt in minderen gebracht op de schuld. Dus die krijgen ze niet op hun rekening.
8 oktober 2023 · 11:27
Het lijkt er ernstig op dat er ergens een select clubje zit dat steeds weer nieuwe mogelijkheden zoekt om geld binnen te harken. En dan wordt het accent gelegd op het woord ‘pechgeneratie’ ! Een mooi afleidingsmanoeuvre om het niet over de moraal achter deze actie te hoeven hebben… Wanneer is dit perverse gegraai eindelijk afgelopen?!
Benieuwd naar meer? Luister hier naar het gesprek met Jaap Kotteman in Geld of je Leven (EO). Kotteman is oprichter van juridisch adviesbureau Legal Advice Wanted en hij spant een zaak aan tegen de Nederlandse staat om de gestegen rente van studieleningen.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen