Van A tot Z
Geen diploma bij onvoldoende voor Nederlands: 'Ik vind het belachelijk'
20 oktober 2023 · 11:50
Update: 20 oktober 2023 · 15:13
In gesprek met
Marjolijn van de Gender
Docente Nederlands
"Ik vind het belachelijk dat dit examen ervoor zou kunnen zorgen dat leerlingen geen diploma krijgen."
Patrick Woudstra
Docent Nederlands en mbo-adviseur
"Het gaat echt om het niveau van een brood bestellen bij de bakker. Dat haalt een groot gedeelte dus niet."
Mariëlle Paul
Tweede Kamerlid VVD
"Met een goede taalbeheersing kun je je goed redden tijdens de rest van je leven."
In het kort
‘Me fiets, hun gaan, ik vindt’ – gaan we in de toekomst allemaal zo praten? Het valt op dat steeds minder mensen in Nederland goed kunnen lezen en schrijven. Zou iedereen een voldoende voor hun eindexamen Nederlands moeten halen, of is dat niet de juiste oplossing?
Wat denk jij?
Heb jij je eindexamen Nederlands in een keer gehaald?
Dit is de situatie
Taalniveau blijft dalen
Het afgelopen schooljaar meldde de Inspectie van het Onderwijs dat één op de vijf geslaagde havo- en vwo-leerlingen een onvoldoende haalde voor hun eindexamen Nederlands. Zorgwekkend, vindt inspecteur-generaal van de Inspectie Alida Oppers. Zij stelde eerder dit jaar voor dat middelbare scholieren alleen mogen slagen als ze een voldoende halen voor het vak Nederlands.
Wat moet je minimaal halen voor je examen Nederlands?
Als je vmbo doet mag je ook voor Nederlands niet lager dan een 4,5 halen, maar dan moet je wel gemiddeld over alle vakken minimaal een 5,5 staan.
Op dit moment kan je dus met een onvoldoende voor Nederlands een diploma ophalen. Maar is dat wel verstandig? De onderwijsinspectie waarschuwt al jaren voor het slechte taal- en rekenniveau van kinderen. Al jaren daalt het aantal leerlingen dat slaagt met een voldoende voor hun eindexamen Nederlands. Bovendien zijn 2,5 miljoen Nederlanders laaggeletterd, wat betekent dat ze moeite hebben met lezen, schrijven of rekenen.
Waarom gaat het taalniveau zo achteruit? Als ouders zelf moeite hebben met lezen en schrijven, is de kans groot dat ze dit ook aan hun kinderen doorgeven. Dat geldt dus ook voor al die laaggeletterde Nederlanders. Een andere mogelijke oorzaak is de toename van Engelse invloeden, zoals in populaire games, YouTube-video’s en muziek, die vooral in het Engels beschikbaar zijn.
Dit is de discussie
Belachelijk of broodnodig?
Het taalniveau in Nederland verslechtert dus elk jaar. Maar is het verplicht stellen van een voldoende voor het examen Nederlands de juiste oplossing? In Dit is de Dag (EO) legt docente Nederlands Marjolijn van de Gender uit dat het probleem wat haar betreft niet bij de leerlingen ligt, maar bij het examen zelf:
“Ik vind het niet een representatief examen voor mijn vak. Het zit helemaal niet goed in elkaar. Dus ik vind het ook belachelijk dat dit examen ervoor zou kunnen zorgen dat leerlingen geen diploma krijgen.”
Volgens Van de Gender moet de druk op eindexamenleerlingen niet plotseling worden verhoogd. Volgens haar is er al jaren een probleem, en daarom zouden we systematisch iets moeten veranderen, te beginnen bij de brugklas.
“Ik denk ook dat we er heel veel over praten, maar we doen niks. Als wij er zo lang over praten en we doen nog steeds niks, dan duurt het nog veel langer dan als we nu gaan zitten en kijken wat er vanaf de brugklas gaat veranderen.”
Mariëlle Paul, Tweede Kamerlid voor de VVD, vindt een verplichte voldoende voor het eindexamen wel een goed idee. Ze benadrukt het belang van de Nederlandse taal voor je vervolgopleiding en werk, maar ook voor deelname de samenleving. Ze herkent wel wat Van de Gender zegt:
“Het goede nieuws is dat er op dit moment een curriculum herziening speelt. In lijn daarmee zou je ook moeten kijken hoe je toetsen afneemt en examineert. Want als het alleen maar gaat om tekstbegrip… Er zijn heel veel andere dingen waarin je ook kunt laten zien dat je spelling en grammatica voldoende beheerst. Ik denk dat dat belangrijk is want daarmee kun je je ook goed redden in de rest van je leven.”
Op het mbo ligt de nadruk bij het vak Nederlands vooral op de praktische toepassing van de taal. Patrick Woudstra, voormalig docent Nederlands op het mbo, vindt het vreemd dat je met een onvoldoende voor Nederlands kunt afstuderen:
“Op het mbo zijn het geen centrale schriftelijke toetsen. Het is een beetje spreken, luisteren, gesprekken voeren, dat soort dingen. Dus dat is op een heel ander niveau dan een stukje lezen van gedichten. Het gaat echt op het niveau van een brood bestellen bij de bakker. Het is heel erg beroepsgericht. En op dat niveau merk je dus dat een groot gedeelte dat niet haalt.”
Woudstra maakt zich zorgen. Hij wijst erop dat scholen financieel afhankelijk zijn van het aantal diploma’s dat wordt uitgereikt: wanneer leerlingen slagen, ontvangen scholen geld. Scholen willen daarom de lat voor leerlingen laag leggen. Woudstra doet een beroep op de overheid om verantwoordelijkheid te nemen:
“Als de overheid zegt van ‘joh, wij vinden dit heel belangrijk’, en vooral over dat je minimaal het niveau moet hebben om te functioneren in de maatschappij, dan gaan we dat gewoon als eis stellen. Dan hebben die scholen ook geen andere keuze dan om bevoegde docenten voor de klas te zetten.”
VVD-Kamerlid Mariëlle Paul heeft ook ideeën over de rol van de overheid en stelt voor om bij de basis te beginnen:
“Je moet niet beginnen met het eindexamen aanpassen, maar juist kijken hoe je zaken op een goede manier verankert in het curriculum en hoe je jongeren de juiste stof op het juiste niveau meegeeft, zodat ze uiteindelijk op een goed niveau dat eindexamen kunnen doen. Dus inderdaad bij de basis beginnen.”
Benieuwd naar meer? In Dit is de Dag (EO) hoor je het hele gesprek met Marjolijn van de Gender, Patrick Woudstra en Mariëlle Paul.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenWat denk jij?
Hoe kunnen we het taalniveau van Nederlanders verbeteren?
21 oktober 2023 · 01:09
Gewoon ouderwets woorden stampen en de leraren op de lagere school en de docenten op het voortgezet onderwijs regelmatig een dictee laten afnemen! Je moet je gewoon goed kunnen redden in Nederland. De Nederlandse taal kom je overal tegen en je hebt het de hele dag nodig: als je boodschappen gaat doen, als je op het internet naar dingen zoekt, bij het maken van een boodschappenlijstje, als je een belangrijke afspraak hebt gehad en je wilt later weten wat er toen besproken is (gespreksverslagen lezen of zelf maken), formulieren ondertekenen (je moet toch weten waar je voor tekent?!). Het is op school een investering, maar je hebt er de rest van je leven profijt van!! Kortom: zonder voldoende voor Nederlands, geen diploma!!
