Moet de mi­ni­mum­leef­tijd voor achteraf betalen naar 21 jaar?

Jongeren in de schulden door achteraf betalen

De mogelijkheid om achteraf te kunnen betalen zorgt voor financiële problemen bij jongeren. Door deze betaalmethode is het voor hen lastiger om overzicht te houden op hun geldzaken, blijkt uit onderzoek van Nibud. Hierdoor geven ze vaak meer geld uit dan ze hebben en kunnen ze betalingsproblemen krijgen. 

Met 52% geeft meer dan de helft van de jongeren aan weleens een onbetaalde rekening of betalingsachterstand te hebben, weet het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het gaat dan met name om rekeningen voor achteraf betalen, leningen bij vrienden of familie en de zorgverzekering. Dat brengt grote risico’s met zich mee: aanmanings- en incassokosten zorgen ervoor dat jongeren in de schulden komen. En daar komen ze niet zomaar uit. 

Minimumleeftijd van 18 naar 21

Officieel mag je pas gebruik maken van achteraf betalen als 18 jaar of ouder bent, maar 13% van de scholieren hier toch gebruik van, volgens Nibud. De leeftijdscontrole is vaak afwezig of heel makkelijk te omzeilen, waardoor ze het toch kunnen gebruiken. De Tweede Kamer wil dat de regering strenger toeziet op de leeftijdscontrole van afbetaalapps zoals Klarna en Riverty. Maar is 18 wel de juiste leeftijd, of moet de leeftijd nog verder omhoog en moet de minimumleeftijd 21 worden? 

Helpt een minimumleeftijd om jongeren uit de schulden te houden?

Marjolein Moorman, wethouder van PvdA in Amsterdam met onder andere Armoedebestrijding en Schuldhulpverlening in haar portefeuille, ziet een enorme toename van jongeren met schulden. Daar maakt ze zich ontzettend veel zorgen om en wil jongeren meer beschermen:

Marjolein MoormanWethouder PvdA in Amsterdam

"Nibud geeft ook aan: jongeren vinden het moeilijk om overzicht te hebben in hun geld. Dat is zeer zorgelijk, want schulden hebben een enorme impact op je leven. Het veroorzaakt veel stress, het zorgt voor ziekte, baanuitval, het zorgt ervoor dat jongeren stoppen met hun studie. Het heeft echt een enorme invloed. Als je eenmaal een schuld hebt, wordt het vaak alleen maar erger. Dat is het probleem van schulden, het verdwijnt niet zomaar. Het wordt vaak alleen maar groter, groter, groter."

000

Daarom pleit ze voor een minimumleeftijd van 21 jaar. Waarom precies die leeftijd?

"Het is altijd lastig om die grens te bepalen, maar we weten in ieder geval één ding zeker: 18 jaar is echt heel jong. Jongeren van die leeftijd hebben echt veel moeite om dat overzicht te zien. En we weten inmiddels ook gewoon uit de wetenschap dat het brein zich nog ontwikkelt echt een heel lange tijd. Laten we in ieder geval tot 21, de officiële wettelijke volwassenheid van vroeger, aanhouden. We moeten vooral onze jongeren beschermen, daar vragen ze zelf ook om."

000

Marieke Koekkoek, Tweede-kamerlid van Volt, maakt zich ook zorgen om de geldproblematiek rondom jongeren, maar vindt het geen goed idee om de minimumleeftijd omhoog te gooien:

Marieke KoekkoekTweede-kamerlid Volt

"Eigenlijk zeg je dan tegen jongeren: we vinden jullie niet in staat om dit te doen. Maar ondertussen zeg je ook: je bent 18 en mag nu het leger in, bepalen wanneer je drinkt, je mag stemmen, maar je mag niet bepalen wanneer je wat koopt. Dat vind ik gek richting jonge mensen. Zij moeten ook autonoom en vrij kunnen leven."

000

Koekkoek zou graag zien dat er aan kant van de incassobureau's wat gaat veranderen:

"Ik denk dat we het systeem moeten veranderen: incassobureaus, die hier grof aan verdienen, moeten daarmee kappen. De wet moet aangepast worden. Er is nu een uitzondering voor ‘koop nu, betaal later’, dat valt nu onder een korte lening waarbij je krediet niet gecheckt hoeft te worden. Die uitzondering moet weg. Op die manier bescherm je iedereen, niet alleen jongeren."

000

Henri Bontenbal, partijleider van CDA, wil dat ouders meer verantwoordelijk nemen:

Henri BontenbalFractievoorzitter CDA

"Het klinkt heel liberaal en sociaal democratisch, en ik hoor heel veel markt en overheid, maar ik mis de samenleving en gezinnen. De rol van de opvoeding. Kennis over geld begint thuis. Mensen die hun kinderen helpen om volwassen te worden, daar hoort ook bij dat ze hun helpen om met geld om te gaan."

000

Hij is het ermee eens dat de incassobureau's aangepakt moeten worden en zou zelf een radicalere maatregel willen:

"De bedrijven die verdienen aan mensen in de schuld helpen, moeten we mee kappen. Het CDA heeft daar de afgelopen maanden ook steeds voor gepleit. De mogelijkheid van ‘buy now, pay later’ ben ik sowieso tegen. Ik zou wel een radicalere maatregel willen dat die optie helemaal gaat verdwijnen."

000

Luister naar Dit is de Dag

In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met Marjolein Moorman (wethouder van PvdA in Amsterdam), Marieke Koekkoek (Tweede-kamerlid bij Volt) en Henri Bontenbal (fractievoorzitter CDA). Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Moeten we stoppen met achteraf betalen?

  Moeten we stoppen met achteraf betalen?

• 'Webshops moeten zelf kunnen bepalen of ze achteraf betalen aanbieden'

  'Webshops moeten zelf kunnen bepalen of ze achteraf betalen aanbieden'

• Directeur Nibud: 'Achteraf betalen maakt financieel kwetsbare mensen extra kwetsbaar'

  Directeur Nibud: 'Achteraf betalen maakt financieel kwetsbare mensen extra kwetsbaar'