Juice van het schoolplein
Scholieren starten hun eigen juicekanalen: hoe bescherm je je kind?
25 september 2023 · 11:56
Update: 29 september 2023 · 17:19
In gesprek met
"Een kind stuur je ook niet zomaar de weg op."
"Het is belangrijk dat het een thema wordt dat bespreekbaar is."
"We moeten onze krachten bundelen."
In het kort
Pesten is van alle tijden, maar de laatste tijd neemt het nieuwe vormen aan: kinderen maken 'gossip girl'-accounts aan op social media, waar klasgenootjes publiekelijk aan de schandpaal worden genageld. Hoe bescherm je je kind tegen zulke pesterijen? Is dat wel mogelijk?
Wat denk jij?
Aan wie is het voornamelijk om kinderen te beschermen tegen cyberpesten?
Dit is de situatie
Gossip voor kinderen
Het zijn een soort juicekanalen á la Yvonne Coldeweijer, maar dan voor scholieren. 'Gossip girl'-accounts, geïnspireerd door de serie Gossip Girl over een roddelblogger, komen steeds vaker voor. Bij hulporganisatie Helpwanted zijn de afgelopen dagen meer dan 25 meldingen ontvangen over schadelijke accounts.
Deze week was het de nationale Week tegen Pesten, een initiatief van Stichting School en Veiligheid. Uit cijfers van de stichting blijkt dat pestgedrag toeneemt: in 2022 werd 17% van de basisschoolleerlingen en 9% van de middelbare schoolleerlingen gepest. In 2021 waren de percentages respectievelijk 14% en 6%.
Pesten eindigt tegenwoordig niet meer nadat je bij de school bent weggefietst. Thuis gaat het gewoon door, maar dan online. Daar verspreidt het zich over het eindeloze internet. Kinderen ervaren hierdoor extra stress en ze willen vaak niet meer naar school.
Opvallend is dat scholen bij zo'n 30% van alle meldingen van pestgedrag geen actie ondernemen. Wat kun je als ouder doen om je kind te beschermen?
Dit is de discussie
Samen sterk?
Dat kinderen hiervan de dupe zijn en dat er een einde aan moet komen, valt niet te betwisten. De vraag is alleen: wie kan hiervoor zorgen? En hoe kunnen zij nou precies de kinderen beschermen?
Helpwanted is er voor jongeren die hiermee, en met heel veel andere vormen van online pesten, te maken krijgen. Zij doen dat dan in de vorm van een hulplijn. Zij doen wat ze kunnen. Ze geven aan bijvoorbeeld goed in contact te staan met TikTok zelf. Uit hun ervaringen blijkt dat als ze het rapporteren en goed onderbouwen, TikTok meestal meewerkt. Toch komt het volgens hen eerst aan op de jongeren.
"Het is belangrijk om in je omgeving aan de bel te trekken als je merkt dat je op een roddelkanaal belandt. We adviseren slachtoffers altijd om de school in te lichten over dit soort accounts. Als de hulpvrager jong is moedigen wij aan om naar de ouders, of andere volwassenen te gaan, zodat zij hen ermee kunnen helpen, en het te bespreken met iemand in de omgeving die ze vertrouwen."
De jongeren moeten het dus zelf in gang zetten volgens Helpwanted. Maar dat betekent niet dat zij vinden dat ze er alleen voor staan. Ouders hebben ook een taak, zeggen zij: voorkomen.
"Een kind stuur je ook niet zomaar de weg op. Je gooit ze ook niet zomaar, zonder zwemles, in een zwembad. Online gebeurt dit vaak wel."
Praat er dus over met je kind, is wat zij aanraden. Praat over welk online gedrag gewenst of ongewenst is. Praat over mediawijsheid. Meestal kunnen we pas helpen als de schade al geleden is. Daarom vinden zij dat we ze moeten voorlichten, zodat we het voor kunnen zijn.
Niet alleen Helpwanted vindt dit. Ook Marijke van der Zalm, adviseur Pesten bij Stichting School & Veiligheid en Week Tegen Pesten gaf dit aan.
Het klassieke avondmaaltijd-gesprek kan een uitgelezen moment zijn om in gesprek te gaan en te blijven met je kinderen, en dus ook te vragen naar hun online wereld en wat zij meemaken. Bespreek ook met je kind dat het belangrijk is om hulp te vragen als zij/hij online iets meemaakt wat niet prettig is. Vertel dat je kind bij jou terecht kan en welke mogelijkheden er nog meer zijn.
Het is niet goed voor kinderen om er alleen voor te staan, weet kinderpsycholoog Tamar de Vos-van der Hoeven. Het is namelijk niet makkelijk voor ze. Het online pesten is heel iets anders dan het ouderwetse roddelen.
“Vroeger werd er op het schoolplein wat gezegd, dan was het klaar. Dan kon die roddel hoogstens nog een paar dagen in de school rondhangen en dat was het. Nu is het heel erg out in the open, en het blijft daar. Dat zorgt er wel voor dat het veel moeilijker is voor kinderen om mee om te gaan."
Ook scholen spelen een rol. De 'Gossip girl'-accounts worden gemaakt voor een specifieke school, door leerlingen van deze school, over andere leerlingen van deze school. Helpwanted geeft aan dat scholen zeker wat kunnen betekenen voor slachtoffers. Volgens hen zouden scholen moeten duidelijk maken aan hun leerlingen dat er mensen zijn waar ze naar toe kunnen. Zodat ze zich gehoord voelen. Tamar de Vos-van der Hoeven is het hiermee eens.
"Ik denk dat in dit soort situaties het heel belangrijk is dat scholen hier alert op zijn en hierover ook het gesprek met hun leerlingen aan gaan. Het is belangrijk dat het een thema wordt dat bespreekbaar is."
Maar wat doen scholen? Middelbare school RSG Ter Apel is een van de scholen met zo'n 'Gossip girl'-account.
"Wij hebben de laatste week voor de herfstvakantie een themaweek over gezond gedrag. Dan hebben wij voorstellingen over cyberpesten voor de onderbouw, en een voorlichting van Bureau Halt over online gedrag en cyberpesten. We hebben de leraren ook informatie en tips gegeven die ze in die week kunnen doorgeven aan de kinderen.
Een grip krijgen op online pesten is moeilijk omdat het zo snel gaat, geven zij aan. Je hebt zo veel mogelijkheden op internet en social media. Zelfs dingen die het personeel niet eens kan bedenken, waar leerkrachten het bestaan niet vanaf weten. De school kan het volgens hun dus niet alleen.
"Het helpt altijd wat, maar je kunt het niet uitbannen. Ik denk dat we allemaal samen moeten werken, we moeten onze krachten bundelen.”
Hoe kun je je kind beschermen tegen online pesten?
Om je kinderen te beschermen tegen cyberpesten, is communicatie essentieel. Dit zegt Marijke van der Zalm, adviseur Pesten bij Stichting School & Veiligheid en Week Tegen Pesten, tegen DIT (EO). Praat met je kinderen over hun online activiteiten en leer ze verantwoordelijkheid te dragen voor hun online gedrag. Respecteer hun privacy, maar blijf betrokken en stel vragen over hun online ervaringen. Bespreek normen over respectvol gedrag en moedig je kind aan om hulp te vragen als ze online pestgedrag tegenkomen.
Toegang tot sociale media ontzeggen is niet de oplossing; in plaats daarvan moeten kinderen leren hoe ze er verstandig mee omgaan. "Je moet ze juist leren om er goed mee om te gaan," zegt Marijke. "Net zoals alle dingen in het leven, moet je oefenen om het onder de knie te krijgen, dat gaat ook op voor de online wereld. Kinderen en jongeren moeten daar de ruimte voor krijgen en dat gaat vaak met vallen en opstaan. Om uiteindelijk te leren goed voor elkaar te zijn, juist ook online."
Daarnaast is het belangrijk om samen te werken met scholen en leraren. Het begin van het schooljaar is een goed moment om positieve online gedragsnormen vast te stellen. Ouders kunnen ook betrokken zijn bij gesprekken op school over online gedrag en pesten.
"Het belangrijkste is dat kinderen leren hoe ze zich online kunnen beschermen en respectvol kunnen omgaan met anderen. Dat kunnen jij en je kind samen bereiken."
Wat denk jij?
Heb jij weleens te maken gekregen met cyberpesten?
Dit is de community
'Praat met je kind'
Wat kan je doen om online pesten tegen te gaan? En wie is verantwoordelijk? Wij vroegen het ons WhatsApp-panel. De meningen zijn verdeeld:
Praten met je kind! Uitleggen wat wel en niet oké is. Af en toe meekijken in de appgroepen, et cetera.
Onze kinderen zijn al volwassen, dus deze actuele kwestie is voor ons niet van toepassing. Maar ik bid in ieder geval regelmatig voor de doelgroep met de problemen hierboven genoemd. En dat God óók zéker de pesters de halt toe zal roepen 🙏🏼!!!
Ik denk dat [beschermen] niet meer lukt nu we twee generaties volledig met nieuwe technologie hebben laten socialiseren. [Ouders] zijn druk met echtscheidingen enzo… of met zoveel mogelijk cashen met diezelfde technologie…
Je kind fatsoensnormen en waarden bijbrengen, regelmatig eens kijken wat je kind doet en voorkomen dat jouw kind een online pester wordt. Maar op die manier ook je kind op de juiste manier beschermen. Als het kind dan gepest wordt, ben je er meteen bij en kan je de schade nog beperken. En op een respectvolle, absoluut niet-achterdochtige manier met je kind in communicatie blijven en zien waar het mee bezig is. Met een kinderslot en beperkingen kun je niet voorkomen dat je kind in die paar minuten dat hij/zij online mag zijn niet toch nog de vernieling in wordt geholpen. Als jij er zo spastisch mee omgaat, denk je dan nog echt dat ze vlug bij jou komen met het eerlijke verhaal? Misschien denken ze wel eerder dat het aan hen ligt.
