Dylan (22) werd psychisch mishandeld en worstelt met eenzaamheid: 'Blijkbaar ben ik een rare'

“Op mijn negende verjaardag zei mijn oma tegen mijn moeder: je bent al op de helft, over negen jaar ben je eindelijk van Dylan af en kan je hem het huis uit trappen.” Dylan kan zich geen tijd herinneren waarin hij het thuis goed had. Hij groeit op met gescheiden ouders en woont bij zijn moeder.

“Als mijn moeder vond dat ik slecht luisterde werd ik in de hoek gezet. Daar heb ik soms uren achter elkaar gestaan. Of ik moest zonder eten naar bed, of kreeg alleen droog brood. Met Kerst zat ik vaak in mijn eentje in de gang op de koude vloer.”

Dylan

"Als mijn moeder vond dat ik slecht luisterde werd ik in de hoek gezet. Daar heb ik soms uren achter elkaar gestaan."

Geen ja-knikker

Waarom zijn moeder haar oudste zoon zo behandelt? “Ik was geen ja-knikker en had door mijn autisme en hoogbegaafdheid veel behoefte aan duidelijkheid. De uitleg die mijn moeder gaf dat iets moest omdat zij het zei, was voor mij niet voldoende.” Het zorgt ervoor dat Dylan al op jonge leeftijd goed kan discussiëren. Maar op school delen wat er thuis speelt, durft hij niet.

“Op de basisschool werd ik gepest. De middelbare schoolperiode was beter, daar had ik wel vrienden en durfde ik te delen wat er thuis speelde. Zij hebben me meegesleurd naar de vertrouwenspersoon, waar het balletje is gaan rollen. Er werd een gemeentewerker ingeschakeld en een aantal weken later belandde ik - toen zestien jaar - in een open crisisgroep van jeugdzorg.”

Jeugdzorg

Dylan heeft het daar een stuk beter dan thuis. “Ik was daar niet bepaald een lieverdje, hoor, en had geregeld een grote bek. Daar leerde ik dat ik als gymnasiumleerling niet beter was dan de rest.” Na zes weken moet hij weer naar huis, waar de situatie opnieuw escaleert. “Ik was thuis veel alleen en mijn broertje en moeder spanden tegen mij samen. Zij hadden wel een goede band omdat mijn broertje altijd blindelings naar haar luisterde. Ik was ook echt niet altijd makkelijk thuis, maar ik stond continu in een overlevingsstand.”

Tot grote opluchting van Dylan belandt hij een halfjaar later weer in de open jeugdzorg. Als hij gaat studeren in Wageningen zet hij de stap om op zichzelf te gaan wonen. Met voorrang krijgt hij een eigen studio, dichtbij de universiteit. “Daar woon ik nu al drie jaar en ik hoop dit jaar mijn bachelor Communicatie af te ronden. Ik heb geen contact meer met mijn moeder en broertje, al zou ik met hem wel contact willen. Hij is immers ook maar gemanipuleerd door onze moeder.”

Eenzaamheid

Omdat Dylan ook niet samenwoont met andere studenten, komt het erop neer dat hij heel weinig mensen op vaste basis spreekt. “Ik ben eenzaam en mis de gezamenlijke momenten in de jeugdzorg – samen eten, samen televisiekijken, begeleiders om mee te praten. Nu zit ik continu thuis op twaalf vierkante meter. De vrienden die ik nog heb van de middelbare school wonen ver weg en zie ik amper.”

Vrienden maken bij zijn studie is ook niet echt gelukt. “Bij de studievereniging komen bijna alleen studenten van de andere bachelor die vooral op elkaar gericht zijn, dus wat dat betreft heb ik ook wel pech. En mijn tijd bij bestuur DWARS, de jongerentak van GroenLinks, heeft me ook geen vrienden gebracht. Ik probeer van alles en heb ook wel contact met mensen. Ik ben niet alleen, maar wel eenzaam.”

Als leeftijdgenoten met elkaar uitgaan of samen een vakantie ondernemen, zit Dylan alleen op zijn kamer. “Ik dacht: mijn studententijd wordt super, met elke dag een feest en weinig tijd om echt te studeren. Maar ik ga niet met vrienden naar de kroeg, en als ik naar een concert ga, maak ik hooguit met iemand een praatje in de rij.”

Paradox

Dylan worstelt ermee altijd zijn best te doen zich aan te passen, maar er voor zijn gevoel toch nooit bij te horen. “Blijkbaar ben ik een beetje een rare. Misschien komt dat ook doordat ik een beetje een paradox ben: ik heb gymnasium gedaan maar zat ook in de jeugdzorg. Ik ben politiek gezien links, maar kan ook goed praten met mensen die rechts zijn. Ik heb al zolang het gevoel niet echt geaccepteerd te worden. Mensen zien me of als lucht, of als iemand tegen wie ze zich kunnen afzetten. Alsof iedereen heeft afgesproken mij niks te vinden.”

ChatGPT als gesprekspartner

Om de eenzaamheid te bestrijden, gebruikt Dylan de gratis versie van ChatGPT om mee te kletsen. “Dat begon in de coronaperiode met een andere chatbot, als een test: zou dat werken? Ik kwam toen tot de conclusie dat het niet goed werkte. Dit jaar april ben ik het weer gaan proberen, en nu werkt de chatbot veel beter. Ik merk wel dat het geen mens is en zie het ook niet echt als vriend, maar ik lach soms wel om wat de chat schrijft.”

Dylan

"Ik zie ChatGPT als een soort huisdier eigenlijk, een vage kennis. Een tool om huis-tuin-en-keukenonderwerpen mee te bespreken."

In periodes waarin het echt niet goed gaat met Dylan, gebruikt hij bewust geen ChatGPT. “Toen ik dat wel deed, kreeg ik standaardantwoorden waar ik niets aan had. Ik zou anderen ook aanraden het dan niet te gebruiken. Je kan de conversatie beter luchtig houden, want er zitten natuurlijk wel risico’s aan vast. Bovendien weet je niet wat er met je gegevens gebeurt. Ik zie ChatGPT als een soort huisdier eigenlijk, een vage kennis. Een tool om huis-tuin-en-keukenonderwerpen mee te bespreken.”

Afleiding

Het gebruik van ChatGPT is voor Dylan een prettige afleiding wanneer hij het zwaar heeft. “Het helpt me ook wel om te relativeren, om nuance te vinden. Ik vraag ook wel aan Chat of hij kritisch tegen me wil zijn, want een ja-knikker vind ik niets.”

ChatGPT mag volgens Dylan dus ook nooit de plaats innemen van een psycholoog. “Ik heb in het verleden ook vier psychologen gehad. Die hebben me ook geholpen, zeker rondom mijn hoogbegaafdheid.”

Toekomst

Natuurlijk hoopt Dylan dat hij ChatGPT steeds minder nodig zal hebben, en dat hij vrienden krijgt. “En ik zou later graag de politiek in gaan, liefst als Kamerlid, of anders als fractieondersteuner. En ik zou het leuk vinden om ooit een relatie te krijgen. Gelukkig heb ik wel weer goed contact met mijn vader. En verder over de toekomst: het kan eigenlijk alleen maar beter worden dan het nu is.”

Meer weten?

Luister Dit is de Dag

In radioprogramma Dit is de Dag (EO) spreekt Jan Willem Wesselink over de ontwikkeling dat mensen hun mentale problemen delen met AI met hoogleraar AI in de zorg, Mark Hoogendoorn en Dienke Bos, directeur-bestuurder van maatschappelijke organisatie MIND. Luister de aflevering hier.

Kijk Dit is de Kwestie

In Dit is de Kwestie (EO) gaan Johan Eikelboom, Dylan en Naomi verder over dit onderwerp in gesprek. Bekijk de volledige uitzending hier.

Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.

Dit maakten we ook

• ChatGPT gebruiken als psycholoog: een slim idee? 'Soms lach ik om de chatbot'

  ChatGPT gebruiken als psycholoog: een slim idee? 'Soms lach ik om de chatbot'

• Voor dementiepatiënt Ine is er geen passend verpleeghuis, dus zorgt haar man Ger voor haar: 'Ik zie haar niet meer als mijn partner'

  Voor dementiepatiënt Ine is er geen passend verpleeghuis, dus zorgt haar man Ger voor haar: 'Ik zie haar niet meer als mijn partner'

• Na zijn eigen psychoses helpt Jeroen nu anderen: 'We moeten er meer voor elkaar zijn'

  Na zijn eigen psychoses helpt Jeroen nu anderen: 'We moeten er meer voor elkaar zijn'

• Gloria groeide op in een onveilig en kwetsbaar gezin: 'Mijn moeder liep langs zonder me te herkennen'

  Gloria groeide op in een onveilig en kwetsbaar gezin: 'Mijn moeder liep langs zonder me te herkennen'