Vee door twee
De boeren en hun veestapel: vergeten in verkiezingsperiode?
14 november 2023 · 12:32
Update: 16 november 2023 · 10:36
In gesprek met
Rosanne Hertzberger
NSC
"50% minder vee, dat is echt een mokerslag voor de landbouw."
Laura Bromet
GroenLinks-PvdA
“De halvering is heel ingrijpend. En dat komt door al die jaren pappen en nathouden."
Eline Vedder
CDA
“Voor ons is het cruciaal dat we zeker weten dat zo'n sector het kan hebben."
In het kort
Nog geen jaar geleden hing het land vol met omgedraaide vlaggen en werden snelwegen bezet door tractors. Maar tijdens de verkiezingscampagne gaat het bijna niet meer over de toekomst van de landbouw. Dat het zo laag op de agenda staat, betekent alleen niet dat de problemen zijn opgelost. Wat willen CDA, NSC en GroenLinks-PvdA dat er met de boeren gebeurt?
Wat denk jij?
Eens of oneens: we moeten naar de boeren kijken voor de stikstofoplossing
Dit is de situatie
De boeren en het stikstofprobleem
Het stikstofprobleem draait simpel gezegd om te veel stikstof in de lucht. Dit zorgt voor vervuiling en problemen in de natuur. En dat terwijl het het klimaat al de verkeerde kant op gaat. De discussie draait om hoe we dit probleem oplossen zonder de economie te schaden. Slimme regels, in Nederland maar ook internationaal, moeten ervoor zorgen dat we veel, veel minder stikstof gaan uitstoten. Op dit moment is het doel dat de industrie in 2030 38% minder stikstof uitstoot.
Hoe denken de partijen over het stikstofbeleid?
CDA: Wil graag vernieuwing in de landbouw. Het streefjaar voor stikstof laten zij op 2035 staan.
GroenLinks/PvdA: Wil de stikstofuitstoot in 2030 halveren en boeren zelf laten kiezen hoe.
Nieuw Sociaal Contract: vindt dat politici te veel op modellen vertrouwen en pleit voor meer praktijkgericht beleid.
VVD: Blijft bij 2035 als streefjaar en wil grondgebonden melkveebedrijven.
BBB: Focust op natuurkwaliteit, minder regels, en vergeving voor overtredingen.
SGP: pleit voor lokale afspraken in plaats van nationale regels voor stikstof.
ChristenUnie: wil dat alle sectoren de helft minder stikstof uitstoten voor de natuur.
Ongeveer 60% van alle stikstofuitstoot komt van de landbouw, volgens Milieu Centraal. Voor een groot gedeelte door mest, maar ook door kassen en landbouwvoertuigen. Je zou dus kunnen zeggen dat daar het meeste te winnen valt. Daarom kijkt de Tweede Kamer naar aanpassingen in de sector, zoals het stoppen met importeren van krachtvoer, kunstmest verbieden, boeren uitkopen, vernieuwing in de landbouw of de veestapel kleiner maken.
Dit is de discussie
Vergeten probleem
De boeren en hun grote hoeveelheid vee zijn een groot onderdeel van het stikstofprobleem. Wat moet er nou gebeuren met hen?
Tijdens de provinciale verkiezingen hoorden de boeren en het stikstofprobleem bij de grootste onderwerpen. Het lijkt naar de achtergrond verschoven te zijn, maar er is niets veranderd, zegt Rosanne Hertzberger van het NSC.
“Nee, er is heel weinig veranderd, en dat is een heel erg groot probleem. En eigenlijk kun je zeggen dat in dit dossier goed te zien is wat er gebeurt als je geen goed bestuur hebt. Als je bestuurt zoals de afgelopen kabinetten, los je geen problemen op; je laat mensen gewoon in de stikstofcrisis zitten.”
Als je het Laura Bromet van GroenLinks-PvdA vraagt, is dat gevaarlijk.
“De natuur is de grote verliezer is. Maar de boeren ook, want die weten totaal niet waar ze aan toe zijn.“
Veestapel halveren?
Maar wat moet er dan veranderen? Een van de gesprekken die wordt gevoerd in de Tweede Kamer is of we dan maar de veestapel moeten halveren. Vee stoot namelijk veel stikstof uit.
Volgens Bromet (GroenLinks-PvdA) is dat nog niet eens genoeg.
“Nou, varkens, dat zal nog veel minder moeten en kippen ook, want die stallen zitten helemaal volgepropt met dieren, die zijn helemaal luchtdicht afgesloten.”
Bij het CDA vinden ze het helemaal niet nodig, zegt Eline Vedder.
“Er is een groot aantal boeren die ermee wil kappen of het bedrijf niet wil doorgeven aan de kinderen, omdat ze hen er niet mee willen opzadelen. Of jonge opvolgers die de stekkers eruit trekken en het niet aandurven. Helaas is dat aantal zo groot dat als we die mensen helpen met stoppen, we de sector een beetje lucht geven. Dan hoef je echt niet langs elk bedrijf te gaan met 'gij zult even uw veestapel halveren'."
Het zal waarschijnlijk krimpen, zegt Vedder, maar dat is een stap die ze bij het CDA niet willen zetten.
“Voor ons is het cruciaal dat we, voordat we grote mokerslagen gaan uitdelen, zeker weten dat zo'n sector het kan hebben. Omdat we een sterke sector belangrijk vinden.”
Ook Hertzberger (NSC) vindt halveren een te grote stap.
“50%, dat is echt een mokerslag voor de landbouw. Ik vind dat behoorlijk extreem."
Maar die extreme stappen zijn wel nodig, zegt Bromet.
“Het is heel ingrijpend. En dat komt door al die jaren pappen en nathouden. En nu hebben we nog maar heel weinig tijd om het te regelen.”
Hoe komen we eruit?
De een zegt dit, de ander zegt dat. Hoe kunnen we eindelijk tot een oplossing komen? Wat is echt belangrijk voor deze partijen als het aankomt op de landbouw en het stikstofbeleid?
"Voor mij is het gewoon het belangrijkste dat we bij stikstof echt even die fuik uitzwemmen. Dat we niet proberen pleisters te plakken, maar echt teruggaan naar de tekentafel. Gewoon weer een toekomst voor de boeren."
"Als ik als boerin weet wat er van mij en mijn bedrijf verwacht wordt, wat ik mag uitstoten en hoe het waterkwaliteit rond mijn bedrijf moet zijn, en ik krijg de ruimte om in mijn eigen vakmanschap, passend bij mij, naar die doelen toe te werken, dan gaat die sector weer in beweging komen."
"Er zijn wel een heleboel boeren die, gezien de discussies in de samenleving over klimaat, weten dat het water schoon moet. Die weten dat we een stikstofprobleem hebben. Die wel die maatregelen nemen en die op een heel natuur inclusieve manier boeren. En volgens mij moeten we die boeren als voorbeeld nemen."
In het landbouwdebat is er natuurlijk nog veel meer gezegd dan dit. Wil je het hele debat beluisteren? Dat kan hier!
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenWat denk jij?
