Steeds meer winkels verdwijnen: heeft de winkelstraat nog wel toekomst?

Al dertien jaar lang neemt het aantal winkels af

Een dagje winkelen in de stad lijkt steeds minder van nu te zijn. We shoppen heel veel online en in de fysieke winkels komen we steeds minder. En dat heeft gevolgen voor de winkelstraten. Elektronicaketen BCC is de zoveelste winkel die ten onder gaat, nadat eerder ook winkels als Big Bazar, Shoeby en Score ook met financiële problemen te maken kregen of failliet gingen. 

Begin dit jaar was het aantal webwinkels in Nederland zelfs voor het eerst groter dan het aantal fysieke winkels, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Op 1 januari 2023 telde Nederland 82,1 duizend fysieke winkelvestigingen, tegenover 84,1 duizend online winkels.

Bovendien zijn er dit jaar 1,6 duizend winkels minder dan een jaar eerder. Dat past in de dalende trend die al sinds 2010 te zien is. 

Zijn er in de toekomst nog wel winkels?

Door alle sluitingen en problemen worden de winkelstraten steeds leger en minder aantrekkelijk. Zit er überhaupt nog wel een toekomst in het winkelcentrum?

Volgens merken- en retaildeskundige Paul Moers zullen we in ieder geval aanzienlijk minder winkels terugzien in de straten, zo zegt hij bij Dit is de Dag (EO).

000

scherm sluiten

000

Paul Moers

Retaildeskundige

"In 2010 waren er nog 96.000 winkels. Inmiddels is dat gezakt naar een kleine 82.000. Dus het gaat ongelooflijk hard. (...) We zullen moeten leven met een significant kleinere hoeveelheid winkels. Aanloopstraten worden eigenlijk compleet zinloos. Je zult naar een paar compacte winkelstraten moeten gaan, waar je zowel ketens hebt, maar vooral ook de lokale helden. Die lokale specialist die zijn mensen kent. Ook is de combinatie met horeca en wonen natuurlijk heel belangrijk. De binnenstad moet leven."

000

Verder is het faillissement van BCC volgens Moers onder meer te verklaren door het feit dat ze de veranderingen in de retailsector van de afgelopen jaren gemist hebben, net als veel andere winkels die het niet gered hebben. Winkels als BBC hadden volgens hem veel meer een belevenis voor klanten moeten creëren, zoals Apple, de Bijenkorf en Rituals dat wel doen. Moers benadrukt dat het in de winkelstraat steeds belangrijker wordt om onderscheidend te zijn, omdat consumenten nu ook met gemak online kunnen winkelen.

000

scherm sluiten

000

"Voor de coronacrisis hadden fysieke winkels eigenlijk een logistieke functie: je ging daar het product halen. Maar na corona heeft iedereen geleerd dat je online kunt bestellen. Wat ik echt niet snap, is dat de coronacrisis die winkels niet significant heeft veranderd. Ik vind dat heel veel directies echt uit hun luie stoel moeten komen, moeten gaan bewegen en een nieuwe visie moeten gaan neerzetten. Daar is nu keihard de noodzaak voor."

000

Verder hebben veel winkels ook te maken met enorm gestegen kosten: hogere lonen, huurprijzen en energiekosten. 

Martijn Exterkate, adviseur 'levendige centra' bij adviesbureau Stec Groep, is het met Moers eens dat winkels onderscheidender moeten worden en moeten upgraden, maar ziet de toekomst van de winkelstraat wel iets positiever in. Omdat mensen in de kern sociale wezens zijn, zullen ze er altijd op uit willen om anderen te ontmoeten, te kopen, en om naar levendige plekken te gaan, zegt hij. En dat zijn binnensteden bij uitstek.

000

scherm sluiten

000

Martijn Exterkate

Adviseur 'levendige centra' bij adviesbureau Stec Groep

"Ik zie nog wel dat steeds het meeste geld wordt bezet in de fysieke winkels: 70%. Online groeit nog wel wat. Maar je moet als winkel relevant zijn en inspelen op de toekomst. En dat doe je niet met stapels met dozen en rekken vol met spullen. (...) Ik denk dat de winkels zich echt aan moeten passen aan de tijd van nu."

000

Naast dat winkels meer met de tijd mee moeten gaan, moeten de winkelstraten an sich volgens Exterkate ook op de schop. Zo moeten ze groener, kan er meer horeca bij, en mag er meer gewoond worden in de binnensteden, zegt hij. Kortom: de mix aan activiteiten moet veel groter worden.

000

scherm sluiten

000

"Het vraagt echt om forse investeringen in het vastgoed, in de binnensteden, in het aantrekkelijker maken en in coaching van stads- en ondernemers. Als we niks doen, dan loopt de leegstand steeds verder op in de binnensteden. Dus gemeenten moeten aan de slag. Vastgoedpartijen en winkelketens moeten moderniseren, ondernemers moeten kansen zien, en in die combinatie zie ik een toekomst. Maar het is niet hetzelfde als nu. Een binnenstad zal compacter worden en er zullen nog steeds winkels wegvallen. Maar ik wil ook niet elkaar de put in praten. Want ik denk dat mensen nog steeds naar binnensteden willen gaan. Daar gebeurt het. Daar is de reuring."

000

Luister deze uitzending van Dit is de Dag (EO) nu terug als podcast: