Hoe werkt een exitpoll bij de Tweede Ka­mer­ver­kie­zin­gen?

In feite is een exitpoll een kleine replica van de verkiezing, uitgevoerd in een zorgvuldig gekozen steekproef van stembureaus verspreid over het land. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2025 zijn er volgens Ipsos 65 stembureaus gebruikt.

Kiezers die daar stemmen, worden na afloop gevraagd om nog eenmaal hun stem uit te brengen. Dat doen ze op een stembiljet dat exact dezelfde partijen bevat als het officiële biljet en dat ze anoniem indienen. Zo krijgen onderzoekers een vroege indicatie van de uitslag én de opkomst.

Deze aanpak wijkt af van gewone verkiezingspeilingen. In exitpolls worden niet personen vooraf gevraagd wat ze gaan doen, maar bewust stembureaus geselecteerd, waarna mensen direct na het stemmen worden bevraagd. Hierdoor ontstaat een beeld van wat mensen daadwerkelijk hebben gedaan.

Waarom is er een exitpoll?

Een exitpoll geeft nieuwsmedia een eerste beeld van de uitslag: kijkers en lezers willen vroeg weten wat er speelt. Voor onderzoekers én voor jou geeft het inzicht in hoe mensen écht stemden, in plaats van wat ze van plan waren te stemmen. Het helpt ook om op de verkiezingsavond al een beeld te hebben van de winnaars, de verliezers en het mogelijke kabinet dat gevormd gaat worden.

Nu je weet hoe een exitpoll werkt, kun je er ook kritisch naar kijken. Wordt zo’n poll niet verward met de definitieve uitslag? Jawel. Het is een sterke aanwijzing, geen garantie. Omdat het gebaseerd is op een selectie van stembureaus, kunnen lokale afwijkingen of verrassingen op kleine schaal zorgen voor verschillen. Zie het als een vroege blik op de uitslag, maar wacht vooral op de officiële telling voordat je een definitieve conclusie trekt.

Dit maakten we ook

• Hebben al die politieke debatten je geholpen bij je stemkeuze?

  Hebben al die politieke debatten je geholpen bij je stemkeuze?

• Hoe houden lijsttrekkers al die tv-debatten vol? 'Het is net topsport'

  Hoe houden lijsttrekkers al die tv-debatten vol? 'Het is net topsport'