Zachte heelmeesters...
Zijn commerciële partijen de oplossing voor het huisartsentekort?
12 oktober 2023 · 09:25
Update: 12 oktober 2023 · 09:28
In gesprek met
Jacques de Miliano
Huisarts
"Co-Med is een bom onder de huisartsenzorg in Nederland."
Guy Schulpen
Directeur Co-Med
"Die klachten over ons gaan over emotie en niet over de feiten."
Tijmen Hendriksen
Patiëntenfederatie
"Wij zijn niet principieel tegen dit soort initiatieven."
Dorien Zwart
Huisarts
"Dat is niet een omgeving waarin je als huisarts wil werken."
Xander Koolman
Gezondheidseconoom
"Zo is het te makkelijk om winst te maken."
In het kort
Last van een kwaaltje dat maar niet weggaat? Dan ga je naar de huisarts. De normaalste zaak van de wereld, toch? Maar dan gaat je huisarts met pensioen en is er geen opvolger. De praktijk dreigt te moeten sluiten. Wat nu? Commerciële partijen ruiken hun kans op de huisartsenmarkt.
Wat denk jij?
Is de commerciële huisartsenpost een goede oplossing?
Dit is de situatie
Huisartsentekort: minder dokters, meer patiënten
Doordat steeds meer huisartsen stoppen is er in Nederland een groot huisartsentekort. In plekken over het hele land zijn er te weinig huisartsen. Van alle praktijken in Nederland neemt inmiddels 60% geen nieuwe patiënten meer aan. Bijna alle huisartsenpraktijken (95%) verwachten dat ze binnen een jaar een tekort aan dokters hebben.
Het grote tekort zorgt voor problemen als mensen verhuizen naar een dorp of stad waar de praktijk zo'n patiëntenstop heeft. Maar ook wanneer een huisarts met pensioen gaat: waar kunnen de patiënten van de gepensioneerde arts dan terecht?
Feiten en cijfers over het huisartsentekort
- Nederland telt 15.009 huisartsen (oktober 2022)
- Er zijn 2.545 huisartsen in opleiding
- 2.488 huisartsen (16,5%) zijn ouder dan 60 jaar
- Eén op de vijf praktijkmedewerkers is 55 jaar of ouder
- Het aantal zelfstandig gevestigde huisartsen daalde van 6.681 (2017) naar 6.249 (2021)
- Het aantal verwijzingen naar specialistische zorg liep op van 5,2 miljoen (2020) naar 6 miljoen (2021)
Terwijl het tekort aan huisartsen groter wordt, gaan de overgebleven artsen vaker parttime werken. Daarnaast gaat 30% van de huisartsen binnen zes jaar met pensioen, zo is de verwachting. Tegelijkertijd heeft ons land ook nog eens te maken met vergrijzing: in 2040 is een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder. De vraag naar zorg wordt dus groter.
Om te zorgen dat de huisartsenzorg niet helemaal vastloopt, moet er snel iets gebeuren. Daarvoor waarschuwt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS).
Hoe heeft het zover kunnen komen?
Het is niet nieuw dat er grote zorgen klinken over de huisartsenzorg in Nederland, want huisartsen luiden al meer dan twintig jaar de noodklok. Ze vinden dat de werkdruk te hoog is, dat ze te veel bezig zijn met papierwerk, en te weinig tijd hebben om patiënten daadwerkelijk te zien. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Zembla zocht het uit.
Artikel gaat verder onder de video.
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenGat in de markt voor commerciële huisartsenpraktijken
Steeds vaker ruiken ondernemers hun kans om gebruik te maken van het huisartsentekort. Commerciële partijen nemen bestaande huisartsenpraktijken over en verbinden die met elkaar in een keten. Huisartsen werken er in loondienst of als zzp'er. Sommige van deze partijen doen hun consulten online. Alleen als het écht moet, word je doorverwezen naar een praktijk.
Het Nivel (Nederlands Instituut Voor EersteLijnszorg) zegt dat het nog niet veel weet over de opkomst van commerciële partijen in de zorg. Onderzoekers schatten dat er nu tussen de 45 en 230 praktijken zijn overgenomen door commerciële investeerders, oftewel: het aantal is heel onduidelijk.
Hoe vind ik een huisarts?
- De huisarts geen ruimte heeft voor nieuwe patiënten
- Je te ver weg woont van die huisarts
- Je andere ideeën hebt over zorg dan de huisarts
Dit is de discussie
Twijfels over kwaliteit van commerciële huisartsenpraktijken
De kritiek op commerciële partijen neemt toe. Zo is onduidelijk wie precies de investeerders zijn achter deze partijen. Ook is nog niet goed onderzocht wat de gevolgen zijn voor patiënten. Wat merken zij ervan als ze niet meer naar een oude vertrouwde huisarts gaan, maar naar een commerciële partij?
In Brabant is ophef ontstaan over zo'n huisartsenketen, namelijk Co-Med, een redelijk nieuwe aanbieder van huisartsenzorg. Deze keten koopt vooral praktijken van huisartsen die met pensioen willen gaan en geen opvolger hebben. Volgens critici probeert het bedrijf daarna zo veel mogelijk geld te verdienen, en is zorg geven bijzaak.
Waar heeft Co-Med huisartsenpraktijken?
Duistere praktijken
EenVandaag ontdekte dat Co-Med allerlei fouten maakt. Eigenaar Guy Vroemen zou bepaalde zorg niet leveren en privé-uitgaven doen op kosten van het bedrijf. Ook zou hij conflicten hebben met verkopende huisartsen en waarnemers. Daarnaast zouden praktijken van Co-Med slecht bereikbaar zijn voor patiënten.
Toch gaat Co-Med door met het opkopen van huisartsenpraktijken. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft toestemming gegeven aan het bedrijf om ook praktijken in Enschede en Waalwijk over te nemen. Wel doet de NZa samen met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) onderzoek naar zulke ketens. Eind dit jaar komen de eerste resultaten naar buiten, verwacht de NZa.
Huisarts Jacques de Miliano maakt zich enorme zorgen over deze ontwikkeling. Volgens hem laat Co-Med veel steken vallen. Met grote gevolgen, zo vreest De Miliano. Hij noemt Co-Med in Dit is de Dag (EO) zelfs een gevaar voor de volksgezondheid.
“Het hele verhaal is dat Co-Med een uitgeklede huisartsenzorg aanbiedt. Het regent klachten, van patiënten, collega’s, huisartsenposten. De praktijken zijn niet bereikbaar, er is geen continuïteit, mensen staan voor gesloten deuren. Het zit hem in dit systeem in het commerciële element. Je sluit je praktijk, de kosten gaan omlaag, de winsten stijgen en de mensen hebben geen zorg. Het gevolg? Slechte gezondheid, meer sterfte, meer winst. Co-Med is een gevaar. Het is een bom onder de huisartsenzorg in Nederland.”
Guy Schulpen is directeur van Co-Med. Dat het klachten regent over zijn bedrijf heeft volgens hem te maken met de vele weerstand die hij ervaart als nieuwe zorgaanbieder. De klachten gaan volgens hem over emotie en niet over feiten.
“Je ziet dat de huisartsengemeenschap heel argwanend is en terughoudend naar nieuwe initiatieven. Dat is op zich prima, nieuwe initiatieven mogen ook met een bepaalde scepsis bekeken worden. Er zijn absoluut momenten waarop wij minder of beter bereikbaar zijn. Dat geldt voor heel veel praktijken. Wij zijn er doorlopend mee bezig om dat te verbeteren. Maar om nou te stellen dat onze bereikbaarheid zo veel minder is dan de gemiddelde andere praktijk… Het is jammer voor de patiënten in Nederland als huisartsen deze struisvogelpolitiek blijven hanteren.”
Tijmen Hendriksen van de Patiëntenfederatie ziet ook dat commerciële huisartsenketens aan een opmars bezig zijn. Volgens hem zitten daar goede en minder goede partijen bij. Als het aan Hendriksen ligt moeten patiënten altijd de mogelijkheid hebben om een fysieke afspraak met een huisarts te maken.
“Wij zijn niet principieel tegen dit soort initiatieven. We zien namelijk dat het ook oplossingen kan bieden. Zo zijn er ook partijen die administratieve werkzaamheden uit handen nemen van huisartsen. Alleen de aanpak van uitwassen is nog niet zoals we dat graag willen. Er moeten een manier bedacht worden hoe we de slechte partijen eruit halen, want patiënten mogen daar niet de dupe van worden.”
Gezondheidseconoom Xander Koolman vindt de opkomst van commerciële huisartsen geen goede ontwikkeling. Toch kan de Nederlandse Zorgautoriteit er volgens hem niet veel aan doen. En het hoeft ook niet per se fout te gaan, zo denkt Koolman, maar dan moet er wel iets veranderen.
“Het is risicovol, maar het hoeft niet te mislukken. Het gaat om het doel van een instantie en om toezicht. Met heel scherp toezicht is het te organiseren, maar dat doet de overheid nu niet. Als je dit wilt als overheid, dan moet je daar ook op handelen. Nu is het te makkelijk om winst te maken ten koste van de toegankelijkheid en kwaliteit van de eerstelijnszorg.”
Dorien Zwart is huisarts en merkt ook dat haar collega’s veel kritiek hebben op de commerciële huisartsenketens. Die kritiek is volgens haar genuanceerd en minder genuanceerd. Zwart vindt dat huisartsengeneeskunde een publieke zaak moet zijn, waarbij de zorg voor de patiënt voorop staat.
“Bij Co-Med gaat het om geld verdienen, het bedrijf stuurt op winst. Daarom is het heel onaantrekkelijk voor zo’n partij om patiënten te hebben die veel zorg nodig hebben. En daardoor komen huisartsen in een situatie waarin het ogenschijnlijk wel om huisartsenzorg draait, maar eigenlijk gaat het om het overeind houden van een bedrijf en wordt er gestuurd op geld. Dat is niet een omgeving waar je als huisarts wilt werken. Overigens is Co-Med zeker niet de enige keten waarbij dit speelt."
Kamerlid Jimmy Dijk van de SP vindt dat commerciële huisartsen gestopt moeten worden. Volgens hem is de uitverkoop van huisartsenpraktijken geen oplossing voor het huisartsentekort.
“Je weet dat er geld uit de zorg naar aandeelhouders gaat. De controles zijn iedere keer te laat en patiënten zijn er dupe van. We moeten naar een systeem waarbij huisartsen meer ondersteund worden als ze hun praktijk willen behouden. Ondersteuning bijvoorbeeld bij het maken van afspraken met verzekeraars. Voor huisartsen is het niet te doen om met twintig verzekeraars te onderhandelen.”
Gezondheidseconoom Wim Groot ziet juist wel kansen voor commerciële partijen in de huisartsenmarkt. Al denkt hij ook dat deze partijen net zo goed moeite hebben met het vinden van huisartsen.
“In principe is het wel een goed idee. Het neemt huisartsen administratief werk uit handen. Veel jonge huisartsen willen geen eigen praktijk, voor hen kan dit een oplossing zijn. Maar wat echt niet kan is als commerciële partijen proberen om op de noodzakelijke zorg te bezuinigen. Het is moeilijk om uit elkaar te houden wanneer dit het gevolg is van personeelstekort of wanneer dit gebeurt uit kostenoverwegingen. Het is de taak van de inspectie en zorgverzekeraars om dit in de gaten te houden en te zorgen voor voldoende goede huisartsenzorg.”
Luister onze podcast
Benieuwd naar de hele discussie? Luister hier naar Dit is de Dag (EO) waarin presentator Tijs van den Brink in gesprek gaat met Co-Med-directeur Guy Schulpen en huisarts Jacques de Miliano.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenDit is de community
We vroegen in onze WhatsAppgroep naar jullie ervaringen!
"We hebben gelukkig nog een ouderwetse huisartsenpraktijk. Met een eigen arts, die helaas wel steeds minder tijd heeft. Hij gaat helaas ook binnen niet al te lange tijd met pensioen. Dan moeten we wel kiezen welke vaste arts we willen. Maar dit is allemaal véél beter dan die commerciële praktijken. Lijkt me afschuwelijk!"
"Ik ben wél tevreden met de digitalisering van mijn huisarts (niet-commercieel, red.). Dit zorgt ervoor dat ik via een chatfunctie vragen kan stellen aan mijn huisarts die binnen 3 werkdagen worden beantwoord."
"Bij mij is alles overgenomen door Quin. Je kan alleen nog een afspraak maken door eerst dertig symptoomvragen te beantwoorden, en er daarna achter komen dat de planning vol zit. Ik ben overgestapt naar een andere huisarts. Gewoon bellen en terecht kunnen."
"Ik ben blij met onze huisarts en de praktijk. We hebben een betrokken arts, die luistert en doorvraagt. Heel plezierig. Het is een wat jongere arts. De voorganger is met pensioen en daar had ik slechte ervaringen mee. Bij ons is er geen commerciële huisartsenketen."
Wat denk jij?
