Moraya over haar moeilijke moederband en jeugdzorg: 'Ik wil haar horen zeggen dat ze van me houdt'

Voor de meeste jongeren die afstuderen is het de normaalste zaak van de wereld dat zijn of haar ouders bij de diploma-uitreiking aanwezig zijn, met een bos bloemen in de hand en een trotse glimlach op het gezicht. Dat is het niet voor Moraya. Ze heeft al sinds jongs af aan een lastige band met haar ouders.

"Als kind voelde ik me niet geliefd en niet gezien en had dan ook de overtuiging dat er niet van mij gehouden kon worden, dat ik verkeerd was. Het hielp ook niet mee dat mijn vader afwezig was. Ik ben opgegroeid bij alleen mijn moeder en heb een broer en broertje. Ik heb mijn vader erg gemist."

Moeizame relatie

De relatie tussen Moraya en haar moeder is altijd moeizaam geweest. "Dat kwam doordat ik veel last had met de inconsistentie in de opvoeding. Ik wilde weten waar ik aan toe was en wilde dingen graag begrijpen, terwijl mijn moeder ongestructureerd was en moeilijk woorden kon geven aan wat ze voelde en waar ze doorheen ging."

Moraya legt het verder uit. "Er was bij mijn moeder altijd reactie vanuit gedrag en haar gedrag kon ik vaak niet duiden, terwijl ik best rationeel was ingesteld. De ruzies die ontstonden moest ik betekenis geven zonder dat iemand me kon helpen te duiden wat de aanleiding was of waarom er dingen gebeurden. Dus betrok ik het op mezelf. En mijn moeder had er ook een handje van mij de schuld te geven. En ze dronk."

Omdat het thuis uitdagend is, hoopt Moraya vurig op de terugkomst van haar vader. "Ik had de droom, of eigenlijk de illusie, dat mijn vader gevonden zou worden door het programma Spoorloos, en dat hij op een dag gewoon door onze deur zou komen lopen. Ik zag helemaal voor me dat ik hem zou vinden, dat was mijn grootste droom. Helaas hoorde ik toen ik ongeveer twaalf was dat hij was overleden." Dat nieuws maakt Moraya heel verdrietig, haar droom valt in deugen.

Jeugdzorg

Omdat het thuis niet langer gaat, groeit Moraya als tiener op in de jeugdzorg. Haar moeder kan niet consequent goed voor haar dochter zorgen. "Dat was onwijs heftig, want er is eigenlijk geen begeleiding geweest bij mijn relatie met mijn moeder. Ik heb het als tiener wel gemist om een moeder te hebben. Door haar voelde ik me heel erg afgewezen omdat ik als enige uit huis moest. In totaal ben ik vijftien keer verhuisd. Dat ik elke keer verplaatst werd in de jeugdzorg was voor mij een bevestiging dat er iets mis met mij was. Nu weet ik dat mijn moeder ook veel verdriet heeft over die periode."

Om de lastige periodes in haar jeugd te verwerken, heeft Moraya jarenlang therapie gevolgd. "Mijn moeder heeft altijd dingen op mij als kind geprojecteerd, en daardoor heb ik een bepaald beeld van mezelf gekregen dat heel negatief is. Dat beeld werd in de jeugdzorg niet beter: ik was een probleem. Therapie heeft me geholpen, en gelukkig had ik ook fijne mensen om me heen die me wel de bevestiging gaven dat ik wel de moeite waard was."

Onvermogen

Moraya heeft een manier gevonden om met haar verleden om te gaan. "Nu probeer ik mijn moeders gedrag minder persoonlijk te nemen en het te zien voor wat het is: haar 'handicap', haar onvermogen om haar liefde te kunnen uiten. Dat is voor mij verdrietig, maar ik probeer nu meer te kijken naar de dingen die ze wel kan. Want af en toe belt ze en dan vraagt ze of ik een bakje eten wil. Daarin probeert ze wel te laten zien dat ze van me houdt."

Ze zucht. "Natuurlijk wil het haar ook horen zeggen. Ik wil misschien dat ze op haar knieën gaat en mijn handen vasthoudt. Me een aai geeft over mijn wang, mijn hoofd vastpakt en op haar schouder legt en me kusjes geeft. Maar wat als het haar manier is door er met bakjes eten te zijn? Of door een feestje te organiseren waardoor ze iedereen bij elkaar brengt? Misschien doe ik mezelf soms juist zeer door dingen te verlangen op de manier zoals ik het wil en niet te zien wat er ook is."

Moraya slikt. "Maar natuurlijk doet het pijn als ze soms wel weer gewoon onwijs onaardig doet, als ik de schuld krijg van dingen of als ze een kwade dronk krijgt. Dat raakt me altijd, maar ik zie het als mijn uitdaging om te proberen dat niet meer zo persoonlijk te nemen."

Het blijft familie

Dat ze blijft investeren in de band met haar moeder, staat voor Moraya vast. "Mijn vader is overleden en die heb ik nooit gekend. Ik heb dus nooit de kans gehad om dingen tegen hem te zeggen, om ervaringen met hem te delen of een band met hem op te bouwen. Door het feit dat hij overleden is, ben ik altijd heel sterk gaan afwegen: ben ik tevreden met hoe ik heb gehandeld en hoe het is gegaan als iemand nu komt te overlijden?"

Die maatstaf heeft ze ook voor het contact met haar moeder. "Er hangt al zoveel gemis en verdriet in onze band, en ik merk dat ik nog hoop heb dat we ook leuke herinneringen kunnen maken. Daar heb ik de motivatie voor, zeker omdat ik ook een jonger broertje en een oudere broer heb. Ik gun het ons als gezin om positieve herinneringen te maken. En dat als iemand komt te overlijden, we niet met spijt blijven zitten. Want spijt is een wond."

Moeder worden

Zelf ooit moeder worden, is iets dat Moraya zeker hoopt mee te maken. "Zelf ooit moeder worden is tegelijkertijd mijn grootste droom en mijn grootste angst. Aan de gedachte alleen al moet ik bijna huilen, omdat ik het zo mooi zou vinden. Maar het moederschap is onwijs kwetsbaar, ik weet als geen ander dat het niet iets is waar je op terug kan komen. Je zal het eigenlijk nooit goed genoeg doen. Het lijkt me zo kwetsbaar dat je alles geeft als ouder, wat je bent en wat je hebt, en dat het dan niet genoeg kan zijn. Die angst heb ik heel erg."

Moraya verbeeldt met een toekomstig kind, terwijl ze tegelijkertijd het kleine kind dat ze zelf was vasthoudt.

"Wat ik anders zou willen dan hoe mijn moeder het deed, is dat ik het ouderschap samen met mijn geliefde zou willen dragen. Mijn moeder was vader en moeder in één, en daardoor schoot ze ook tekort zonder dat ze er iets aan kon doen. Maar nu ben ik ook nog bewust bezig om van mezelf te leren houden, en van mijn verhaal. Ik ben nu zelf nog de wereld 'aan het leren', en wil dat later mijn kind leren."

Vergeven

Kan Moraya haar ouders vergeven voor haar zware jeugd? "De vraag of ik mijn ouders kan vergeven, voelt als de verkeerde vraag. Want die heb ik vergeven, maar het gaat er eerder om of ik mezelf kan vergeven. Dat ik het niet beter kan doen, dat ik het niet kan oplossen, dat ik mijn moeder niet gelukkig kan maken, dat ik mijn broertjes niet kan beschermen voor het verdriet dat ook zij hebben en dat ik misschien niet de perfectie kan doorgeven aan mijn toekomstige kinderen."

Nieuw begin

Op dit moment gaat het goed met Moraya. "Ik heb twee jaar therapie achter de rug, mijn studie is af en de relatie die ik had, is uit. Dus ik sta eigenlijk aan een nieuw begin, zo voelt het. In de afgelopen jaren heb ik mijn muziekalbum ('Valse Start') en mijn theatervoorstelling gemaakt, verbonden aan mijn jeugd. Ik heb nu het gevoel dat ik een frisse start kan gaan maken, nu ik mijn jeugd een plekje heb leren geven en ik een beter beeld heb van wie ik in werkelijkheid ben en wie ik zou willen zijn in de wereld."

Ze is dankbaar voor alle lessen die ze heeft geleerd. "Ik heb zoveel geleerd over wat ik zoek in vriendschappen en in contact met mensen en in mijn werk. In januari ga ik beginnen aan een master Leadership and Talent Management in Barcelona, daarvoor heb ik een beurs gekregen. Dat biedt me ook weer een mooie kans om me te ontwikkelen."

Positief

"Ik hou onwijs veel van mijn moeder en ik denk dat ik haar heel goed aanvoel, ook haar pijn. Als kind wilde ik haar gewoon heel graag gelukkig zien. Het doet me pijn als mensen lelijke dingen over haar zeggen. Ze heeft ook heel mooie kanten, en het is heel knap dat ze zichzelf laat zien." Moraya glimlacht. "Het is soms ook een keuze om je op het positieve te richten, dat het verdriet geen onderdeel wordt van je identiteit. Daar werk ik aan."

Meer weten?

Kijk Dit is de Kwestie

In Dit is de Kwestie (EO) gaat Moraya verder over dit onderwerp in gesprek, samen met haar moeder. Bekijk de volledige uitzending zaterdag 29 november om 22.55 uur op NPO2.

Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.

Dit maakten we ook

• Paulette brak met haar ouders: 'Het contact met je ouders verbreken is het onnatuurlijkste dat je kunt doen'

  Paulette brak met haar ouders: 'Het contact met je ouders verbreken is het onnatuurlijkste dat je kunt doen'

• Kun je het maken om te breken met je ouders? 'Ik wil ouders, maar niet mijn ouders'

  Kun je het maken om te breken met je ouders? 'Ik wil ouders, maar niet mijn ouders'

• Vera ziet haar dochter al twaalf jaar niet meer: 'De deur zit potdicht, niet eens op een kier'

  Vera ziet haar dochter al twaalf jaar niet meer: 'De deur zit potdicht, niet eens op een kier'