Met een enkelband thuis in voorarrest – slim of gevaarlijk?
3 maart 2025 · 07:00| Leestijd:4 min
Update: 3 maart 2025 · 13:44
In dit artikel aan het woord
"Je wil het slachtoffer wil beschermen in sommige gevallen. Als er op dat moment bijvoorbeeld nog vrees is voor herhaling."
"Het is heel progressief, heel erg in lijn met wat Europa ons al veel langer vertelt."
In het kort
De gevangenissen zitten propvol. D66 stelt voor dat verdachten hun voorarrest thuis uit mogen zitten met een enkelband, om zo plekken voor veroordeelde gedetineerden vrij te maken. Is dat een goed idee? BBB-Kamerlid Marieke Wijen-Nass maakt zich zorgen om de slachtoffers: "En wat zeg je dan tegen zo’n slachtoffer? ‘We hebben hem weer even naar huis gestuurd, met een enkelbandje.'"
Samenvatting van DIT artikel
Om de druk op de gevangenissen te verlagen, stelt D66 voor om verdachtes vaker hun voorarrest thuis te laten uitzitten, in combinatie met een enkelband. Dan houden zij niet meer zoveel cellen bezet in de gevangenis.
Een goed idee, vindt strafrechtadvocaat Sebastiaan van Klaveren. De rechter kan per geval bepalen of dit ook een passende oplossing is. BBB-Kamerlid Marieke Wijen-Nass ziet er niks in: "Je moet ook rekening houden met de slachtoffers."
Wat denk jij?
Vaker een enkelband in te zetten als elektronisch toezicht, is dat een goed idee?
Aantal reacties: 0
Code zwart in de gevangenis
Door cellentekorten en personeelstekort geldt in gevangenissen nu ‘code zwart’. Dit betekent dat er een ernstig tekort is aan cellen en personeel, waardoor gedetineerden soms in noodoplossingen worden geplaatst, zoals een versnelde vrijlating, dubbele bezetting van cellen terwijl dat eigenlijk niet de bedoeling is, of detentie op alternatieve locaties. Veel cellen worden bezet door verdachten in voorarrest die hun rechtszaak nog afwachten.
D66 wil het aantal mensen in voorarrest verminderen door vaker een enkelband te gebruiken, zodat ze thuis hun voorarrest kunnen uitzitten. Dit moet de druk op overvolle gevangenissen verlagen en schade voor verdachten beperken. "Zo houden we de cellen vrij voor echte criminelen," zegt D66-Kamerlid Joost Sneller in Trouw.
Hoe werkt een enkelband precies?
Een enkelband beperkt de vrijheid van de drager, maar laat in sommige gevallen nog ruimte voor bepaalde activiteiten. Wat wel en niet mag, hangt af van de opgelegde voorwaarden en het type enkelband.
✅ Wat kan wél met een enkelband?
- Thuis blijven: Bij huisarrest moet de drager op vastgestelde tijden thuis zijn.
- Naar werk of school: Soms mag iemand met toestemming naar werk, school of afspraken, zolang dit binnen de voorwaarden valt.
- Boodschappen doen of sporten: In sommige gevallen is kort verlof toegestaan.
- Contact hebben met anderen: Behalve als er een contactverbod geldt.
❌ Wat kan níet met een enkelband?
- Zomaar reizen: De drager mag vaak een bepaalde zone niet verlaten, bijvoorbeeld een stad of provincie.
- Verboden plekken bezoeken: Denk aan het huis van een slachtoffer bij een contactverbod of een specifieke wijk.
- De enkelband verwijderen: Dit is strafbaar en leidt meestal tot arrestatie.
- Onopgemerkt de regels overtreden: De enkelband stuurt signalen door bij overtredingen, zoals het verlaten van een gebied of sabotagepogingen.
De enkelband wordt ingezet om toezicht te houden zonder dat iemand volledig wordt opgesloten. Het systeem geeft justitie controle, maar biedt de drager in sommige gevallen nog enige vrijheid.
Is de enkelband een goede oplossing?
In vergelijking met andere landen zet Nederland veel mensen in voorarrest. De VN en de Raad van Europa vinden dat dit te snel gebeurt en dat de gevolgen te groot zijn. Na drie maanden voorarrest kunnen mensen hun baan of woning kwijtraken, terwijl hun schuld nog niet is bewezen. Experts pleiten daarom al langer voor minder voorlopige hechtenis.
Minder verdachten in voorarrest dus, maar thuis hun zaak af laten wachten met een enkelband om, is het voorstel van D66. Een heel goed idee, vertelt strafrechtadvocaat Sebastiaan van Klaveren in Dit is de Dag (EO):
"Het is heel progressief, heel erg in lijn met wat Europa ons al veel langer vertelt. Namelijk: minder verdachten in voorlopig hechtenis nemen. Althans tussen vier muren in voorlopig hechtenis nemen. En meer denken aan alternatieven, waaronder bijvoorbeeld een enkelband."
Iemand thuis laten blijven met een enkelband kan al, zegt BBB-Kamerlid Marieke Wijen-Nass. Maar alleen in uitzonderlijke gevallen. Dat het veel vaker zou gebeuren, is zij geen voorstander van:
"Het kan nu ook al. Maar op het moment dat je gaat zeggen ‘laten we dat altijd maar doen’, vind ik dat een verkeerd signaal naar de samenleving. Uiteindelijk is er een rechter die een straf oplegt en als een verdachte in voorarrest wordt gehouden, dan ga ik er vanuit dat daar ook goede redenen voor zijn. Het kan in belang van een onderzoek zijn bijvoorbeeld."
We moeten ook rekening houden met slachtoffers, zegt BBB-Kamerlid Wijen-Nass. Bij zaken zoals huiselijk geweld bijvoorbeeld:
"Je hebt ook te maken met slachtoffers, bijvoorbeeld bij een zaak over huiselijk geweld. Daar duurt het vaak al heel lang voor iemand aangifte doet. En wat zeg je dan tegen zo’n slachtoffer? ‘We hebben hem eigenlijk weer even naar huis gestuurd, met een enkelbandje.’ Uiteindelijk is dat we ook wel een stukje genoegdoening willen voor het slachtoffer. En je wil het slachtoffer wil beschermen in sommige gevallen. Als er op dat moment bijvoorbeeld nog vrees is voor herhaling."
Van Klaveren legt uit dat D66 niet bedoelt dat het altijd, in iedere zaak, moet kunnen dat een verdachte z'n rechtszaak thuis mag afwachten, met een enkelband om. Er wordt heel secuur naar elke situatie gekeken, al helemaal als er kans is op herhaling:
"Ik denk dat er zeker wel gevallen zijn waarin iemand wel degelijk in een huis van bewaring wordt neergezet, zonder enkelband dus, en dus zijn straf helemaal niet in vrijheid mag afwachten. Denk aan de zwaardere zaken. En als er echt een reëel gevaar voor vlucht is of een hele grote kans op herhaling, dan zou iemand echt niet zomaar met een enkelbandje naar huis worden gestuurd."
Praat mee
Hoe voel je je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister Dit is de Dag terug als podcast
In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met strafrechtadvocaat Sebastiaan van Klaveren en BBB-Kamerlid Marieke Wijen-Nass. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ookElektronische enkelband in plaats van de gevangenis? 'Het is geen echte straf'
Elektronische enkelband in plaats van de gevangenis? 'Het is geen echte straf'
