Wat kan de koning doen om armoede te bestrijden?
19 september 2023 · 10:00| Leestijd: 5 min
Update: 8 augustus 2024 · 15:56
In dit artikel aan het woord
"Officieel heeft de koning geen macht, maar hij heeft wél invloed."
“Dat de koning zich laat zien bij voedselbanken is goed, hij toont daarmee betrokkenheid."
In het kort
Het is vandaag Prinsjesdag: tijd voor de tocht met de koets, maffe hoedjes en de Troonrede van koning Willem-Alexander. Onze koning geeft zijn toespraak in een moeilijke tijd: steeds meer Nederlanders hebben moeite om rond te komen. Aan die armoede kan de koning in principe weinig doen, want hij heeft geen inspraak in het overheidsbeleid. Maar is hij helemaal machteloos?
Wat denk jij?
Wat vind jij van de rol van het koningshuis op Prinsjesdag?
Aantal reacties: 0
De overheid maakt zich hard voor armoede. En de koning?
Het is alweer september: tijd voor Prinsjesdag. De koning zal dit jaar volgens de traditie weer de Troonrede voorlezen, waarin staat wat de plannen van het kabinet zijn voor het volgende jaar. Op Prinsjesdag wordt ook de Miljoenennota gepresenteerd. Daarin staat onder andere waar de regering het komende jaar geld aan wil uitgeven. Het gaat ook over belastingen en andere geldzaken.
Prinsjesdag is een écht traditioneel evenement: zoals je ziet aan dit polygoonjournaal uit 1960, verandert er door de tijd maar weinig aan Prinsjesdag. Het artikel gaat verder onder de video.
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenWat is het programma van Prinsjesdag 2023?
Den Haag staat dinsdag 19 september volledig in het teken van Prinsjesdag. Daarbij ontbreekt nog altijd de Gouden Koets, omdat deze gerestaureerd wordt. In plaats daarvan worden Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima rondgereden in de Glazen Koets. Dit is het programma:
12.00 tot 17.00 uur: Speciale Prinsjesmarkt
12.45 uur: Glazen Koets rijdt van Koninklijke stallen naar Paleis Noordeinde
13.00 uur: Vertrek Koninklijke stoet van Paleis Noordeinde naar het Binnenhof
13.15 uur: Troonrede in de Ridderzaal
13.50 uur: Glazen Koets met Koninklijke paar vertrekt van Binnenhof naar Paleis Noordeinde
14.00 uur: Balkonscène bij Paleis Noordeinde
14.30 uur: Muzikale show van militaire korpsen op het Lange Voorhout
Afgelopen vrijdag kregen we al een inkijkje in die nieuwe Miljoenennota. Een opvallend detail: de overheid gaat komend jaar 2 miljard euro uitgeven aan armoedebestrijding. Dat is nodig ook, want de armoede in Nederland is dit jaar sterk toegenomen en gaat volgens het Centraal Planbureau in 2024 nog verder toenemen.
We kunnen al verwachten dat Willem-Alexander het ook over deze plannen gaat hebben in zijn Troonrede. Eigenlijk best gek, want de koning heeft helemaal niet meebepaald over de Miljoenennota. Als het erop aankomt, heeft hij eigenlijk zelfs niks te zeggen over overheidsbeleid. Maar kan onze koning met zijn status dan helemaal niet bijdragen aan armoedebestrijding?
Een koning zonder macht? Dat was vroeger wel anders
De eerste Prinsjesdag zoals we die nu kennen vond plaats in 1814. In de tussentijd is er eigenlijk niet zo veel veranderd aan Prinsjesdag: het is een feest der tradities.
Wat wél veranderd is, is de rol van de koning. Toen Koning Willem I, de over-over-over-overgrootvader van Koning Willem-Alexander, aan de macht kwam in 1815, had hij veel meer bevoegdheden dan Willem-Alexander tegenwoordig. Willem I bepaalde zelf het beleid, nam besluiten en was verantwoordelijk voor de financiën. Hij benoemde en ontsloeg ministers en die waren alleen aan hem verantwoording schuldig.
De koning heeft tegenwoordig eigenlijk geen inspraak meer in het overheidsbeleid. ministers maken wetsvoorstellen. Willem-Alexander zet er nog wel zijn handtekening onder, maar er zou een probleem ontstaan als hij dit zou weigeren. Dat heeft hij dan ook nog nooit gedaan. Je kunt je dus afvragen waarom de koning nog zo prominent in beeld is op Prinsjesdag. Is dat nog wel van deze tijd? Want wat kan de Koning nou écht doen, bijvoorbeeld als het gaat om het verkleinen van de kloof tussen rijk en arm?
Wat kan de koning écht doen?
Wat kan Willem-Alexander aan armoede doen? Volgens royaltydeskundige Simone Lamain nog best veel. De koning heeft wel degelijk invloed op het bestrijden van armoede in Nederland, zegt ze tegen DIT (EO).
"Hoe groot de invloed van de koning is, is lastig te zeggen, omdat dat niet op papier is vastgelegd. Maar de koning is wel heel veel in het land en daar praat hij met ontzettend veel mensen. Ook heeft hij elke week een gesprek met de minister-president en praat hij regelmatig met ministers en staatssecretarissen. In die gesprekken kan hij terugkoppelen wat hij in het land hoort en wat er leeft onder de mensen. Officieel heeft de koning dus geen macht, maar hij heeft wél invloed. Het helpt ook dat het koningshuis zich laat zien bij goede doelen en maatschappelijke initiatieven."
Koningin Máxima speelt vandaag de dag ook al een belangrijke rol, zegt Lamain. Onze koningin is namelijk erevoorzitter van het platform Wijzer in geldzaken en de stichting SchuldenlabNL. Functies waarin Máxima aandacht vraagt voor het verstandig omgaan met geld en probeert te voorkomen dat mensen in de schulden raken.
Wat vinden Nederlanders van het koningshuis?
Ieder jaar voert Ipsos, in opdracht van de NOS, een onderzoek uit naar wat de Nederlandse bevolking vindt van de Koning, het
koningshuis en de monarchie. Uit het onderzoek van dit jaar blijkt dat de steun voor de monarchie de afgelopen jaren flink gedaald is. Een aantal conclusies:
- Ongeveer de helft van de bevolking wil de monarchie houden als staatsvorm.
- Het vertrouwen in de koning wordt er over het algemeen niet beter op.
- Jongeren zijn door Willem-Alexander de monarchie juist wel meer gaan waarderen.
- Nederlanders geven Willem-Alexander een iets lagere beoordeling dan vorig jaar (6.5 vs. 6.7).
- Ook Máxima wordt met een 7.3 lager beoordeeld dan in 2022 (toen 7.6).
- De daling in draagvlak voor de monarchie in 2021 lijkt te komen door de affaires waar de Koninklijke familie toen mee te maken had.
Het koninklijk echtpaar zet zich ook in voor goede doelen, zoals de Voedselbank. Ze steunen de Voedselbank via het Oranje Fonds, de organisatie waar Willem-Alexander en Máxima samen 'beschermpaar' van zijn.
Bij de Voedselbank merken ze dat de betrokkenheid van de koning een positief effect heeft. Bijvoorbeeld op de vrijwilligers, die zich door de koning en koningin gesteund voelen. Toch zijn het vooral de ministers die écht iets kunnen doen aan de kloof tussen rijk en arm. Dat zegt bestuurslid Hans Schoenmakers van Voedselbanken Nederland tegen DIT (EO).
“Dat de koning zich laat zien bij voedselbanken is goed. Hij toont daarmee betrokkenheid. Maar we hebben er nog veel meer aan dat er een minister voor Armoedebestrijding is die zich inzet voor ons. En dat er dan ook écht iets gebeurt. Er leven volgend jaar een miljoen mensen onder de armoedegrens. Een deel daarvan zou in aanmerking komen voor voedselhulp door de voedselbanken, maar vinden de weg niet. Dat komt onder meer door schaamte. De Koning zou daarin best iets kunnen betekenen. Door te proberen om de schaamte weg te nemen en betrokkenheid te tonen. Bijvoorbeeld in zijn Troonrede, die is wel eens wat te afstandelijk geweest in het verleden.”
Wat vinden jullie: doet de koning genoeg?
Koning Willem-Alexander en koningin Maxima doen samen dus al best veel om armoede te bestrijden, maar is het genoeg? Hoe kan de koning zich hard maken voor armen? Wij vroegen het ons WhatsApp-panel. De meningen zijn verdeeld:
Dat is mijns inziens meer de rol van de regering en kabinet.
Willem-Alexander doet genoeg wat binnen zijn mogelijkheden ligt. De schuld ligt volledig bij de politiek die het land in een crisis stort en de koning tot een marionet heeft gemaakt!! Ik zeg: more power to the king. 💪🏽
Belasting betalen zou een goed begin zijn. 😬
De koning én de koningin hebben het riant wat betreft hun financiële positie. Ze zouden hier een groot deel van aan arme mensen kunnen geven, vind ik.
Hij kan van zijn vermogen elke Nederlander ongeveer €2,50 geven. Dat schiet niet echt op. Of elke Nederlander onder de armoedegrens €47,- Dat helpt óók niet echt.
Of hij genoeg doet kan ik niet beoordelen, maar gaan naar initiatieven die zich inzetten om mensen te steunen die het moeilijk hebben en daarbij dan ook deze doelgroep uitnodigen kan zeker helpen. Ook als daar dan aandacht voor is in de media - ook sociale media. En hij schrijft de troonrede niet zelf, dus daar kan hij misschien weinig aandacht [aan armoede] besteden, maar in zijn kerstboodschap kan het wel. Ik denk dat als mensen horen dat er ook aan hun gedacht wordt, dat wel een beetje helpt.
Wat vind jij? Laat het ons weten in de comments!
Praat mee
Wat kan het koningshuis doen om armoede te bestrijden?
