Kinderen bij de demonstratie van Extinction Rebellion op de A12: breng je ze hiermee als ouder in gevaar?
12 september 2023 · 16:19| Leestijd: 6 min
Update: 8 augustus 2024 · 15:56
In dit artikel aan het woord
"Het enige fysieke geweld waar ik rekening mee moet houden, is het geweld van de politie."
"Ik vind het onbegrijpelijk dat je als ouder je kinderen in zo'n situatie brengt."
"De demonstratie is per definitie geweldloos. De politie kiest er zelf voor om een waterkanon in te zetten."
In het kort
Is het meenemen van je kind naar een demonstratie reden voor een vermoeden van een onveilige thuissituatie? De politie denkt van wel, want ze hebben 30 meldingen gemaakt bij Veilig Thuis tegen ouders die met hun kinderen naar de Extinction Rebellion-demonstratie op de A12 in Den Haag gingen. Is dit een terechte actie van de politie, of zijn deze meldingen overdreven?
Wat denk jij?
Terecht dat de politie melding heeft gedaan bij Veilig Thuis, of niet?
Aantal reacties: 0
Veilig Thuis niet blij met meldingen
Zou jij je kind meenemen naar een demonstratie, of vind je dat onverantwoord? De politie deed de meldingen naar aanleiding van de A12-demonstratie op zaterdag 9 september. Opvallend: het meldpunt voor huiselijk geweld en mishandelingen is hier zelf helemaal niet blij mee. Volgens hen is het hier namelijk absoluut niet voor bedoeld.
Waarom demonstreert Extinction Rebellion op de A12?
De aanhangers van Extinction Rebellion demonstreren tegen subsidies van de overheid voor de fossiele industrie. Dat hebben de klimaatactivisten al vaker gedaan, maar sinds zaterdag 9 september doen ze dit dagelijks, naar eigen zeggen tot de subsidies gestopt worden. Op zaterdag werden meer dan 2400 mensen gearresteerd, op zondag ruim 500 en op maandag meer dan 200.
De demonstratie op de A12 is door burgemeester van Den Haag, Jan van Zanen, verboden.
Demissionair justitieminister Dilan Yeşilgöz noemde het op haar beurt in het wekelijkse vragenuur juist weer "een taak van de politie" om melding te doen bij Veilig Thuis als een minderjarige wordt aangehouden, maar volgens Veilig Thuis is er een "brede interpretatie van het protocol".
Verwarrend dus. Een ding is duidelijk: het is niet eerder voorgekomen dat de politie na demonstraties meldingen deed bij Veilig Thuis. Het meldpunt vindt het belangrijk om te benadrukken dat meldingen bij Veilig Thuis niet als dreigement gebruikt mogen worden: het is geen strafmaatregel. De politie doet volgens Veilig Thuis over het algemeen melding na de aanhouding van een minderjarige, maar het is aan de agent om te beoordelen of er sprake is van mishandeling.
Dit is de discussieZijn de meldingen bij Veilig Thuis terecht?
Is er bij de kinderen die mee zijn gekomen naar de demonstratie sprake van mishandeling of verwaarlozing? Volgens strafrechtadvocaat Juriaan de Vries in ieder geval niet. Hij is absoluut niet te spreken over de manier waarop de politie gehandeld heeft. Hij noemt het zelfs schokkend.
Veilig Thuis is volgens hem bedoeld voor gevallen waarin kinderen in een thuisomgeving zijn waar vuurwapens te vinden zijn, of waar ze worden mishandeld of verwaarloosd. Niet voor situaties waarin de politie op basis van persoonlijke meningen of standpunten een melding wil doen.
"Het maakt mij met name heel erg boos omdat het volstrekt in strijd is met hoe er wordt omgegaan met andere demonstraties. Boerenprotesten: de foto's van kinderen op de snelweg, op trekkers, zijn legio. En de coronaprotesten. Ik heb de politie op geen enkele manier destijds gehoord over meldingen bij Veilig Thuis. (...) En dat past in een lijn die ik zie, die anderen met mij vaststellen en zien. Namelijk dat Extinction Rebellion-demonstranten en activisten op dit moment anders worden behandeld."
Bovendien zijn de demonstraties van XR op de A12 volgens hem per definitie geweldloos, op de waterkanonnen van de politie na.
"De hele A12 is afgesloten, van begin tot eind. Dat is geen gevaarlijke situatie, en de politie kiest er zelf voor om een waterkanon in te zetten. De politie kan ook zeggen, wij tillen die mensen één voor één van die A12 af. Wat ook gebeurt, maar wat doen ze? Daaraan voorafgaand, gaan we eerst iedereen natspuiten met een waterkanon. (...) De politie (...) gaat steeds meer de kant op waarbij er gezegd wordt: 'Deze XR-demonstranten zorgen ervoor dat wij onze capaciteit niet op een andere manier kunnen aanwenden'. Op die manier creëer je een tegenstelling en een vijandigheid. Terwijl je dat geluid ook niet hoort wanneer de coronademonstranten tekeergaan, of wanneer de boeren asbest op de weg gooien."
De Vries gelooft dus dat de politie de pik heeft op Extinction Rebellion-demonstranten. Maar volgens Wim Groeneweg, voorzitter van de politievakbond ACP, is dit volstrekte onzin. Hij tweette op dinsdag al dat hij vindt dat je niet goed snik bent als ouder wanneer je je kind meeneemt naar een demonstratie op de A12.
In Dit is de Dag (EO) benadrukt hij dat demonstreren een mooi recht is in Nederland, waar heel goede afspraken over gemaakt zijn, zoals aangewezen locaties. Maar dat is níét de A12.
"Het is ongelooflijk dat we de politie hier nu als een tegenstander maken. Wat de politie juist graag wil is dat we met elkaar een debat voeren over wat er allemaal belangrijk is. En klimaat is ook voor de politie heel belangrijk. (...) De politie is de uitvoerende macht. Burgemeester en justitie hebben met elkaar afgesproken dat dit een illegale plek is. (...) En dan krijgt de politie de opdracht om dat te doen beëindigen. Mensen worden wel 10 tot 12 keer opgeroepen om zich te verwijderen, en ze doen het gewoon niet. Dan moet dat soms met zachte dwang, en als daar nog niet naar geluisterd wordt, moeten er geweldmiddelen worden ingezet. En daar wil je kinderen niet inbrengen. Ik vind het onbegrijpelijk dat je als ouders je kinderen in zo'n situatie brengt."
Hoe zit het demonstratierecht in elkaar?
In Nederland zijn we trots op het demonstratierecht. Demonstreren is immers een mensenrecht, zo blijkt ook uit verschillende mensenrechtenverdragen waarin dit recht is vastgelegd. Zo kun je het vinden in artikel 21 van het Internationaal Verdrag inzake Burger- en Politieke Rechten en artikel 11 van het Europees Verdrag voor de Rechten voor de Mens. En uiteraard artikel 9 van onze eigen Grondwet.
Hierin valt te lezen dat iedereen het recht heeft openbaar bij elkaar te komen, zoals voor een vergadering of een demonstratie. Hierbij moet je wel rekening houden met de rechten van anderen. Ook mag je de volksgezondheid niet in gevaar brengen of ernstige wanordelijkheden veroorzaken.
Demonstraties kunnen wel verboden worden. Burgemeesters kunnen namelijk regels vaststellen voor demonstraties volgens de Wet openbare manifestaties. Ze moeten het recht om te demonstreren beschermen en zo min mogelijk beperken, tenzij er dus ernstige wanorde dreigt en niet genoeg politie is om dit te voorkomen. Demonstraties mogen alleen vooraf worden verboden bij ernstige wanorde, rampdreiging en onvoldoende politie.
Dat er, zoals De Vries aanhaalt, bij eerdere (illegale) demonstraties zoals de boerenprotesten geen meldingen zijn gedaan bij Veilig Thuis, heeft volgens Groeneweg ook een reden.
"Bij de boerenprotesten zijn nauwelijks of geen mensen aangehouden. Hier [bij de demonstraties van XR, red.] worden mensen aangehouden. Bij de aanhouding wordt dan vastgesteld dat er ook kinderen bij betrokken zijn. Dan worden daar rapporten over opgemaakt en dan gaat er een melding dan Veilig Thuis."
Rejo demonstreerde met zijn dochter op de A12
Rejo Zenger was zaterdag zelf met zijn tienjarige dochter aanwezig bij de demonstratie van XR. "Ik kan daar ook zonder mijn dochter naartoe gaan, maar mijn dochter heeft mij meegenomen", vertelt hij bij Dit is de Dag (EO). "Die maakt zich hier druk over en heeft een keer een item bij het NOS Jeugdjournaal gezien. Ze zag daar een kind in beeld en toen zei ze: 'Ooh, als je als kind daar ook naartoe kan, dan wil ik dat ook'."
In de voorbereiding naar de demonstratie kon Zenger niet slapen, geeft hij aan, bang voor de risico's. "Het is ontzettend heftig. Als we daar voor een waterkanon zitten, mijn dochter moet een helm op, houd ik haar stevig vast en zorg ik ervoor dat mijn lichaam haar lichaam kan afschermen", vertelt hij. "Dat is niet zomaar iets."
Maar ze zaten daar met een reden, beklemtoont hij. "We vinden het belangrijk genoeg. Omdat we een ander risico zien, namelijk dat we onze aarde aan het vernietigen zijn, dat we daar niet meer kunnen leven. En als we het hebben over de veiligheid van mijn dochter, dát is óók de veiligheid van mijn dochter. We zijn namelijk een aarde aan het creëren waar zij gewoon niet meer veilig op kan wonen."
'Enige fysieke geweld waar ik rekening mee moet houden, is het geweld van de politie'
Zenger noemt het klimaatprobleem zo urgent, dat er grotere stappen nodig zijn om hier aandacht voor te vragen en verandering mogelijk te maken. Daarom voelde ook hij zich genoodzaakt mee te doen aan de illegale demonstratie.
Over de Veilig Thuis-meldingen is hij niet te spreken. "Wat natuurlijk heel ironisch is, is dat de politie nu melding doet omdat ik mijn kind in gevaar zou brengen", zegt hij. Ironisch, omdat het enige fysieke geweld dat volgens hem op de demonstratie terug te vinden was, veroorzaakt werd door de politie zelf.
En het voelde zeker als een gevaarlijke situatie, geeft hij aan. "Daar maak ik ook een hele bewuste overweging in. Dat betekent dat ik van tevoren uitzoek wat de risico's zijn. Het betekent dat mijn dochter een helm opheeft als ze er staat, omdat er een risico is op geweld van de politie."
Luister de uitzending van Dit is de Dag (EO) hierover nu terug als podcast:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenPraat mee
Zou jij je (jonge) kind meenemen naar een demonstratie?
