Is twee te veel?
Kinderen kunnen straks de namen van beide ouders krijgen: is één niet genoeg?
6 september 2023 · 07:41
Update: 8 september 2023 · 09:29
In gesprek met
Hugo Doornhof
Eerste Kamerlid CDA
"Een groot deel van Nederland fronst misschien ook een beetje de wenkbrauwen."
Margreet de Boer
Eerste Kamerlid GroenLinks
"Ik zie niet wat erop tegen is om deze mogelijkheid te bieden voor een aanzienlijke groep die dat wil."
Hélène Oppatja
Directeur CBG Centrum voor Familiegeschiedenis
"Er zijn heel veel landen, ook om ons heen, die deze mogelijkheid al veel langer bieden."
In het kort
Hoe zou jij heten als je de namen van allebei jouw ouders zou hebben? In Nederland was het nooit mogelijk om twee achternamen te hebben. Voor komende generaties is dat wel anders: een nieuwe wet maakt dit namelijk mogelijk. Vanaf volgend jaar kunnen kinderen de achternamen van allebei de ouders krijgen. Als hiervoor gekozen wordt, natuurlijk. Is dit eigenlijk wel zo’n goed idee?
Wat denk jij?
Had jij je kind(eren) een dubbele achternaam willen geven?
Dit is de situatie
Zijn twee achternamen te veel?
Voor veel mensen komt een droom uit. De Eerste en Tweede kamer hebben een wet goedgekeurd die ouders de kans geeft om hun kinderen een dubbele achternaam te geven. Het hoeft niet, het mag. Ook kunnen kinderen die na 1 januari 2016 geboren zijn er nog een tweede achternaam bij krijgen. Kinderen van ouders die gebruik maken van de wet kiezen later dan een van de twee namen om door te geven aan hun eigen kinderen. Nederland volgt hierin veel landen om ons heen. In landen als Frankrijk, België, Zweden en zeker Spanje en Portugal is dat al heel normaal. Vanaf 1 januari 2024 hebben ouders dus de keuze: één achternaam, of twee.
Zo ziet de wet eruit
Tussen de twee namen zal geen streepje komen. De kinderen van bijvoorbeeld Piet de Vries en Anne Jansen krijgen dus de achternaam De Vries Jansen of Jansen De Vries.
Stel je adopteert een kind, dan mag je deze ook een dubbele achternaam geven. Je kan dan kiezen voor de originele naam van het kindje en de naam van een van de adoptieouders, of de namen van beide adoptieouders.
Als kinderen met een dubbele naam later zelf kinderen krijgen, hebben zij een keuze. Ze kunnen of de dubbele achternaam van een van de twee ouders doorgeven, of ze kunnen allebei een naam kiezen en deze twee samenvoegen.
Het is niet verplicht om je kind een dubbele achternaam te geven. Het is ook niet verplicht om te kiezen. Als er niet wordt gekozen, wordt de achternaam bepaald op de manier waarop het ging voor de wet er was.
Het lijkt misschien een kleine verandering, maar het is niet zo simpel als het lijkt. Het idee achter de wet is gelijkheid. Gelijkheid tussen de ouders. Maar het zou betekenen dat de systemen van nu veranderd zouden moeten worden. Nederlanders zijn er ook aan gewend dat de kinderen de naam van de vader krijgen, tenzij de ouders niet getrouwd zijn. Moeten we dat wel veranderen? Uit een publiekspeiling van het ministerie van JenV is gekomen dat ongeveer een vijfde van de bevolking vindt van wel. Zij geven aan gebruik te willen maken van de kans. Vooralsnog is de vraag, is dit het wel waard?
Dit is de discussie
Gelijkheid vs. Continuïteit
Is het dus wel nodig om het systeem te veranderen voor een relatief kleine groep? Of zijn er misschien nog meer dingen die meespelen?
Eerste Kamerlid Hugo Doornhof (CDA) heeft tegen de wet gestemd. Voor hem draait het allemaal om duidelijkheid en traditie, en om de volgende generaties. Dat zegt hij in Dit is de Dag (EO).
"Mensen hechten zich gewoon aan hoe het is met de traditie nu, en de duidelijkheid. Er worden vragen gesteld over de 'keuzestress' die je krijgt bij volgende generaties. Dat zijn goede punten, tegenover een beperkte groep mensen die aangeeft hun kind een dubbele achternaam te willen geven."
Die groep is inderdaad vrij beperkt. Een vijfde van de bevolking is lang geen meerderheid. Ook in andere landen is de groep die gebruikmaakt van deze optie vrij klein, geeft Hélène Oppatja van CBG Centrum voor Familiegeschiedenis aan.
“In Frankrijk kan dit sinds 2005. Daar heeft tussen de tien en de elf procent van de ouders daarvoor gekozen.”
Doornhof erkent de groep overigens wel, maar ziet deze als te klein.
"Tuurlijk, er leven allemaal wensen, maar als aan die wensen ook nadelen kleven (…) dan vindt mijn fractie, het CDA, het nogal ingrijpend om te zeggen: wij gaan die mogelijkheid creëren."
Welke praktische problemen komen bij het veranderen van het systeem?
Omdat kinderen met een dubbele naam later twee van de vier achternamen moeten kiezen voor hun eigen kinderen, gaan er juist namen verloren. Als zij ervoor kiezen van beide ouders één naam door te geven, zullen ze tussen hun twee namen moeten kiezen. Tegenstanders zien dit als kiezen tussen je ouders.
Het kan ook moeilijk worden voor de douanecontrole in het buitenland, waar het vaak anders werkt. Dit kan nog wel eens problemen opleveren. Voorstanders zeggen juist dat het in veel landen ook zo werkt, en dat het daar geen punt is.
Margreet de Boer van GroenLinks ziet de verandering helemaal niet als ingrijpend. Zij zegt juist ‘ja’ tegen deze wet.
"De vraag is of het ingrijpend is, want het is niet zo dat we het opleggen. Ik zou Hugo Doornhof kunnen volgen als we zouden zeggen 'iedereen krijgt voortaan een dubbele achternaam', terwijl maar 21% van de mensen dit wil. Maar ik zie niet wat erop tegen is om deze mogelijkheid te bieden voor toch een aanzienlijke groep mensen die het wil. Zo maak je het mogelijk dat ouders een meer gelijkwaardige keuze kunnen maken."
Zij wil stiekem juist meer.
"Het creëren van de mogelijkheid van de dubbele achternaam was natuurlijk een uitgelezen kans geweest om te bepalen dat als je geen keuze maakt, je automatisch een dubbele naam krijgt. Dit is eigenlijk het eerlijkste als je het niet eens wordt."
Dat de naam van de vader vaak voor de naam van de moeder komt wordt bevestigd door Hélène Oppatja.
"We zien met alle achternamen eigenlijk sowieso dat heel veel achternamen patroniem zijn, dus dat de man daarin zwaar oververtegenwoordigd is, zou je kunnen zeggen. Bij keuze of bij verplichtingen is heel vaak de naam van de vader toch leidend."
Dit is het debat
Nog niet genoeg van het onderwerp? Luister het debat in Dit is de Dag (EO) hieronder
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenWat denk jij?
