Laatste levende Israëlische gijzelaars vrijgelaten: 'Eerste hoopvolle moment sinds twee jaar'
vandaag · 16:15| Leestijd:6 min
Update: vandaag · 16:19
In dit artikel aan het woord
"De weg is nog erg lang en vereist ook van Israël concessies."
"Te lang hebben mensen aan beide kanten gehoopt: ik wou dat de ander er niet was."
"Er is nu vreugde aan één kant, maar het is ook ondergedompeld in bloed, tranen en rouw."
"Zolang mensen menen ergens recht op te hebben om te wonen omdat het in een boek staat, zal het niet veel sneller beter worden."
In het kort
Een historische dag in Israël: Hamas heeft maandag alle nog levende Israëlische gijzelaars vrijgelaten. Ook zijn er zo’n 2.000 Palestijnse gevangenen vrijgelaten. Komt vrede hiermee dichterbij? "Dat is wel de inzet van het plan", zegt hoogleraar Joodse Geschiedenis Bart Wallet in Dit is de Week (EO).
Wat denk jij?
Ben jij optimistisch over de toekomst van Israël en de Palestijnen?
Dit is de situatie
Alle levende Israëlische gijzelaars vrijgelaten door Hamas
De sfeer in Tel Aviv en andere plekken in Israël was maandag uitbundig. Hamas heeft alle 20 nog levende gegijzelden vrijgelaten. Deze werden in twee groepen van 7 en 13 vrijgelaten. Zij werden gevangen genomen na de terreuraanval op 7 oktober 2023 en werden sindsdien vastgehouden. In totaal ging het om zo'n 200 gijzelaars, waarvan ook veel zijn overleden.
Ook zijn er zo’n 2.000 Palestijnse gevangen vrijgelaten. In Gaza werden de bussen met luid gejuich ontvangen. Van de vrijgelaten Palestijnse gevangenen waren 250 mensen veroordeeld tot levenslang. Ook gaat het om 1.700 mensen die na 7 oktober werden opgesloten, onder wie vrouwen en kinderen.
Hamas had ook alle 28 lichamen van overleden gijzelaars moeten overdragen, dit waren er maandagmiddag nog maar vier. Volgens Hamas zelf is dit lastig vanwege de verwoestingen in de Gazastrook.
Groots onthaal voor Trump
Trump werd maandag groots onthaald in de Knesset, het Israëlische parlement. Hij sprak van een 'nieuw tijdperk van vrede' en 'het begin van een nieuw Midden-Oosten'. Hij voorspelde een ‘gouden tijdperk voor Israël en het Midden-Oosten’.
Tijdens zijn toespraak werd hij onderbroken door twee linkse parlementariërs, die een bord omhoog hielden waarmee ze opriepen om een Palestijnse staat te erkennen.
Intensieve bemiddeling
De vrijlating van de gijzelaars en de 2.000 Palestijnse gevangenen was de uitkomst van intensieve bemiddeling door de VS, Egypte, Qatar en Turkije. Afgelopen vrijdag stemden Israël en Hamas in met een wapenstilstand en een uitwisseling van gijzelaars en gevangenen.
De Amerikaanse speciale gezant voor het Midden-Oosten Steve Witkoff en Jared Kushner, de schoonzoon van Trump, speelden een belangrijke rol bij het tot stand komen van de wapenstilstand.
- Wapenstilstand in Gaza: hoe lang blijft het vrede?
Wapenstilstand in Gaza: hoe lang blijft het vrede?
Tweede fase van onderhandelingen
Met de vrijlating van de Israëlische gijzelaars en de Palestijnse gevangenen start de tweede fase van de onderhandelingen tussen Israël en Hamas. Uitgangspunt daarbij is het 20-puntenplan van Trump. Daarin zal worden gesproken over een nieuw bestuur in Gaza en over de ontwapening van Hamas.
Nu het Israëlische leger zich (deels) terugtrekt uit Gaza kunnen duizenden gevluchte Palestijnen voor het eerst sinds maanden weer van het zuiden naar het noorden reizen. Ook verschenen dit weekend beelden van vrachtwagens die met hulpgoederen het gebied in trekken.
Dit is het gesprek
Gloort er vrede aan de horizon?
De bevrijding van de Israëlische gijzelaars is een emotioneel moment, vertelt hoogleraar Joodse Geschiedenis Bart Wallet. Voor veel mensen voelen de gegijzelden als familie.
Bart Wallet
Hoogleraar Joodse Studies"De Israëli’s hebben met het noodlot van de gijzelaars geleefd vanaf dag één, alsof het familieleden waren. Ze kenden hun namen en gezichten, ze hebben het gevoel alsof ze één van hen zijn. Die nachtmerrie is hiermee voorbij."
Hij hoopt dat de Gaza-deal, die afgelopen week werd gesloten, het einde betekent van twee jaar oorlog.
"We weten natuurlijk nog niet zeker of dit het einde wordt van de oorlog. Maar het is wel heel duidelijk dat het de inzet op dit moment is. In ieder geval van de Verenigde Staten, Turkije, Qatar en Egypte, die betrokken zijn bij het opzetten van deze deal. De oorlog heeft het Midden-Oosten ingrijpend veranderd. Op allerlei plekken zie je dat de machtsbalans is verschoven."
Het uiteindelijke doel van Trumps 20-puntenplan is om tot een tweestatenoplossing te komen. De route is nog erg lang en vereist ook van Israël om concessies te doen, legt hij uit.
"Het staat er heel miniem, maar de tweestatenoplossing is wel duidelijk een traject. De Israëlische regering heeft dit echt moeten slikken. Dat houdt ook in dat er Palestijns zelfbeschikkingsrecht in staat. En dat het gebeurt onder belangrijke voorwaarden, waaronder dat Hamas in Gaza wordt ontwapend en dat Hamas geen enkele rol meer gaat spelen in het politieke bestuur van de Gazastrook."
Pijn en vreugde naast elkaar
Het cruciale punt is dat de volken aan beide kanten elkaars bestaan aanvaarden, zegt Gert-Jan Segers, vaste tafelgast in Dit is de Week (EO) en oud-fractievoorzitter van de ChristenUnie. Daar kan Hamas volgens hem geen enkele rol in spelen:
Gert-Jan Segers
Oud-politicus en politiek commentator"Te lang hebben mensen aan beide kanten gehoopt: ik wou dat de ander er niet was, ik zou willen dat ze weggaan. Dat is het fundamentele uitgangspunt. Hamas zegt dat Israël helemaal weg moet. Als dat het uitgangspunt is, kun je nooit vrede hebben."
De oorlog tussen Israël en Hamas wist veel mensen diep te raken. Dat maakt dat de joodse auteur en vaste gast in de uitzending Ronit Palache niet optimistisch is over de toekomst:
Ronit Palache
Joodse auteur en publicist"In wezen heeft het een diepreligieuze essentie en is het voor heel veel mensen op de wereld een hele belangrijke plek vanuit hun religie. Daarom ben ik niet zo heel optimistisch over de toekomst. Zolang mensen menen ergens recht op te hebben om te wonen omdat het in een boek staat, zal het niet veel sneller beter worden. Mensen geven zichzelf rechten op basis van geloof en overtuiging. Dat zorgt er ook voor dat iedereen zich met dat kleine stuk land bemoeit en iedereen daar een agenda bij heeft."
De Palestijnse christen Nabil Sahhar woont al tientallen jaren in Nederland. Met de stichting Vrede voor Palestina zet hij zich in voor blijvende vrede en zelfbeschikking voor de Palestijnen.
Hij is opgelucht over de vredesonderhandelingen, tegelijk staat hij wantrouwend tegenover het 20-puntenplan van Trump. Zo stelt hij dat Trump nog alle kanten kan opschieten. Ook mist hij een plan voor de Westelijke Jordaanoever. In de plannen die voorliggen mist hij de menselijke maat voor de Palestijnen, vertelt Sahhar:
Nabil Sahhar
Stichting Vrede voor Palestina"De grootste pijn die we nu ervaren, is dat we als joden en Palestijnen elkaars verhaal niet horen. Er is nu vreugde aan één kant, maar het is ook ondergedompeld in bloed, tranen en rouw. De bombardementen hebben twee jaar geduurd, we zijn op het dieptepunt van onze menselijkheid."
Ook in Nederland sporen nagelaten
Ook in de politiek heeft het onderwerp zijn sporen getrokken, ook al was de Nederlandse invloed minimaal, zegt Wallet. Hij hoopt dat de discussie nu weer 'Nederlandse proporties' aanneemt:
Bart Wallet
Hoogleraar Joodse Studies"Je ziet bij een deel van het politieke spectrum wel ongemak dat het Trump was die met dit plan komt en dat het lijkt alsof de Nobelprijs een belangrijke drijfveer voor hem is. Maar ik zou zeggen: kijk naar het resultaat. Dit is het eerste hoopvolle moment na twee hele donkere jaren. Tegelijk heeft het ook zijn politieke sporen getrokken, omdat je voelt dat het dieper zit. Dit gaat om hele fundamentele overtuigingen en je ziet dat er dieper wantrouwen is ten opzichte van elkaar."
Ook Gert-Jan Segers hoopt dat we in Nederland het vertrouwen weer in elkaar gaan terugvinden:
Gert-Jan Segers
Oud-politicus en politiek commentator"Natuurlijk is nu het belangrijkste dat er toekomst en hoop is voor Gaza. Maar er is ook hier zoveel kapot gegaan in onderling vertrouwen, het heeft diepe sporen getrokken in families en bijvoorbeeld kerken. Dat zie je wereldwijd. Dus ook hier moeten echt herstelwerkzaamheden plaatsvinden."
Praat mee
Hoe voel je je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Meer weten?
Kijk Dit is de Week (EO)
In Dit is de Week (EO) gaat presentator Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek met Gert-Jan Segers, Ronit Palache, hoogleraar Joodse Studies Mark Wallet en de Palestijnse Nabil Sahhar van Vrede voor Palestina. Bekijk de volledige uitzending hieronder.
Wil jij de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.
Luister nu ook de podcast
Is er hoop op langdurige vrede tussen Israël en de Palestijnen? In de nieuwe podcast van Dit is de Week (EO) praten presentator Margje Fikse en vaste tafelgasten Gert-Jan Segers en Ronit Palache verder over dit onderwerp:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenDit maakten we ook
- Wapenstilstand in Gaza: hoe lang blijft het vrede?
Wapenstilstand in Gaza: hoe lang blijft het vrede?
- Twee jaar na 7 oktober: hoe kijken Joden nu naar Israël?
Twee jaar na 7 oktober: hoe kijken Joden nu naar Israël?
- Verdient Trump de Nobelprijs voor de Vrede? 'Ik wil hem persoonlijk uitreiken'
Verdient Trump de Nobelprijs voor de Vrede? 'Ik wil hem persoonlijk uitreiken'
- Is erkenning van de Palestijnse staat een 'cadeautje aan Hamas'?
Is erkenning van de Palestijnse staat een 'cadeautje aan Hamas'?
