Dat loon-t!
De lonen gaan omhoog: de eerste stap naar bestaanszekerheid?
21 september 2023 · 11:05
Update: 22 september 2023 · 10:08
In gesprek met
Arjen Vliegenthart
Directeur Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD)
"De regering heeft echt geluisterd."
Mirjam Bikker
Kamerlid ChristenUnie
"We plakken telkens weer een pleister op het grondprobleem."
Jesse Klaver
Fractievoorzitter GroenLinks
"Dit is precies hoe de democratie zou moeten functioneren."
Daan Broekman
Ondernemer/MKB'er
"Dat is het einde van het MKB."
In het kort
In Nederland is het voor veel mensen elke maand een puzzel om rond te komen. Velen hebben zelfs niet genoeg puzzelstukjes om deze puzzel op te lossen. Volgens de nieuwe plannen van de overheid gaat het minimumloon volgend jaar weer omhoog. Is dat een goede oplossing? Of gaat het problemen opleveren?
Wat denk jij?
Ga jij erop vooruit met de nieuwe lonen en koopkrachtmaatregelen?
Dit is de situatie
Brood op tafel
De politiek staat voor een uitdaging: 4,8% van de mensen zit in de armoedeboot, volgens het Centraal Planbureau (CPB). In 2024 verwachten ze dat bijna 1 miljoen mensen zich in diezelfde boot bevinden. Maar, er is hoop. Volgens de nieuwe koopkrachtmaatregelen van het kabinet kunnen we komend jaar een CAO-loonsverhoging van 5,2% verwachten, zegt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD).
Nieuwe koopkrachtmaatregelen: wat zijn nog meer de plannen?
Helaas is er minder goed nieuws voor mensen in de bijstand, want de geliefde energietoeslag waar vooral zij zoveel op leunen verdwijnt in de mist.
Ook bij mensen met een AOW kan de vlag niet uit. Het AOW, net als alle uitkeringen die gekoppeld zijn aan het minimumloon, is gestegen. Maar ze vallen eerder in een zwaarder belaste schijf. Omdat de inflatie zo hoog is, zijn namelijk de belastingschijven en heffingskortingen met 10% gestegen.
Verder stijgt de huurtoeslag met wel 30 tot 50 euro per maand bij een laag inkomen, en wat minder bij een hoog inkomen. Maar de zorgtoeslag daalt, met 20 tot 30 euro per maand. Hier is het ook zo dat je meer verdient, je meer zal dalen.
Dit alles deelt NIBUD, en is nog niet in beton gegoten.
De FNV doet daar een schepje bovenop: zij eisen dat het minimumloon tussen de 5% en 14% stijgt. Dat is logisch, volgens de vakbond, omdat de prijzen ook zijn gestegen. Boodschappen, energie, het openbaar vervoer: onze vaste lasten stijgen harder dan de lonen stijgen. Mensen hebben nu misschien een hoger salaris dan vijf jaar geleden, maar ze kunnen er minder van kopen. Werknemers zijn in verhouding goedkoper geworden.
Hoeveel zijn de lonen het afgelopen jaar verhoogd?
Het is goed om te weten dat deze maatregelen nog niet in beton gegoten zijn. Het kabinet is demissionair, en binnenkort zullen er opnieuw verkiezingen komen. Het is dan aan het nieuwe kabinet om het door te zetten, of juist niet. Maar als de lonen inderdaad omhoog gaan, gaan we erop vooruit, zou je denken... Maar is dat wel zo?
Dit is de discussie?
De prijs
Het plan om de lonen wéér omhoog te gooien is controversieel: politici, ondernemers en deskundigen hebben uiteenlopende oordelen en verwachtingen.
Arjen Vliegenthart, de directeur van NIBUD, heeft voor maar liefst 117 huishoudens berekend hoe de nieuwe koopkrachtmaatregelen hun financiële situatie zal veranderen. Hij is zeer te spreken over wat de regering voor de huishoudens wil gaan doen.
"We zien met name, en dat is een compliment, want de regering heeft echt geluisterd, dat gezinnen met kinderen er echt op vooruitgaan."
"Het kabinet heeft de afgelopen jaren moeten reageren op van alles en nog wat. Op de oorlog in Oekraïne, op de inflatie. En dat tijdens dat reageren het kabinet in staat is geweest om er voor te zorgen dat die rondkomcrisis geen schuldencrisis is geworden. Dat is best een verdienste."
Toch geeft Vliegenthart aan dat hoewel er inderdaad goed gereageerd is, er misschien niet goed is gekeken naar de basis van het probleem: dat niet iedereen op dit moment rond kan komen van hun loon of uitkering. Dat is precies hoe Mirjam Bikker van de ChristenUnie het ook ziet. Het is volgens haar geen permanente oplossing.
"Nu zien we hoe we met tijdelijke oplossingen telkens weer een pleister plakken op het grondprobleem."
Jesse Klaver van GroenLinks deelt deze mening. Het is nog lang niet genoeg, zegt hij. De lonen moeten eigenlijk nog forser omhoog. Hij heeft wel vertrouwen in het proces. Dit is nog maar de eerste stap, geeft hij aan.
"Dat is een stap die wij verantwoord vinden. Want als je nu te grote stappen in een keer zet, dan moet het systeem dat ook wel aankunnen."
Na een eerste stap, volgt een tweede stap. De beurt is volgens Klaver aan de Tweede Kamer.
"We hebben een kabinet en die maakt plannen, maar die is ook demissionair. Ik ga het ze niet kwalijk nemen dat dit het pakket is waar het bij is gebleven. De bal ligt bij de Tweede Kamer. En de handschoen wordt opgepakt door in ieder geval de ChristenUnie en GroenLinks, door te zeggen: wij willen dat er meer gaat gebeuren. Dus nu is het aan de Tweede Kamer om met voorstellen te komen. Dit is precies hoe de democratie zou moeten functioneren."
Er is ook kritiek. De lonen kunnen wel blijven stijgen, maar hoe zit het dan met diegenen die de lonen moeten betalen? Daan Broekman is MKB'er en stelt dat de toekomstige loonstijgingsplannen van de regering zijn bedrijf de das om zouden doen.
"Ik ben natuurlijk niet voor armoede. Ik wil ook dat iedereen een leefbaar loon heeft (...) maar op het moment dat de lasten omhoog gaan, komen de ondernemers onder water te staan."
Dat gaat zelfs zo ver dat Broekman de loonstijgingen die Klaver en Bikker willen doorduwen "het einde van het MKB" noemt.
In de uitzending van Op1 (EO) praten ze hier nog even door. Mis het niet:
Meer weten over loonstijging? Luister naar deze uitzending van Dit is de dag!
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenWat denk jij?
