Nederlanders zijn rijker, maar niet blijer: waarom economische groei geen garantie is voor geluk

"Ons geluk is een klein beetje toegenomen sinds de jaren 70, maar eigenlijk heel weinig." En dat terwijl we ongeveer vijf keer rijker zijn dan in 1950. "Dat heeft allerlei redenen", weet de hoogleraar. "In de eerste plaats: je wordt rijker, maar je went ook aan het nieuwe uitgavenpatroon dat je hebt. Op een gegeven moment gaat je geluksniveau weer naar het oorspronkelijke niveau terug."

Verder gaat het voor veel mensen niet alleen om hoeveel geld ze precies hebben, maar vooral om hoeveel geld je hebt ten opzichte van anderen. "Die sociale vergelijking speelt ook een hele belangrijke rol in de verklaring waarom we niet gelukkiger zijn geworden."

Daarnaast zijn er bepaalde sociaal-economische redenen waarom geluk niet gestegen is, legt de hoogleraar uit. "We hebben wel een gigantische groei in rijkdom gehad, maar zeker de laatste dertig jaar is die rijkdom ook best wel ongelijk verdeeld in Nederland." Het besteedbaar huishoudinkomen is bijvoorbeeld nauwelijks gestegen sinds de jaren 70.

Gemeenschapszin en burn-outs

"In de tweede plaats hebben we wel economische groei gekend, maar die is ook ten koste gegaan van andere zaken die heel belangrijk zijn voor ons geluk. Je kan dan denken aan het milieu, maar ook aan sociale cohesie." Dat houdt in hoe sterk mensen in een groep of samenleving met elkaar verbonden zijn. Het gaat over hoe goed mensen samenwerken, elkaar helpen en zich betrokken voelen bij anderen. Bijvoorbeeld: als buren elkaar groeten, samen activiteiten organiseren en elkaar helpen, is er veel sociale cohesie. Dit zorgt ervoor dat mensen zich veiliger en meer welkom voelen in hun omgeving.

"Doordat we ook competitie en een groei van ongelijkheid hebben gehad, is die sociale cohesie ook wat afgenomen", zegt Burger. "We zien ook steeds meer werkgerelateerde ziektes, zoals burn-outs." Dat komt onder andere omdat mensen het gevoel hebben dat ze harder moeten werken om in de basisbehoeften te voorzien, zegt hij. "Al die verschillende redenen dragen eraan bij dat die toename in rijkdom vrij weinig geluk heeft opgeleverd."

Martijn BurgerBijzonder hoogleraar Economie van geluk

"Vanaf een bepaald inkomen leidt extra inkomen niet tot heel veel extra geluk."

0

0

0

Maar worden we dus niet per sé gelukkig van geld? In zekere mate wel: miljonairs zijn iets gelukkiger dan mensen met een gemiddeld inkomen. "Maar vanaf een bepaald inkomen leidt extra inkomen niet tot heel veel extra geluk. Op een gegeven moment ben je in je basisbehoefte voorzien, en dan kan je wel allemaal extra dingen kopen, maar dat draagt maar in beperkte mate bij." Er is dus wel wát verschil. Maar: "Als je een sprong maakt van 20.000 naar 50.000, is dat vergelijkbaar in termen van gelukswinst met een sprong van 200.000 naar 500.000."

• Stel, jij wint een miljoen in de oudejaarsloterij. Word je dan gelukkiger?

  Stel, jij wint een miljoen in de oudejaarsloterij. Word je dan gelukkiger?

'Geld geeft wel vrijheid'

En één ding is zeker: het hebben van géén geld maakt ongelukkig, zegt Burger. "En dan met name op het moment dat je financiële stress hebt en je niet in je basisbehoefte kan voorzien. Dus dat betekent een dak boven je hoofd, voldoende voedsel. Op dat moment leidt eigenlijk een gebrek aan geld tot ongeluk", legt de hoogleraar uit. "Geld geeft wel vrijheid om je leven zo in te richten zoals je zelf graag zou willen."

Luister Geld of je Leven terug als podcast

In Geld of je Leven (EO) gaan we verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.