Gaat gezondheid boven privacy?
Mag elke zorgverlener weten welke medicijnen jij gebruikt?
26 juni 2023 · 12:00
Update: 27 juni 2023 · 08:19
In gesprek met
Dianda Veldman
Patiëntenfederatie Nederland
"Je wil toch dat als je bij een arts komt, dat hij een goed beeld heeft van jouw gezondheid?"
Kees Verhoeven
Bureau Digitale Zaken
"Wat er vaak vergeten wordt is dat er met die data ook andere dingen kunnen gebeuren."
In het kort
Elke week belanden zo’n 1.200 mensen in het ziekenhuis doordat ze verkeerde medicatie krijgen. Het probleem ligt bij de Privacywet: zorgverleners mogen alleen met toestemming van de patiënt medicatiegegevens met elkaar uitwisselen. Daarom pleiten belangenorganisaties voor een nieuw beleid.
Wat denk jij?
Mag elke zorgverlener, zonder jouw toestemming, weten welke medicijnen jij gebruikt?
Dit is de situatie
Zorgverleners hebben nu geen directe toegang tot medicatiedossiers
Zorgverleners als artsen en apothekers moeten nu altijd eerst toestemming vragen aan patiënten voordat ze inzicht mogen krijgen in medicatiegegevens. Dat is wettelijk vastgesteld. Maar daardoor gaat de communicatie over medicijnen lastig en traag. Dat levert niet alleen extra werk op voor zorgverleners, maar heeft ook ernstige gevolgen voor patiënten.
En dat komt vaker voor dan je denkt: elke week belanden zo’n 1.200 mensen in het ziekenhuis doordat ze niet de juiste medicatie krijgen, aldus de Patiëntenfederatie. Patiënten krijgen bijvoorbeeld een dubbele dosis voorgeschreven of ze krijgen verschillende medicijnen toegediend die slecht op elkaar inwerken, omdat zorgverleners niet duidelijk kunnen inzien wat de patiënt slikt.
Dit is het voorstel
Standaard toestemming, behalve als patiënt niet wil
Daarom hebben de Patiëntenfederatie, de Vereniging van Ziekenhuizen en elf andere belangenorganisaties een open brief gestuurd aan de Tweede Kamer en minister Kuipers van Volksgezondheid. Daarin roepen zij op om het beleid aan te passen: medicatiegegevens van patiënten moeten altijd uitgewisseld kunnen worden tussen zorgverleners, behalve als de patiënt expliciet aangeeft dat hij of zij daar geen toestemming voor geeft.
Dat zou het proces veel makkelijker maken voor de zorgverlener en de patiënt. Sterker nog: volgens de brief zou zeker de helft van die 1.200 ziekenhuisopnames door onjuiste medicatie voorkomen kunnen worden door het beleid aan te passen.
Dit is de discussie
Gaat gezondheid boven privacy?
Wat is belangrijker: de gezondheid of de privacy van de patiënten? In Dit is de Dag (EO) op Radio gaat Tijs van den Brink daarover in gesprek met Dianda Veldman, directeur Patiëntenfederatie Nederland en Kees Verhoeven, Bureau Digitale Zaken.
Dianda Veldman is voor het zorgvuldig uitwisselen van medicatiegegevens, mits de zorgverlener die echt nodig heeft.
"Je wil toch dat als je bij een arts komt, dat hij een goed beeld heeft van jouw gezondheid? Daar horen zeker je medicijnen bij. Dat is een mankement in de wet wat gerepareerd moet worden."
"Ik vind dat we het over gezondheid én privacy moeten hebben. Want privacy willen we helemaal niet te grabbel gooien. Het moet voor mensen super makkelijk gemaakt moet kunnen worden om deze gegevensuitwisseling te weigeren. Op één online plek. Of dat je je gegevens gedeeltelijk kan delen. Bijvoorbeeld als je antidepressiva gebruikt, dat je zegt: dat hoeft niet elke zorgverlener te weten."
Kees Verhoeven is geen voorstander van brede gegevensdeling zonder toestemming, de data is daar veel te kwetsbaar voor als het op privacy aankomt.
"Om dit soort problemen op te lossen, wordt er vaak data ingezet. Wat er vaak vergeten wordt is dat er met die data ook andere dingen kunnen gebeuren. Dat is in het verleden al gebleken. Dus is dit nou het middel wat we nodig hebben om het probleem echt op te lossen of kun je ook een ander middel inzetten?"
"Als je data inzet, heb je dan voldoende middelen om ervoor te zorgen dat de persoonlijke levenssfeer, de privacy, maar ook de non-discriminatie of autonomie van mensen en allerlei verschillende dingen die je daar aan kunt raken, dat die niet beschadigd wordt door de keuze die je maakt?"
Dit is de toekomst
Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz)
Momenteel werkt minister Kuipers van Volksgezondheid aan een wetsvoorstel waarbij expliciete toestemming van patiënten niet meer verplicht is bij acute zorg. Voor andere situaties, zoals geplande zorg, is nog geen concreet plan.
Kuipers heeft wel aangekondigd dat hij de gegevensuitwisseling tussen zorgverleners grondig wil veranderen. Een belangrijke stap daarin is de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). Daarin staat dat per 1 juli gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders in sommige gevallen elektronisch moet verlopen.
Wat is de Wegiz precies?
Momenteel is het nog vaak zo dat een dossier wordt overgetypt en een foutje is daarin zo gemaakt. Ook komt voor dat een patiënt zijn of haar medische situatie meerdere keren moet uitleggen - tijdrovend en niet efficiënt.
De Wegiz zou tot betere, snellere en veiligere zorg voor de patiënten moeten leiden.
Dit is het debat
Luister hier naar het gesprek in Dit is de Dag op NPO Radio 1
Klik hier om te luisteren naar de aflevering.
Wat denk jij?
