Toch maar de vegetarische kapsalon?
Mag je als christen halalvlees eten?
16 februari 2024 · 10:21
Update: 21 februari 2024 · 10:00
In gesprek met
Cees Rentier
Directeur Evangelie & Moslims
"Het geeft moslims en christenen de mogelijkheid om elkaar beter te leren kennen."
Prof. dr. Rob van Houwelingen
Emeritus hoogleraar Nieuwe Testament
"Als je dat in een kring van medechristenen doet en sommige mensen hebben daar wél moeite mee, dan ga je naar een andere slager."
Ds. M.T. Al-Chalabi
Predikant
"Persoonlijk heb ik geen moeite met het eten van dergelijk vlees, mits..."
Jan Willem
Lid Whatsapp-panel
"Ik heb dat niet nodig... Dus waarom zou ik het dan eten?"
In het kort
Je ziet het steeds vaker op menu's in restaurants en snackbars: 'al ons vlees is halal'. Goed nieuws voor islamitische bezoekers, maar is het als christen ook verantwoord om halalvlees te eten?
Wat denk jij?
Ben jij christen? En eet jij halalvlees?
Dit is de situatie
Mag je als christen halalvlees eten?
Christenen en moslims hebben verschillende regels als het op eten aankomt. Varkensvlees eten is bijvoorbeeld uit den boze voor moslims, maar andere dieren mag je ook niet zomaar doden en opeten. Alle dieren moeten volgens een speciaal ritueel geslacht worden. Tijdens dat ritueel wordt het beestje onbedwelmd de keel doorgesneden in naam van de Islamitische god Allah. Vlees dat zo geslacht wordt is volgens de Islam ‘halal’, of rein.
Hoe werkt halalslachten?
Het proces van halal slachten gaat als volgt:
- Intentie (Niyyah). De slachter begint met het uitspreken van de intentie om het dier te slachten in de naam van Allah. Dit is een belangrijk aspect van het proces, omdat het de handeling heiligt en verbindt met religieuze betekenis.
- Het dier positioneren. Het dier wordt vastgezet voor de slacht, vaak op zijn/haar zij, met de kop gericht naar Mekka. Volgens de sharia mag het dier in principe niet bedwelmd worden, maar in sommige slachterijen krijgen de dieren een lichte elektrische shock.
- Uitspreken van de naam van Allah: Voorafgaand aan het slachten wendt de slachter zich nog een keer tot Allah met de kreet ‘Bismillah, Allahu Akbar’. Dat betekent ‘In naam van God, God is de grootste’.
- Doorsnijden van de hals: De slachter maakt een snede in de halsslagader, de keel en luchtpijp van het. Dit zorgt ervoor dat het bloed snel uit het lichaam stroomt en het dier sneller bewusteloos raakt. In Nederland moét het dier na 40 seconden buiten bewustzijn zijn. Anders wordt het alsnog bedwelmd, zodat het niet te lang lijdt.
- Bloed laten weglopen: Het bloed wordt volledig uit het lichaam van het dier gelaten. In de islam wordt het verwijderen van bloed als essentieel beschouwd voor het zuiveren van het vlees.
Christenen hebben zulke regels niet; er staan wel voedselwetten in het Oude Testament, maar die hoeven christenen niet te volgen (joden wél). Er worden in de Bijbel echter een paar uitzonderingen voor christenen genoemd. In Handelingen 15:13-29 vertellen de apostelen in Jeruzalem bijvoorbeeld dat je offervlees, vlees dat is geofferd aan afgoden, beter niet kunt eten.
Is Allah een afgod? En zo ja, betekent dat dat dan je als christen vegetarisch moet bestellen bij halal-zaken? Wij vroegen drie deskundigen naar hun ideeën over deze kwestie: ds. Cees Rentier, predikant en directeur bij stichting Evangelie en Moslims, prof. dr. Rob van Houwelingen, emeritus hoogleraar Nieuwe Testament aan de TU Kampen, en ds. M.T. Al-Chalabi, predikant namens de Gereformeerde Gemeenten.
Dit is de Bijbel
Wat staat er precies in de Bijbel over halalvlees eten?
Wat staat er precies in de Bijbel over halalvlees eten?De context waarin de offervlees-regel werd uitgesproken was bijzonder, vertelt Van Houwelingen. De regel kwam ter sprake tijdens een vergadering tussen apostelen en oudsten, met o.a. Petrus als woordvoerder, in de eerste eeuw na Christus.
"Dat was heel specifieke situatie destijds. Die regel werd opgelegd aan niet-Joodse christenen (…). Vlees offeren was van oudsher namelijk een heidens ritueel. Ze moesten daar afstand van doen om duidelijk te maken dat ze écht voor Jezus kozen, dat ze bij de God van Israël hoorden zonder dat ze Joods hoefden te worden.
Is Allah eigenlijk wel een afgod?
Er is onder deskundigen discussie over de vraag of Allah in het christendom gezien moet worden als een afgod. Carola Kloos, auteur van Allah is Allah, stelt dat christenen drie zienswijzen kunnen kiezen: ze kunnen geloven dat Allah niet bestaat en een afgod is, dat Allah een god is die naast de christelijke God bestaat, of dat Allah eigenlijk dezelfde God is als de christelijke God.
Historicus Hans van der Horst stelt dat Allah absolúút dezelfde God moet zijn als de christelijke God, als je naar de geschiedenis kijkt. Floor Maaijen, redacteur bij het Nederlands Dagblad, ziet dat anders - zij stelde zelfs in een column dat Allah zomaar eens 'de antichrist' zou kunnen zijn.
De apostel Paulus geeft later, in 1 Korinthiërs 10, meer uitleg over de regels aan niet-Joodse Christenen. Er zijn namelijk ook uitzonderingen, bijvoorbeeld als je tijdens de dagelijkse boodschappen niet zeker kunt weten of het vlees dat je koopt geofferd is. Al-Chalabi vertelt:
"Als vlees ‘op de markt’ terechtkomt, is het gewoon vlees zoals al het andere vlees dat te koop is. Paulus laat de zaak over aan het geweten van een christen."
Word je te eten gevraagd bij de buren? Dan zijn de regels ook iets anders. Rentier vertelt:
"De apostel Paulus zegt eigenlijk twee dingen: Als je te eten wordt gevraagd door je heidense buren die je vlees voorzetten, dan hoef je niet te vragen of het vlees aan een afgod geofferd is. Aanvaard het als deel van Gods schepping. Maar als je buurman benadrukt dat het offervlees is en het risico dreigt dat men denkt dat je meedoet aan de offerdienst, dan moet je als christen duidelijk afstand houden."
De originele Bijbeltekst: 1 Korinthiërs 10
23 Alles mag, maar niet alles is nuttig. Alles mag, maar niet alles is goed voor een ander. 24 Denk niet alleen maar aan jezelf, maar denk vooral aan de anderen.
25 Jullie mogen alles eten wat op de vleesmarkt te koop is. Je hoeft niet, om je geweten gerust te stellen, eerst te vragen of het van een offer komt of niet. 26 Want alles op aarde is van de Heer. 27 Als je door een ongelovige wordt uitgenodigd om te komen eten, ga dan gerust. En je mag alles eten wat hij op tafel zet. Je hoeft niet eerst te vragen of het van een offer komt of niet. 28 Maar als iemand anders je waarschuwt: "Dat is offervlees," moet je het niet opeten. Laat het staan, uit respect voor die ander. Ook omdat het belangrijk is voor het geweten. 29 Ik bedoel nu niet je eigen geweten, maar het geweten van de persoon die jou waarschuwde.
Misschien vragen jullie: Maar waarom zou ik me moeten aanpassen aan het geweten van iemand anders? Mijn geweten hoeft toch niet door iemand anders beoordeeld te worden? 30 Als ik iets eet en God ervoor dank, mag iemand anders er toch niets slechts over zeggen?
31 Dat is wel waar, maar ik wil dat als jullie eten of drinken, of wat voor dingen dan ook doen, het altijd God moet eren. 32 Niets van wat je doet mag voor andere mensen een belemmering zijn voor het geloof in Jezus. Niet voor Joden, niet voor mensen van andere volken en niet voor de gelovigen. 33 Dat doe ik ook. Ik zoek altijd het beste voor andere mensen. Want het gaat niet om mijzelf, maar om de anderen. Want ik wil dat ze gered zullen worden.
Toch benadrukt Paulus dat christenen moeten blijven opletten. Het is namelijk niet de bedoeling dat je met jouw keuzes anderen van het geloof in God afstoot. In 1 Korinthiërs 10 en Romeinen 14 vertelt Paulus daarover, vertelt Van Houwelingen:
"Paulus stelt dat je oog moet hebben voor wat [jouw eetgedrag] met mensen in jouw omgeving doet. Zijn boodschap is: je hebt het volste recht om dat vlees te eten, maar in het belang van zwakkere christenen in het gezelschap kun je ook zeggen, ik doe het toch maar niet. Je wilt voorkomen dat de 'zwakken' gaan denken: ja, wat is dit eigenlijk voor geloof?"
Al-Chalabi noemt als voorbeeld:
"Een moslim die christen wordt zou moeite kunnen hebben met het eten van halalvlees, terwijl dit voor een andere christen niet op bezwaren stuit. Paulus zegt dat we daarin rekening moeten houden met elkaar en elkaars geweten."
De originele Bijbeltekst: Romeinen 14
1-2 De meesten van jullie geloven dat christenen alles mogen eten. Maar sommigen hebben niet zo'n sterk geloof. Zij geloven dat christenen geen onrein vlees mogen eten. Zorg ervoor dat ook die mensen welkom zijn als jullie bij elkaar komen. Maak geen ruzie over dat soort verschillen.
3 Geloof je dat je alles mag eten? Prima. Maar denk niet dat je beter bent dan iemand die geen vlees eet. Geloof je dat je geen onrein vlees mag eten? Prima. Maar zeg niet dat het verkeerd is als een ander dat wel doet. Want bij God zijn jullie allebei welkom.
4 Wie beoordeelt of een slaaf zijn werk goed doet? Alleen zijn eigen meester. Net zo worden wij alleen door onze Heer beoordeeld. En hij zorgt ervoor dat ieder van ons vasthoudt aan zijn geloof.
Dit is de discussie
Dus: halalvlees of niet?
Apostel Paulus stelt dus in de Bijbel dat een christen offervlees mág eten, mits:
- Je er geen gewetensbezwaren tegen hebt;
- Je andere christenen er niet mee belast;
- Je niet weet of het vlees geofferd is/als je het christelijk geloof daarmee in een negatief daglicht stelt
Hoe kunnen die regels vandaag de dag toegepast worden, zo'n tweeduizend jaar na de vroege middeleeuwen? Zowel Rentier, Van Houwelingen als Al-Chalabi zouden halalvlees niet (direct) weigeren:
"Ik zie geen belemmering om mee te eten bij moslimburen. De Korinthebrief geeft daarvoor ruimte als er geen suggestie is van meedoen aan een offerritueel of instemmen met een andere godsdienst. Als het goed is weet je buurman heel goed wat je gelooft. Ook is er bij gewoon halalvlees geen sprake van een offerritueel zoals in Korinthe. Het is een gewoonte voor moslims om een korte gebedsformule uit te spreken bij elk dier dat ze slachten. Mee-eten is een getuigenis van vriendschap en contact en geeft de mogelijkheid om elkaar beter te leren kennen. En het geeft ruimte om van je geloof te getuigen."
"Persoonlijk heb ik geen moeite met het eten van dergelijk vlees, mits de koppeling met het aanvankelijke offer is verdwenen omdat het verkocht wordt."
"Als je zelf geen gewetensbezwaren tegen het eten van halalvlees hebt, kun je halalvlees gewoon eten. Maar als je dat in een kring van medechristenen doet en sommige mensen hebben daar wél moeite mee, of het zou een groot probleem voor hen kunnen worden, dan ga je naar een andere slager."
Toch is er onder moslims een speciale gelegenheid waarbij de regels volgens Al-Chalabi net anders zijn: het Offerfeest (Eid Al-Adha). Tijdens het Offerfeest offeren Islamitische families volgens de traditie een dier aan Allah. Daar kan een christen zich ook beter van onthouden, stelt Al-Chalabi:
"Op grond van 1 Korinthiërs 10:21 acht ik het niet toegestaan een maaltijd in het kader van het offerfeest bij te wonen. Ik zou een uitnodiging daartoe vriendelijk weigeren en uitleggen waarom."
Dit staat in Korintiërs 10:21
Jullie kunnen niet uit de wijnbeker van de Heer drinken, én uit de wijnbeker van de duivelse geesten. Jullie kunnen niet van de maaltijd van de Heer eten, én van de maaltijd van de duivelse geesten.
Dit vindt het WhatsApp-panel
"Heel eerlijk: ik heb me daar nooit in verdiept"
Is het als christen oké om halalvlees te eten? Wij vroegen het aan christenen én niet-christenen ons WhatsApp-panel.
Wil jij ook je mening met ons delen over kwesties zoals deze? Schrijf je hier in voor het Whatsapp-panel met de boodschap 'DIT AAN'!
"Ik ben wel christen, maar eet geen halalvlees. Ik denk dat dat te maken heeft met de gewoonte/onderwijs vanuit de kerk en dat de Bijbel ons het niet specifiek oplegt. Geldt natuurlijk wel dat we in alles verantwoord met de schepping moeten omgaan."
"Ik ben geen moslim, ik ben geen christen, ik ben geen katholiek, ik ben iemand die gelooft in alles wat goed is voor iedereen. Dus vlees, vis, groenten, zuivel of granen… ik eet alles. Laat iedereen gewoon lekker zijn eigen ding doen. Halal of niet, alle dieren worden geslacht. En daar is nooit iets diervriendelijks aan. En als je volgens je eigen Bijbelse opvoeding iets niet mag… doe het dan ook lekker niet, maar laat anderen - die een andere religieuze achtergrond hebben - ook hun eigen keuze maken. Zoek liever naar de overeenkomsten dan naar de verschillen. Daar zullen we elkaar in vinden!"
"Heel eerlijk: ik heb me daar nooit in verdiept. Ik eet dat zonder nadenken omdat ik er vanuit ga dat er geen verkeerde dingen worden verkocht. Misschien net zo naïef als dat ik vroeger tijdens mijn reizen ook gewoon tempels van andere godsdiensten binnenstapte omdat het me boeide."
"Christen? Ja! Halalvlees? Nee. Waarom niet? Ik ben misschien een simpele ziel maar mijn gedachten hierover zijn als volgt: Moslims hebben halal vlees nodig vanwege/door hun religie, ik heb dat niet (nodig)... Dus waarom zou ik het (dan) eten? Zie? Heel simpel, dus."
"Ik eet geen halalvlees omdat het een minder diervriendelijke manier van slachten is. Niet vanwege geloofsovertuiging."
"Ik ben bezig om minder vlees te eten i.v.m. het milieu. Halalvlees, daar heb ik nog nooit over nagedacht."
Wat denk jij?
Eet jij halalvlees? Waarom doe je dat wel/niet?
- we
werk
16 februari 2024 · 22:38
Ik ben overtuigd niet gelovig maar dat weerhoudt mij niet van het eten van vlees. Ik eet geen halalvlees omdat er geen diervriendelijke manier gebruikt wordt.
