Mag je een woning kraken nu een huis vinden zó moeilijk is?
9 oktober 2023 · 09:00| Leestijd: 7 min
Update: 8 augustus 2024 · 15:54
In dit artikel aan het woord
“Ik zie kraken niet als stelen. We nemen het niet mee, ofzo. We willen het tijdelijk gebruiken."
"Waarom zou een kraker boven de wet staan? Het is tuig en dat moet aangepakt worden.”
"Ik ben de kraakscene gaan omarmen. Het is een vangnet voor mij, een belangrijk deel van m’n leven."
“Heel veel dingen waar we nu recht op hebben – en heel erg blij mee zijn – waren vroeger bij wet verboden."
In het kort
Wie op zoek is naar een huis, heeft het niet makkelijk. Ontzettend veel mensen zoeken een woning, maar niet veel mensen kunnen die betalen. Tegelijkertijd staan er allerlei huizen en panden leeg. Moet het kraken van zo'n leegstaand pand in deze tijd van woningnood weer legaal worden?
Wat denk jij?
We worstelen in Nederland met woningnood. Moet kraken daarom weer toegestaan worden?
Aantal reacties: 0
De woningnood is hoog
Of je nu een koophuis zoekt of een huurwoning, het is allebei al jaren ontzettend moeilijk. Veel mensen zijn op zoek en er is niet veel aanbod, waardoor de prijzen erg hoog zijn. Te hoog voor een gewone student of starter.
Vooral jongeren hebben het moeilijk om woonruimte te vinden, blijkt uit cijfers van het CBS. Jongeren tussen de 18 en 30 jaar blijven steeds vaker thuis wonen. In 2012 woonde nog 44% van de jongeren thuis, in 2021 was dat maar liefst 53%. Het percentage jongeren dat graag wil verhuizen maar er niet in slaagt om een woning te vinden, is in een paar jaar tijd verdubbeld.
Tegelijkertijd zijn er nog genoeg huizen, kantoren en winkels die leeg staan: ruim 200.000. Daarom kiezen steeds meer mensen ervoor om woningen te kraken: stiekem in zo'n leegstaand pand gaan wonen. Sinds 2010 is kraken officieel verboden en sinds 2022 wordt de wet ook echt gehandhaafd. Wie toch nog gaat kraken kan een gevangenisstraf krijgen van maximaal een jaar.
Kraken van alle tijden: dit waren de krakersrellen
Woningnood is geen nieuw probleem. Ook in de jaren '70 en '80 hadden jongeren het erg moeilijk om een woning te vinden. Ze besloten om leegstaande gebouwen te gaan kraken om er te wonen of te protesteren tegen leegstand en hoge huurprijzen. Ze vonden dat die gebouwen beter gebruikt konden worden.
Dat zorgde voor ruzies met de overheid en de eigenaren van de gebouwen. De krakers wilden dat de gebouwen voor sociale doelen werden gebruikt, terwijl de overheid en de eigenaren vonden dat ze de wet moesten handhaven en de krakers uit de panden moesten halen.
Regelmatig ontstonden daardoor gewelddadige confrontaties tussen de krakers, de politie en soms ook tegenstanders van de krakers. Een van de meest gewelddadige dagen was 30 april 1980. Tijdens de inhuldiging van Koningin Beatrix liepen de krakersrellen ontzettend uit de hand. In Amsterdam werd voor miljoenen guldens aan schade veroorzaakt en raakten honderden mensen gewond.
'Geen woning, geen kroning', was de leus van de krakers op 30 april 1980. Andere Tijden (NTR-VPRO) maakte er een uitzending over. Het artikel gaat verder onder de video.
De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen"Sta kraken weer toe!"
Veel Nederlanders vinden dat kraken vanwege de woningnood weer moet worden toegestaan. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het interactieve journalistieke platform DIT (EO) uitgevoerd door Bureau DataIM. Maar liefst 56% van de ondervraagden deelt deze mening. Vooral jongeren vinden dat kraken niet langer illegaal zou moeten zijn.
De deelnemers aan de enquête kregen ook vragen over hun eigen woonsituatie. Op de stelling 'Door de problemen op de woningmarkt zit ik ongewild vast in mijn huidige woonsituatie', reageerde bijna een kwart van de mensen (22%) bevestigend. Deze groep is dus niet tevreden met zijn of haar huidige woning. Onder jongeren is de ontevredenheid het hoogst (35%), maar ook veel ouderen zouden liever iets anders willen (16%).
Ten slotte ging het in de enquête over relaties. Deelnemers aan het onderzoek kregen de stelling voorgelegd: 'Door de problemen op de woningmarkt durf ik mijn relatie niet te verbreken'. Opvallend genoeg gaf 10% van de jongeren aan het met deze stelling eens te zijn. Zij durven niet bij hun partner weg te gaan, omdat ze vrezen dat ze het alleen niet gaan redden op de huizenmarkt.
Wat vindt Nederland? DIT deed onderzoek en dit zijn de resultaten
In opdracht van DIT (EO) heeft het bureau DataIM een onderzoek uitgevoerd naar de mening van Nederlanders over zes maatschappelijke thema’s. Aan het onderzoek deden ongeveer 1500 Nederlanders mee. De resultaten zijn gewogen naar geslacht, opleiding en leeftijd via MOA/CBS Gouden Standaard.
Is het tijd om kraken weer legaal te maken?
Vóór 2010 was kraken legaal, op voorwaarde dat het pand langer dan een jaar had leeggestaan. Is het een goed idee om deze regel weer in te voeren?
Als het aan kraker Rob ligt in ieder geval wel. Hij vindt niet dat krakers iets verkeerd doen, zegt hij in Dit is de Kwestie (EO). In zijn ogen komt kraken min of meer op hetzelfde neer als het huren van een woning, of het kopen van een huis met hulp van de bank.
“Ik zie kraken niet als stelen. We nemen het niet mee, ofzo. We laten het gewoon weer achter. Als de eigenaar er plannen mee heeft, dan gaan we dat niet in de weg zitten. Maar heel vaak wordt een pand of een stuk grond gewoon niet gebruikt. We willen het dan tijdelijk gebruiken. Ik zie het zo: als je iets huurt, dan is het ook niet van jou, maar mag je er wel wonen. Als je iets koopt, is het vaak ook niet van jou, maar waarschijnlijk van de bank. Als we alleen maar naar de wet luisteren… Iedereen moet daarin een morele afweging maken wat wel en niet kan.”
Tweede Kamerlid Wybren van Haga is eigenaar van 150 panden. Eén van die panden is tot twee keer toe gekraakt. Van Haga is helemaal klaar met krakers en als het aan hem ligt worden ze hard aangepakt.
“Krakers? Dat is echt een ander soort mensen. Ik ben eens met ze gaan praten toen ze in mijn woning zaten. De vuilniszakken met stront stonden opgestapeld tegen de muren. Ze hadden allemaal balken doorgezaagd om te voorkomen dat ik er nog iets mee kon doen. Ik had voor tonnen aan schade. Kraken is absoluut niet acceptabel. Wat geeft iemand het recht om jouw eigendom in te nemen? Het is gewoon stelen, ordinaire diefstal. Waarom zou een kraker boven de wet staan? Het is tuig en dat moet aangepakt worden.”
Cody Hochstenbach is het daar niet mee eens. Hij is stadsgeograaf en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Hochstenbach heeft zich verdiept in de stijgende huizenprijzen, het opkopen van woningen door beleggers en het steeds verder teruglopen van het aanbod van sociale huurwoningen. Hij vindt dat je best een leegstand pand mag kraken in tijden van woningnood.
“Heel veel dingen waar we tegenwoordig recht op hebben – en heel erg blij mee zijn – waren vroeger bij wet verboden. Ze zijn legaal gemaakt na protestbewegingen. Dat vrouwen mogen stemmen is het gevolg van protest. Daarom is het in sommige gevallen oké om de wet te overtreden. We moeten de vraag stellen of het terecht is dat het eigendomsrecht (het bezitten van meerdere panden en er niets mee doen) zwaarder weegt dan het sociale grondrecht op behoorlijke huisvesting.”
Roos kraakt geen panden, maar stukken grond
Roos is kraker. Ze trekt van plek tot plek en woont nu op een terrein in Utrecht, waar ze samen met een tiental anderen een stuk grond heeft gekraakt. Een busje is haar woonkamer en slapen doet ze in een zelfgebouwd hutje, wat niet meer is dan een paar zeilen en wat doeken.
“Een huis huren? Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Er is woningnood, er zijn niet zoveel huizen om te huren. En ik woon graag in een groep, op een alternatieve manier. Vanwege het sociale gedeelte ervan en vanwege duurzaamheid. Ik ben de kraakscene gaan omarmen. Het is een vangnet voor mij, een belangrijk deel van m’n leven.”
Hoewel Roos en haar groep nog maar een paar weken wonen op het terrein in Utrecht, moeten ze alweer weg. Op zoek naar een ander stuk grond om te kraken. “We kunnen geen vaste plek vinden. Dat is wel vermoeiend, het vergt doorzettingsvermogen.”
"Ik ben de kraakscene gaan omarmen. Het is een vangnet voor mij, een belangrijk deel van m’n leven."
Dit is de Kwestie
Benieuwd naar de tv-uitzending van over dit onderwerp? Kijk dan hieronder naar de uitzending van Dit is de Kwestie (EO). En wil je meer afleveringen van Dit is de Kwestie zien? Ga dan naar NPO Start.
Dit is de Middag
Het onderwerp kraken kwam ook aan bod aan tafel bij Dit is de Middag (EO). Benieuwd naar het gesprek dat presentator Hans van der Steeg voerde met stamgasten Sonja van Santen, Jan Bronninkreef en Lucelle Comvalius? Kijk hieronder de uitzending. En wil je meer afleveringen van Dit is de Middag zien? Ga dan naar NPO Start.
Praat mee
Vind jij het begrijpelijk dat mensen besluiten om leegstaande panden te gaan kraken?
