Verdient een ex-tbs'er een tweede kans? 'Niet in mijn straat'
gisteren · 17:00| Leestijd: 5 min
Update: vandaag · 09:50
In het kort
Een ex-tbs'er als buurman of -vrouw. Hoe zou jij daarop reageren? Veel Nederlanders zitten daar niet op te wachten blijkt uit onderzoek van DIT (EO). Maar verdienen ex-tbs'ers dan geen tweede kans?
Samenvatting van DIT artikel
Veel Nederlanders voelen zich onveilig met ex-tbs'ers als buren, maar ex-tbs’ers zoals Ganimet Hendrison en Jorge Chito pleiten voor begrip en benadrukken dat hun behandeling terugval kan voorkomen. Psychiater Lilian Kuipers bevestigt dit, maar ziet dat door vooroordelen huisvesting lastig blijft voor ex-tbs'ers. Miranda van den Wijngaard en Annelies Pfaff, beiden buurtbewoners van een ex-tbs’er die een misdrijf pleegde, laten verschillende perspectieven zien: Miranda voelt zich onveilig, terwijl Annelies juist pleit voor verdraagzaamheid en begrip.
"Geef ex-tbs'ers de kans om hun leven op te starten."
"Om de rust te bewaren zou ik niet opnieuw een ex-tbs'er als buurman willen hebben."
"Vooroordelen over tbs komen door onwetendheid."
"De tbs'er blijft een mens naar wie je verdraagzaam moet zijn."
"Het gaat heel vaak gewoon goed."
Wat denk jij?
Zou jij willen weten of er een ex-tbs'er bij jou in de straat woont?
Aantal reacties: 0
Ex-tbs'ers die terugkeren in de maatschappij
1.614 tbs-patiënten telde Nederland in 2023. 106 ex-tbs'ers mochten dat jaar de kliniek verlaten. Ze stromen uit naar de reguliere GGZ of naar de Langdurig Forensisch Psychiatrische Zorg. En een deel van de oud-patiënten keert terug in de maatschappij. Voor die ex-tbs'ers wordt een woonplek gezocht en dat kan zomaar een huis in jouw straat zijn.
Wat is tbs?
Terbeschikkingstelling (tbs) kan door een rechter worden opgelegd aan een dader die lijdt aan een ernstige stoornis. Voor tbs gelden bepaalde voorwaarden:
- De dader valt onder het volwassenenstrafrecht.
- Op het misdrijf staat minimaal vier jaar gevangenisstraf. Of het misdrijf wordt speciaal genoemd in de wet.
- Tijdens het misdrijf leed de dader aan een persoonlijkheidsstoornis, psychose of verstandelijke beperking.
- Vanwege de kans op herhaling is de veiligheid van anderen in gevaar.
Er zijn twee soorten tbs. Tbs met dwangverpleging en tbs met voorwaarden.
Tbs met dwangverpleging:
Als een dader tijdens het misdrijf leed aan een stoornis en als het gevaar op herhaling groot is, kan iemand in een gesloten tbs-kliniek geplaatst worden. Daarnaast krijgt de tbs'er een behandeling die gericht is op terugkeer in de maatschappij. Deze behandeling is niet verplicht. Deze tbs'er mag alleen met verlof als het ministerie van Justitie en Veiligheid daar toestemming voor geeft.
Tbs met voorwaarden:
Als het gevaar op herhaling niet zo groot is en als er geen dwangverpleging nodig is, kan de rechter tbs met voorwaarden opleggen. De tbs'er hoeft dan niet naar een tbs-kliniek. Maar hij moet zich wel houden aan een aantal strenge voorwaarden. Hij moet bijvoorbeeld naar een forensisch psychiatrisch ziekenhuis of verplicht medicijnen nemen.
Bron: rechtspraak.nl
Uit onderzoek van DIT (EO) blijkt dat bijna zestig procent van de Nederlandse bevolking liever niet wil dat er een ex-tbs'er in de straat woont. Daarnaast geeft bijna 71% aan dat mensen het recht hebben om geïnformeerd te worden als er een ex-tbs’er in de straat komt wonen. Lees hier wat er nog meer uit het onderzoek kwam:
- Onderzoek: Nederland voelt zich onveilig bij ex-tbs'ers als buren
Onderzoek: Nederland voelt zich onveilig bij ex-tbs'ers als buren
‘Ik wil niet dat er een ex-tbs’er in mijn straat woont' – dit vindt 58% van de Nederlanders, zo blijkt uit recent onderzoek van het journalistieke platform DIT van de EO, uitgevoerd door DataIM.
Wat zijn kenmerken van tbs'ers?
- 9 op de 10 tbs'ers is man
- de gemiddelde leeftijd van een tbs'er is 44 jaar
- ongeveer 1 op de 3 tbs'ers heeft een psychotische stoornis
- ongeveer 2 op de 3 tbs'ers hebben een persoonlijkheidsstoornis
Wat denk jij?
Mag een ex-tbs'er bij jou in de straat wonen?
Aantal reacties: 0
Verdient een ex-tbs'er een tweede kans?
Veel Nederlanders zitten dus niet te wachten op een ex-tbs'er als buurman of -vrouw, maar hoe is dat als je zelf ex-tbs'er bent? Achttien jaar zat Ganimet Hendrison vast, waarvan 15 jaar in een tbs-kliniek. Nu is hij vrij en medicijnen en structuur helpen hem om niet "wappie" te worden, zo zegt hij zelf. Hij wil Nederlanders oproepen niet te snel te oordelen over tbs'ers.
"Verplaats je in de ander, waar dat kan. Geef mensen die net vrij zijn, of het nou bajes is of tbs of psychiatrie, de kans om hun leven op te starten. Maar dat is hoe ik erin sta."
Ook Jorge Chito is een ex-tbs'er, hij kreeg drie jaar cel en tbs voor doodslag. Hij voelt zich thuis in zijn wijk, maar hij vraagt zich weleens af of buren weten van zijn achtergrond. Chito snapt goed dat mensen zich ongemakkelijk kunnen voelen over hem en andere ex-tbs'ers.
"Ik had vroeger ook een heel groot vooroordeel over tbs. Maar vooroordelen komen door onwetendheid. Niet elke tbs'er is per definitie onder medicatie. En in een tbs-kliniek worden mensen jarenlang behandeld. Je moet banger zijn voor mensen die uit detentie komen, want die krijgen geen behandeling."
In Nederland zijn elf tbs-klinieken. In een van die klinieken werkt psychiater Lilian Kuipers. Ze snapt dat mensen tbs associëren met gevaar. Dat komt volgens haar omdat je in de media vooral de gevallen ziet waar het mis gaat. We moeten meer kennis krijgen over wie tbs'ers precies zijn, zegt Kuipers.
"Dé tbs'er bestaat niet. Er bestaat niet een type persoon die tbs'er is. Ze hebben heel verschillende achtergronden, verschillende delicten gepleegd en verschillende stoornissen. We doen risicotaxaties, dat doen we met een club mensen. En dan kijken we: wat is er aan de hand met deze persoon? Hoe gevaarlijk is iemand nu nog? En is iemand klaar voor een volgende stap?"
Het gaat heel vaak ook gewoon goed, benadrukt Kuipers. De terugval bij tbs'ers is volgens haar lager dan bij gedetineerden die in de gevangenis hebben gezeten. 19% van de tbs'ers pleegt binnen twee jaar na de behandeling een delict, bij gevangenen zonder behandeling is dat 47%.
De verdraagzaamheid voor tbs'ers neemt af, ziet Kuipers.
"Deze patiënten hebben een dubbel stigma: ze hebben een delict gepleegd en ze zijn psychiatrisch patiënten. Wij merken dat het moeilijker wordt om een plek te vinden voor tbs'ers die uitstromen. Terwijl het hebben van een goed en veilig sociaal netwerk een beschermende factor is. En het is een risicoverhogende factor als mensen niet zo'n netwerk hebben."
Tbs'er als buurman
In het Brabantse Uden werd in september 2023 een vrouw vermoord. Al snel werd haar buurman opgepakt: een ex-tbs'er. Miranda van den Wijngaard woont tegenover de plaats delict. Ze wist dat de buurman een ex-tbs'er was, ze vond het een "heel aardige man".
"Als zo'n tbs'er gewoon in de gemeenschap mag wonen, dan vertrouw je erop dat het oké is. Om de rust te bewaren zou ik niet opnieuw een ex-tbs'er als buurman willen hebben. Misschien kan zo iemand terecht bij begeleid wonen."
In het huis van de vermoorde buurvrouw, woont nu Annelies Pfaff. De bloedvlekken zaten nog op de muur, toen zij de woning kreeg. Toch pleit ze voor verdraagzaamheid richting tbs'ers.
"We moeten elkaar meer gaan verdragen. Zo'n ex-tbs'er heeft natuurlijk een verleden. Je weet niet wat hij heeft meegemaakt en wat zich tussen hem en de buurvrouw heeft afgespeeld. De tbs'er blijft een mens. Ik ben gelovig en ik vind dat je verdraagzaamheid moet tonen naar je medemens. Iedereen heeft een gebruiksaanwijzing en ik denk tbs'ers ook."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel?
Kijk Dit is de Kwestie
In Dit is de Kwestie (EO) gaat Johan Eikelboom verder over dit onderwerp in gesprek met verschillende sprekers. Bekijk de uitzending op dinsdag 5 november om 21.00 uur op NPO 2. Of kijk de aflevering via NPO Start.
Dit maakten we ook- Tbs'ers krijgen geld voor wachten op behandeling: 'Trap na voor slachtoffers'
Tbs'ers krijgen geld voor wachten op behandeling: 'Trap na voor slachtoffers'
- Hoeveel geld is een mensenleven waard? 'Het is ingewikkeld'
Hoeveel geld is een mensenleven waard? 'Het is ingewikkeld'
- Waarom zijn er niet meer regels voor katten? 'Poes van de buren eet mijn vogeltjes op'
Waarom zijn er niet meer regels voor katten? 'Poes van de buren eet mijn vogeltjes op'
- Waar ligt de grens bij jonge topsporters? 'Ik wist niet meer wie ik was'
Waar ligt de grens bij jonge topsporters? 'Ik wist niet meer wie ik was'
