Verdient een ex-tbs'er een tweede kans? 'Niet in mijn straat'

Ex-tbs'ers die terugkeren in de maatschappij

1.614 tbs-patiënten telde Nederland in 2023. 106 ex-tbs'ers mochten dat jaar de kliniek verlaten. Ze stromen uit naar de reguliere GGZ of naar de Langdurig Forensisch Psychiatrische Zorg. En een deel van de oud-patiënten keert terug in de maatschappij, ongeveer vijftien per jaar. Voor die ex-tbs'ers wordt een woonplek gezocht en dat kan zomaar een huis in jouw straat zijn.

Uit onderzoek van DIT (EO) blijkt dat bijna zestig procent van de Nederlandse bevolking liever niet wil dat er een ex-tbs'er in de straat woont. Daarnaast geeft bijna 71% aan dat mensen het recht hebben om geïnformeerd te worden als er een ex-tbs’er in de straat komt wonen. Lees hier wat er nog meer uit het onderzoek kwam:

• Onderzoek: Nederland voelt zich onveilig bij ex-tbs'ers als buren

  Onderzoek: Nederland voelt zich onveilig bij ex-tbs'ers als buren

Verdient een ex-tbs'er een tweede kans?

Veel Nederlanders zitten dus niet te wachten op een ex-tbs'er als buurman of -vrouw, maar hoe is dat als je zelf ex-tbs'er bent? Achttien jaar zat Ganimet Hendrison vast, waarvan vijftien jaar in een tbs-kliniek. Nu is hij vrij en medicijnen en structuur helpen hem om niet "wappie" te worden, zo zegt hij zelf. Hij wil Nederlanders oproepen niet te snel te oordelen over tbs'ers.

000

scherm sluiten

000

Ganimet Hendrison

Ex-tbs'er

"Verplaats je in de ander, waar dat kan. Geef mensen die net vrij zijn, of het nou bajes is of tbs of psychiatrie, de kans om hun leven op te starten. Maar dat is hoe ik erin sta."

000

Ook Jorge Chito is een ex-tbs'er, hij kreeg drie jaar cel en tbs voor doodslag. Hij voelt zich thuis in zijn wijk, maar hij vraagt zich weleens af of buren weten van zijn achtergrond. Chito snapt goed dat mensen zich ongemakkelijk kunnen voelen over hem en andere ex-tbs'ers.

000

scherm sluiten

000

Jorge Chito

Ex-tbs'er

"Ik had vroeger ook een heel groot vooroordeel over tbs. Maar vooroordelen komen door onwetendheid. Niet elke tbs'er is per definitie onder medicatie. En in een tbs-kliniek worden mensen jarenlang behandeld. Je moet banger zijn voor mensen die uit detentie komen, want die krijgen geen behandeling."

000

In Nederland zijn elf tbs-klinieken. In een van die klinieken werkt psychiater Lilian Kuipers. Ze snapt dat mensen tbs associëren met gevaar. Dat komt volgens haar omdat je in de media vooral de gevallen ziet waar het mis gaat. We moeten meer kennis krijgen over wie tbs'ers precies zijn, zegt Kuipers.

000

scherm sluiten

000

Lilian Kuipers

Psychiater in tbs-kliniek

"Dé tbs'er bestaat niet. Er bestaat niet een type persoon die tbs'er is. Ze hebben heel verschillende achtergronden, verschillende delicten gepleegd en verschillende stoornissen. We doen risicotaxaties, dat doen we met een club mensen. En dan kijken we: wat is er aan de hand met deze persoon? Hoe gevaarlijk is iemand nu nog? En is iemand klaar voor een volgende stap?"

000

Het gaat heel vaak ook gewoon goed, benadrukt Kuipers. De terugval bij tbs'ers is volgens haar lager dan bij gedetineerden die in de gevangenis hebben gezeten. 19% van de tbs'ers pleegt binnen twee jaar na de behandeling een delict, bij gevangenen zonder behandeling is dat 47%.

De verdraagzaamheid voor tbs'ers neemt af, ziet Kuipers.

000

scherm sluiten

000

"Deze patiënten hebben een dubbel stigma: ze hebben een delict gepleegd en ze zijn psychiatrisch patiënten. Wij merken dat het moeilijker wordt om een plek te vinden voor tbs'ers die uitstromen. Terwijl het hebben van een goed en veilig sociaal netwerk een beschermende factor is. En het is een risicoverhogende factor als mensen niet zo'n netwerk hebben."

000

Tbs'er als buurman

In het Brabantse Uden werd in september 2023 een vrouw vermoord. Al snel werd haar buurman opgepakt: een ex-tbs'er. Miranda van den Wijngaard woont tegenover de plaats delict. Ze wist dat de buurman een ex-tbs'er was, ze vond het een "heel aardige man".

000

scherm sluiten

000

Miranda van den Wijngaard

Buurvrouw van ex-tbs'er die moord pleegde

"Als zo'n tbs'er gewoon in de gemeenschap mag wonen, dan vertrouw je erop dat het oké is. Om de rust te bewaren zou ik niet opnieuw een ex-tbs'er als buurman willen hebben. Misschien kan zo iemand terecht bij begeleid wonen."

000

In het huis van de vermoorde buurvrouw, woont nu Annelies Pfaff. De bloedvlekken zaten nog op de muur, toen zij de woning kreeg. Toch pleit ze voor verdraagzaamheid richting tbs'ers.

000

scherm sluiten

000

Annelies Pfaff

Woont in huis waar ex-tbs'er een moord pleegde

"We moeten elkaar meer gaan verdragen. Zo'n ex-tbs'er heeft natuurlijk een verleden. Je weet niet wat hij heeft meegemaakt en wat zich tussen hem en de buurvrouw heeft afgespeeld. De tbs'er blijft een mens. Ik ben gelovig en ik vind dat je verdraagzaamheid moet tonen naar je medemens. Iedereen heeft een gebruiksaanwijzing en ik denk tbs'ers ook."

000

Kijk Dit is de Kwestie

Het tv-programma Dit is de Kwestie onderzoekt met presentator Johan Eikelboom hoe Nederland denkt over de omgang met tbs’ers in de samenleving. Is de angst terecht? En hoe moeten we met deze situatie omgaan? Je ziet het in de aflevering hieronder en op NPO Start.

• Tbs'ers krijgen geld voor wachten op behandeling: 'Trap na voor slacht­of­fers'

  Tbs'ers krijgen geld voor wachten op behandeling: 'Trap na voor slacht­of­fers'

• Hoeveel geld is een mensenleven waard? 'Het is ingewikkeld'

  Hoeveel geld is een mensenleven waard? 'Het is ingewikkeld'

• Waarom zijn er niet meer regels voor katten? 'Poes van de buren eet mijn vogeltjes op'

  Waarom zijn er niet meer regels voor katten? 'Poes van de buren eet mijn vogeltjes op'

• Waar ligt de grens bij jonge topsporters? 'Ik wist niet meer wie ik was'

  Waar ligt de grens bij jonge topsporters? 'Ik wist niet meer wie ik was'