Waar ligt de grens bij jonge topsporters? 'Ik wist niet meer wie ik was'
15 oktober 2024 · 16:00| Leestijd:5 min
Update: 23 oktober 2024 · 16:38
In dit artikel aan het woord
"Mijn jeugd was zwaar en pittig, ik trainde zeven keer in de week."
"De vaders van Jaap van Zweden, Max Verstappen en Pieter van den Hoogenband waren ook heel erg betrokken."
"We zagen veel overbelasting bij jonge talenten en jonge kinderen die niet meer wilden sporten."
"Ik wist niet meer goed wie ik was nadat ik uit de jeugdopleiding van Vitesse werd gezet."
"Ik krijg voor turnwedstrijden altijd heel veel spanning."
In het kort
Je bent als kind zo goed in voetbal, tennis of atletiek, dat je op topniveau gaat sporten. Maar hoe is het om al jong op hoog niveau te moeten presteren? En welke grenzen zijn er voor kinderen in de topsportwereld?
Wat denk jij?
Droomde jij als kind weleens over een leven als topsporter?
Kinderen die op topniveau sporten
Als kind was je misschien wel heel goed in rennen, voetbal, zwemmen of hockey. En misschien was je wel zo goed dat je droomde over een carrière als topsporter.
Maar naast een droomwereld, kan de topsport ook een harde wereld zijn. De prestatiedruk is namelijk heel hoog. Sportexperts In het televisieprogramma De Monitor (KRO-NCRV) uitten hun zorgen over de gevolgen van die prestatiedruk. Veel kinderen krijgen door eenzijdige trainingen en trainingsschema's blessures. En zeker als ze in de groeispurt zitten, kunnen hakken, knieën en enkels overbelast raken.
Naast een harde wereld, kan de topsport ook een onveilige wereld zijn. Het rapport 'Ongelijke leggers', dat in april 2021 verscheen, liet zien dat minderjarige (top)turnsters stelselmatig werden vernederd en geïntimideerd. Grensoverschrijdend gedrag in de sport is geen uitzondering. Uit onderzoek van NOC*NSF bleek dat meer dan twintig procent van de Nederlanders in de jeugdjaren ernstig emotioneel grensoverschrijdend gedrag heeft meegemaakt tijden het sporten. Het ging om lichamelijk grensoverschrijdend gedrag (13%) en seksueel grensoverschrijdend gedrag (7%).
Wat denk jij?
Welke sport wordt het meest beoefend in Nederland?
Als kind op topniveau sporten: hoe is dat?
Hoe is het om al jong op hoog niveau te sporten? Tom Eikelboom (12 jaar) turnt al sinds zijn zesde bij de selectie. Hij houdt van turnen, maar wedstrijden vindt hij verschrikkelijk. In Dit is de Kwestie (EO) vertelt hij waarom:
Tom Eikelboom
Turnt op hoog niveau"Het is spannend om te doen, er kijken heel veel mensen naar je. Ik krijg van tevoren altijd heel veel spanning. Ik voel me als een artiest voor een optreden die heel bang is om een foutje te maken. Ik vind het belangrijk om dit te delen, want misschien ervaren andere kinderen het hetzelfde als ik en dan weten ze dat ze niet de enige zijn."
Ook Bridget Vermeer (18 jaar) heeft de drive om de beste te zijn in haar sport: zwemmen. Iedere ochtend gaat om half vijf de wekker, zodat ze om zes uur in het zwembad ligt. Van zes tot acht uur heeft ze zwemtraining en daarna nog een uur krachttraining. Hoe kijkt ze terug op haar jeugd als topsporter?
Bridget Vermeer
Zwemt op hoog niveau"Mijn jeugd was zwaar en pittig. Ik moest op mijn veertiende nog vroeger opstaan, al om vier uur. Ik trainde toen zeven keer in de week. Ik had altijd wel druk van mijn vader. Hij was boos als het niet goed ging. Ik was altijd bang voor wat hij zou zeggen. Die druk is nu wel minder. Mama zei altijd als het slecht ging: je hebt het goed gedaan, ik ben trots op je."
Als kind was Niels Tesselaar een voetbaltalent bij Vitesse. Na vier jaar kreeg zijn vader een telefoontje: Niels werd uit de jeugdopleiding gezet. Op dat moment, hij was toen vijftien, voelde hij er nog weinig bij.
Niels Tesselaar
Oud-voetbaltalent Vitesse"Ik vond het lastig om om te gaan met de emoties van teleurstelling. Op latere leeftijd kwam ik erachter dat het toch wel heel pijnlijk was. De erkenning en aandacht die ik kreeg door Vitesse vormden mijn identiteit. Dat werd met een telefoontje onder me vandaan gehaald. En wat dan? Wie ben je dan eigenlijk nog meer?"
Na een paar jaar kreeg Niels alsnog last van angst- en paniekaanvallen. Met therapie kwam hij er weer bovenop. Nu waarschuwt hij voor de harde wereld van de topsport.
"We hebben het wel over kinderen, soms zijn ze nog maar acht jaar. Die moeten begeleiding hebben. Hoe ga je bijvoorbeeld om met emoties van boosheid? Daar moet ruimte voor zijn. Probeer een afwijzing zacht te laten landen. Check na een afwijzing nog een paar keer hoe het met een kind gaat. Ik was zelf een kind en wist niet wat ik moest doen in deze grotemensenwereld."
Wat zijn de grenzen?
Thijmen van der Vliet heeft er heel veel voor over om de top te bereiken als voetballer. Zijn hele leven staat in het teken van trainen, trainen en trainen. Hij ging een tijdje terug zelfs zo diep bij een uithoudingstest, dat hij flauwviel. Waar ligt de grens in hoe ver je als kind moet gaan in de sport?
Jan van der Vliet
Opa van Thijmen"De grens moet zijn: zolang als ze het zelf leuk vinden. Als Thijmen het niet meer leuk vindt, moet hij ermee kappen. Er zijn altijd momenten dat je het even niet leuk vindt, dan moet je wat gas terugnemen. Maar uiteindelijk moet het sporten uit hemzelf komen, hij moet het zelf heel graag willen en daar alles voor over hebben. En wat Thijmen laat zien, is alles er voor over hebben."
Zijn vader en opa volgen alles wat Thijmen doet. Zijn vader is bij iedere training en wedstrijd aanwezig, behalve als hij ziek is. Hij wil dat zijn zoon de top bereikt.
Roald van der Vliet
Vader van Thijmen"De vaders van Jaap van Zweden, Max Verstappen en Pieter van den Hoogenband waren ook heel erg betrokken. Als je er niet maximaal voor gaat, dan wordt de kans om bij de 2% te zitten die het haalt kleiner. De kans is dus klein, maar stel hij haalt het niet, dan heeft hij een havo-diploma en kan hij een hbo-opleiding doen of hij neemt onze zaak over. Ik maak me daar geen zorgen om."
Wetenschapper Kristin Jonvik doet onderzoek naar kinderen en topsport in Noorwegen. Daar bestaat geen topsport voor kinderen tot twaalf jaar. Die regels zijn ingevoerd, omdat het in het verleden misging, zegt Jonvik.
Kristin Jonvik
Sportwetenschapper Noorwegen"In de gymnastiek reisden bijvoorbeeld zesjarigen naar China en achtjarige voetballers die naar Barcelona gingen voor een toernooi. En er waren vooral veel gekke ouders die pushten. We zagen veel overbelasting bij jonge talenten en jonge kinderen die niet meer wilden sporten. Het systeem van Noorwegen kan in meer landen werken. Kinderen moeten kinderen kunnen zijn."
Wat denk jij?
Moet er een leeftijdsgrens komen voor kinderen in de topsport?
Kijk Dit is de Kwestie
In Dit is de Kwestie (EO) gaat Johan Eikelboom verder over dit onderwerp in gesprek met Tom Eikelboom (turnt op hoog niveau), Bridget Vermeer (zwemt op hoog niveau), Niels Tesselaar (oud-voetbaltalent), Roald van der Vliet (vader van voetbaltalent) en Kristin Jonvik (sportwetenschapper). Bekijk de uitzending hieronder.
Wil je de aflevering liever streamen? Klik hier om de aflevering te bekijken via NPO Start.
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
- Moeten gratis schoolmaaltijden blijven? '1 op de 4 kinderen gaat zonder ontbijt naar school'
Moeten gratis schoolmaaltijden blijven? '1 op de 4 kinderen gaat zonder ontbijt naar school'
- Extreem vroeg geboren baby's: is de richtlijn om ze vanaf 24 weken te behandelen te streng?
Extreem vroeg geboren baby's: is de richtlijn om ze vanaf 24 weken te behandelen te streng?
