Moet de NPO op de schop? 'Stop met de omroepen, gooi alles op een hoop'

10 april 2024 · 07:00| Leestijd: 3 min

Update: 11 september 2024 · 15:41

Geschreven doorMariska

In dit artikel aan het woord

Arjan LockVoorzitter College van Omroepen

"Ik geloof echt dat een sterke publieke omroep goed is voor onze samenleving en dat mag wat kosten."

Mark KosterMediajournalist

"Haal het derde net eraf en steek dat geld in innovatie."

In het kort

De NPO staat met de formatie flink in de schijnwerpers. Want kan er niet wat minder geld naar toe? En hebben we een derde zender wel nodig?

Wat denk jij?

Kijk en luister jij graag naar programma's van de NPO?

Nee

Aantal reacties: 0

Dit is de situatie

Formerende partijen willen de NPO veranderen

Kijk je wel eens naar Wie is de Mol? of Heel Holland bakt? Dan kijk je naar programma's die gemaakt worden met overheidsgeld. De NPO is verantwoordelijk voor alle programma's op de publieke televisie- en radiozenders. En omdat het om belastinggeld gaat, mag de politiek beslissingen nemen over de NPO.

Uit welke omroepen bestaat de NPO?

AVROTROS
BNNVARA
EO
HUMAN
KRO-NCRV
MAX
VPRO
NOS
NTR
WNL
PowNed
Ongehoord Nederland
Omroep ZWART

En de politiek laat zich nu duidelijk horen over de NPO. Het demissionaire kabinet, (VVD, D66, CDA en CU) wil de huidige vergunning niet met de standaardtermijn van vijf jaar, maar met twee jaar verlengen, dat berichtte RTL eind maart. Dit is volgens RTL een grote tegenvaller voor de publieke omroep, omdat het kan leiden tot onzekerheid bij omroepen en medewerkers. De verkorte termijn is bedoeld om een nieuw kabinet sneller de mogelijkheid te geven om het omroepbestel te veranderen.

Maar De Telegraaf liet begin april weten dat de formerende partijen (PVV, VVD, NSC en BBB) de huidige vergunning niet eens met twee jaar wil verlengen. Ze vinden dat het demissionaire kabinet over zijn graf heen regeert. PVV-leider Geert Wilders liet op X weten: "Hoe minder links-liberaal NPO-geluid hoe beter!" De partijen hebben volgens De Telegraaf verschillende ideeën over hoe de NPO moet veranderen, maar ze lijken in ieder geval allemaal een zender minder te willen.

Dit is de discussie

Moet er minder geld naar de NPO?

De formerende partijen willen dus bezuinigen op de NPO, maar is dat ook echt nodig? Mediajournalist Mark Koster denkt dat er inderdaad bezuinigd moet worden, zegt hij in Dit is de Dag (EO).

Mark KosterMediajournalist

"Het is nodig dat er bezuinigd gaat worden op sommige posten, vooral in de managementlagen."

Dit vindt Arjan Lock, voorzitter van het College van Omroepen en directeur van de EO, een makkelijk argument. De NPO is volgens hem best wat geld waard.

Arjan LockVoorzitter College van Omroepen

"Het gaat over de vraag: vinden we het als Nederland de moeite waard dat er negenhonderd miljoen naar de publieke omroep gaat? En daar zeg ik echt volmondig 'ja' op. Ik geloof echt dat een sterke publieke omroep goed is voor een democratie. Het gaat over iets wat volgens mij heel belangrijk is in een samenleving. En dat mag wat kosten."

"Je kan natuurlijk altijd kritisch kijken kostenposten. Maar als je gewoon kijkt naar de publieke omroep in Nederland, dan betalen we ongeveer € 3,30 per hoofd van de bevolking per maand voor de publieke omroep. Dat is aan de onderkant van wat er in een Europees land voor de publieke omroep wordt betaald."

Geen omroepen meer?

Het afschaffen van de publieke omroep gaat Koster veel te ver. Maar hij wil wel dat de NPO flink op de schop gaat. En daarbij kijkt hij onder andere naar de omroepen.

Mark KosterMediajournalist

"Misschien moet je ook gewoon zeggen: 'Die omroepen moeten weg.' Dit systeem bestaat nu honderd jaar en je moet nadenken of je dat nog wil. Vroeger reden we in een huifkar, inmiddels is het tijd voor de elektrische auto. We hebben nog steeds last van de verzuiling. De bestuurlijke spaghettilaag is voor een deel op de verzuiling gebouwd. Daarvan zou ik zeggen: 'Alsjeblieft, stop ermee.'"

"Je hebt linksboven een programma de omroep staan, maar de gemiddelde kijker boeit dat niet meer. De EO heeft een prachtige serie De Joodse Raad, maar dat had ook van BNNVARA of AVROTROS kunnen zijn. Wees gewoon trots op de publieke omroep, op de producten die daar gemaakt worden. De bestuurders van de omroepen maken zoveel ruzie, er is zoveel ellende geweest de laatste jaren... Gewoon mee stoppen, gooi de boel op een hoop en stel een nieuwe baas aan."

Al die verschillende omroepen binnen de publieke omroep, dat vindt Lock juist iets om te koesteren. Hij vindt het zonde om alles op een hoop te gooien.

Arjan LockVoorzitter College van Omroepen

"De veelkleurigheid van ons publiek bestel, die bestaat uit heel veel omroepmerken, is ook een beetje hoe ons landje in elkaar zit. We hebben een heel pluriforme samenleving met heel veel verschillende opvattingen, met mensen die zich daarbij wel of niet thuis voelen. Nou daar ben ik eigenlijk wel heel trots op. Ik vind dat je die omroepmerken moet houden. Maar je moet wel kijken hoe je dat bestuurlijk veel efficiënter kan doen."

"Soms is de eigen kleur van de omroepen heel goed zichtbaar en ik ben het met Mark eens dat het soms ook minder zichtbaar is. Dat kan best beter. We willen de identiteiten van de omroepen sterker naar voren brengen, omdat we geloven dat daar de programma's leuker en beter van worden. En meer nog dat onze samenleving dat gewoon nodig heeft. Dat we het debat over die verschillende opvattingen moeten voeren. Dat je daar als mens beter van wordt. En dat je daar als samenleving ook echt rijker van wordt."

Weg met NPO 3?

De formerende partijen willen een net minder en dat vindt Koster ook wel een goed idee, het geld dat daardoor vrijkomt kan de NPO in andere zaken investeren.

Mark KosterMediajournalist

"Steek dat geld in technologie. Dat je nog veel beter op NPO Start programma's kan kijken. Er is heel veel gebeurd om de technologisering van de publieke omroep goed te regelen. Dat is nu een beetje op orde. Maar steek daar nog veel meer geld in. Dan kan dat derde net eraf en dat geld kan je dan in die innovatie steken."

Daar is Lock het niet mee eens. Het geld dat naar NPO 3 gaat is niet voor de zender bedoeld maar voor de jongerenprogramma's die worden gemaakt.

Arjan LockVoorzitter College van Omroepen

"We weten allemaal dat die jongeren echt niet naar NPO 3 kijken. Mijn zoon, beken ik hier maar, kijkt naar Sluipschutters. Dat kijkt hij echt niet op NPO 3, maar dat kijkt hij op YouTube. Maar dat is wel content die gemaakt wordt met geld van de publieke omroep."