Moeten bur­ge­mees­ters een ko­ran­ver­bran­ding kunnen verbieden?

Verbranden van heilige boeken is in Nederland niet verboden

Het verbranden van de Koran en heilige boeken in het algemeen is in Nederland niet verboden en valt daarom onder het demonstratierecht. Pegida-voorman Edwin Wagensveld had daarom eerder al toestemming gekregen van de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch om zaterdag 13 januari samen met tien anderen een koran te verbranden op het Jansplein. 

Commotie in de moslimgemeenschap

Die aankondiging van de koranverbranding zorgde voorafgaand al voor veel commotie in de moslimgemeenschap. Een moskeeorganisatie riep op tot een tegendemonstratie. Die wilde burgemeester Ahmed Marcouch ook faciliteren, maar dan op het nabijgelegen Willemsplein. De tegendemonstranten wilden echter per se net als Pegida op het Jansplein staan en weigerden zich te verplaatsen.

Dat liep uit de hand, waardoor er een noodbevel werd ingesteld. De ME greep hardhandig in. Wagensveld en drie agenten raakten daarbij lichtgewond. De politie hield drie demonstranten aan en verwacht deze week nog meer aanhoudingen als de beelden van de rellen zijn bestudeerd. Wagensveld werd onder meer aangevallen door iemand die een karatetrap gaf.

Moeten burgemeesters het verbranden van de koran kunnen verbieden?

De samenwerkende moskeekoepels in Nederland, samen K7, willen dat burgemeesters voortaan dit soort demonstraties waarbij heilige boeken zoals de Koran worden verbrand, verbieden. Zij hebben daarvoor een stappenplan opgezet. 

Joram van Klaveren is aangesloten bij die samenwerkende moskeekoepels en licht dit standpunt in Dit is de Dag (EO) toe. Volgens hem zijn op basis van rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) manifestaties zoals die van Pegida in strijd met de godsdienstvrijheid. 

000

scherm sluiten

000

Joram van Klaveren

Samenwerkende moskeekoepels Nederland K7

"Er is een uitspraak geweest van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens enkele jaren geleden, waarin gesteld werd dat aanvallen op voorwerpen van religieuze verering niet vallen onder de vrijheid van meningsuiting. In dat kader zou dat wel degelijk verboden kunnen worden. In Oostenrijk is dat ook het geval. (...) Burgemeester Macouch zou dus ook kunnen stellen van: ik sta dit hier niet toe, op grond van deze uitspraak van het Europees recht. Dan zien we daarna wat er gaat gebeuren."

000

000

scherm sluiten

000

"Ik ben van mening dat dit helemaal niet plaats had moeten vinden. Ik denk dus ook dat dat kan op basis van datgene wat we nu zien. Ik ben daar niet de enige in. Deze uitspraak van het Europees Hof wordt gezien als een kern- of sleuteluitspraak. Men stelt dus ook dat dat een zware precedentwerking heeft."

000

Die uitspraak van het EHRM is echter op meerdere manieren te interpreteren, zegt hoogleraar Algemene Rechtswetenschap Jan Brouwer. En hij benadrukt dat het recht hier anders werkt dan in Oostenrijk. In Nederland geldt een absoluut verbod van censuur, legt hij uit. Bovendien stelt hij dat een verbod op koranverbranding er niet toe zal leiden dat specifiek burgemeesters dit verbod kunnen handhaven.

000

scherm sluiten

000

Jan Brouwer

Hoogleraar Algemene Rechtswetenschap

"Dat heeft ook zeker in de aanloop naar de verkiezingen gespeeld, dat Nederland net als Denemarken een dergelijk verbod op koranverbrandingen wil invoeren. Daarmee wordt het strafbaar. Dat betekent nog steeds dat de burgemeester het niet kan verbieden, maar je kan wel achteraf een strafrechtelijke vervolging tegemoetzien. Dan doet de demonstrant iets wat verboden is. Dan zou Edwin Wagenmakers nu vervolgd kunnen worden. Maar je voorkomt er niks mee, want het is altijd achteraf."

000

Hoe dan ook is Brouwer überhaupt geen voorstander van een verbod.

000

scherm sluiten

000

"We hebben dat verbod van censuur. Ik ben er absoluut voor om dat te houden, dat hebben we al eeuwen. Ik moet er niet aan denken dat de burgemeester gaat beoordelen wat u en ik mogen zeggen."

000

VVD-raadslid in Arnhem, Rebin Maref, trekt de discussie breder en geeft aan dat een verbod sowieso niet dé oplossing biedt. Dat is een illusie, zegt hij.

000

scherm sluiten

000

Rebin Maref

VVD-raadslid in Arnhem

"In dit geval is het symptoombestrijding, dat moeten we echt onderkennen. Het zou betekenen dat we alles wat we maar zouden kunnen beschouwen als provocatie, in de wet vastgelegd moet worden en verboden moet worden. Dat is niet haalbaar, het is niet realistisch. En ik begrijp het, ik zou willen dat het zo zou werken. Voor het grootste gedeelte van de Nederlanders werkt het ook zo dat je uit fatsoen beseft dat bepaalde dingen provocerend zijn, en dat je het daardoor niet moet doen. Maar om dat bij een wet vast te leggen, dat is lastig. Er zijn landen die dat doen en ja, daar wil je niet naartoe met elkaar."

000

Dat het mensen kwetst en zorgt voor emotionele reacties snapt Maref, maar hij geeft aan dat mensen ook altijd de keuze hebben om niet naar zo'n demonstratie te gaan. Zo woont hij zelf 400 meter van het Jansplein in Arnhem af, maar besloot hij niet te gaan.

000

scherm sluiten

000

"Als ik begrijp dat er mensen heel veel emotie hebben, dan kies ik ervoor om daar niet bij te staan en dat aan te wakkeren. En door begrip te tonen voor de emotie, keur je eigenlijk het min of meer goed. En dat vind ik verkeerd, dat er geweld wordt gebruikt."

000

Dit is de Dag

Wil je dit gesprek terugluisteren als podcast?

• Valt het verbranden van heilige boeken onder vrijheid van meningsuiting?

  Valt het verbranden van heilige boeken onder vrijheid van meningsuiting?