Waarom Omtzigt meer verwacht van de ‘coalition of the willing’ dan de EU

Hij is kritisch op het plan van de Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen om 800 miljard extra te investeren in defensie. Hier wordt donderdag over gesproken op een extra EU-top. Kom eerst met plannen, zegt Omtzigt: "Daarna kijken we hoeveel het kost."

Voor de plannen van Von der Leyen is het nodig dat elk EU-land zijn defensiebijdrage opschroeft van 2 naar 3,5 procent. Daarvoor mogen zelfs de Europese begrotingsregels voor worden opgeschort. Dat is onverstandig, vindt Omtzigt: "Dit is niet wat je voor één jaar doet. Op een gegeven moment moet je gaan terugbetalen."

'Het besluitvormingsmechanisme is kapot'

De werkelijke reden dat in de Europese Unie nu over de begroting gaat, is dat ze het in de politiek niet eens zijn over de richting, zegt Omtzigt. Hij wijst erop dat de leiders van Hongarije en Slowakije dwarsliggen.

Om Oekraïne te helpen en de vrede in Europa te bewaren, is de Europese Unie ongeschikt: "Het besluitvormingsmechanisme in de Europese Unie is daarvoor kapot. Om stappen te zetten, moeten alle landen het eens zijn. Als dat niet zo is, kan je geen volgende stap maken."

Coalition of the willing

Daarom vestigt hij zijn ogen op de ‘coalition of the willing’, die in Europa is ontstaan na de clash tussen Zelensky en Trump. Daarbij nemen de Franse president Macron en Britse premier Starmer het voortouw. Een goede zaak, vindt Omtzigt. Hij hoopt dat er nog meer samenwerking en leiderschap ontstaat en dat ook de (waarschijnlijk) toekomstige bondskanselier van Duitsland Friedrich Merz zich hierbij aansluit.

Nog mooier zou hij het vinden als ook de Italiaanse premier Meloni en Poolse president Tusk zich aansluiten. "Wat je ook van Polen kan zeggen, het is het enige land dat wel vooruit heeft gedacht en zich kan verdedigen. En Meloni omdat ze een vrij duidelijke koers vaart en soms wel pro-Oekraïne is, maar ook het oor van president Trump heeft. Ik vind dat niet onbelangrijk. Als die samen optrekken, kan Europa heel machtig zijn."

Pieter Omtzigtleider NSC

"Als alle landen binnen de Europese Unie het niet eens zijn, kan je geen volgende stap maken. Het besluitvormingsmechanisme is kapot."

'Nederland moet ook prominente rol pakken'

Wat voormalig defensieminister Kajsa Ollongren betreft, neemt ook Nederland een prominente rol in de kopgroep van de 'coalition of the willing', zei ze maandag bij Dit is de Dag (EO). Ze werkt inmiddels bij een denktank die zich bezighoudt met de toekomst van de EU en Oekraïne. "Ik ga de Nederlandse regering niet adviseren, maar ik vind wel dat Nederland thuishoort in de kopgroep. Daar zaten we de afgelopen 3 jaar qua steun aan Oekraïne."

Nederland moet het goede doen op een mogelijk keerpunt in de geschiedenis, zegt ze: “Als er wordt nagedacht over veiligheidsgaranties, over militaire steun, over hoe je snel kunt investeren in Oekraïne en aan Europese zijde, dan moet Nederland daar gewoon bij zijn."

Nieuwe vorm van samenwerking

Voor Omtzigt is het overigens geen probleem dat Groot-Brittannië (als deelnemer van 'coalition of the willing') officieel niet meer hoort bij de EU. Hij wijst er opnieuw op dat bij de Hongarije en Slowakije er in de EU fundamenteel anders in zitten: dat is een probleem.

Deze twee landen kunnen straks ook dwarsliggen als de sancties tegen Rusland verlengd moeten worden, vreest hij: "Je kunt behoorlijk de zaak van binnenuit verstieren. Dan is helaas een nieuwe opzet van samenwerking nodig. Gelukkig zien we dat ook ontstaan."

Luister Dit is de Dag (EO) terug

In Dit is Tijs (EO) gin presentator Tijs van den Brink verder over dit onderwerp in gesprek met NSC-leider Pieter Omtzigt. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Volt-leider Dassen pleit voor Europees leger: 'Dan heb je een afschrikking die daadwerkelijk werkt'

  Volt-leider Dassen pleit voor Europees leger: 'Dan heb je een afschrikking die daadwerkelijk werkt'

• Kan Europa zonder de steun van Amerika? 'Europese legers zijn nog geen geoliede gevechtsmachine'

  Kan Europa zonder de steun van Amerika? 'Europese legers zijn nog geen geoliede gevechtsmachine'