Moet er een meldknop komen voor online kindermisbruik?
31 oktober 2023 · 14:00| Leestijd: 3 min
Update: 8 augustus 2024 · 15:42
In dit artikel aan het woord
“Op dit moment hebben we weinig grip op het fenomeen waarbij tieners worden benaderd op het internet, wat kan leiden tot sextortion. Noem het maar kinderlokken.”
“Met het nieuwe wetsvoorstel kunnen sociale mediaplatforms juist minder goed beeldmateriaal van kindermisbruik detecteren.”
“Een meldknop legt de verantwoordelijkheid om iets rapporteren op de juiste plek. Maar andere voorgestelde maatregelen gaan wel erg ver.”
In het kort
Op sociale media is er genoeg leuks te zien en te beleven, maar helaas zit er ook een donkere kant aan. Zo worden online platforms ook vaak ingezet voor online kindermisbruik. Daarom stelt het Europees Parlement voor om een meldknop toe te voegen aan sociale mediaplatforms. Samen met andere maatregelen moet dit foute praktijken onderdrukken. Is dit een goed idee? En hoe ver mag je eigenlijk gaan in deze strijd?
Wat denk jij?
Is een meldknop voor online kindermisbruik een goed idee?
Aantal reacties: 0
Waarom is het zo lastig om online kindermisbruik aan te pakken?
Jaarlijks komen er vele meldingen binnen van online kindermisbruik bij het Meldpunt Kinderporno. Ondanks dat dit er elk jaar steeds minder worden, is het aantal meldingen nog steeds hoog. Zo kwamen er vorig jaar 145.000 meldingen binnen.
Daling van meldingen
Dit is al wel een forse daling ten opzichte van de afgelopen jaren. Zo kwamen er in 2021 nog 413.000 meldingen binnen. De belangrijkste reden voor deze daling noemt het Meldpunt Kinderporno de toegenomen druk op hostingpartijen om het internet schoon te houden van dit soort beelden.
Maar om mensen met foute bedoelingen online daadwerkelijk een halt toe te roepen, is nog niet zo makkelijk. Online is kindermisbruik lastiger aan te pakken dan in het echt. Kinderen en tieners worden individueel benaderd en worden op een bepaalde manier seksueel getinte beelden afgetroggeld. Dit kan leiden tot ‘sextortion’: afpersing. Op dit moment is er weinig grip op dit fenomeen.
Wat is sextortion?
In het geval van ‘sextortion’ (een samengestelde term van de woorden ‘sex’ en ‘extortion’) zijn seksueel getinte beelden in verkeerde handen terecht gekomen en wordt het slachtoffer afgeperst. Er wordt gedreigd om deze beelden (online) te verspreiden, als je niet doet wat er gevraagd wordt. Vaak wordt daarbij gevraagd om geld of nog meer beeldmateriaal. Sextortion is strafbaar.
In Europa wordt er al jaren gesteggeld over de vraag hoe je dit precies tegen moet gaan. Zo kreeg een eerder wetsvoorstel veel kritiek, omdat deze door een automatische detectie van seksueel getinte beelden te veel inbreuk zou maken op de privacy van internetgebruikers. Daarom werd er vorige week een nieuw plan gepresenteerd.
Dit is de discussieGaan we met dit plan de strijd tegen online kindermisbruik winnen?
In het nieuwe wetsvoorstel van het Europees Parlement worden verschillende maatregelen genoemd. Europarlementariër Paul Tang (PvdA) schreef mee aan het voorstel en licht er een paar uit in Dit is de Dag (EO):
“Er moeten veilige standaardinstellingen voor apps en websites zijn. Bijvoorbeeld dat je profiel op Instagram automatisch is afgeschermd. Ook moeten we op een betrouwbare manier leeftijd kunnen verifiëren. Want in de supermarkt moet je je ID-kaart laten zien en online gebeurt er niets. Zo kunnen we beter onderscheid maken tussen kinderen, tieners en volwassenen."
"Ook een meldknop is belangrijk. Op dit moment kan een kind het niet melden als er online wat vreemds gebeurt. Zo komt het voor dat mensen ongestoord hun gang kunnen gaan. Als dit gemeld wordt, kunnen de opsporingsdiensten daar vervolgens wat mee doen.”
Het idee van een universele meldknop is dat een sociale mediagebruiker het kan melden als er iets niet in de haak lijkt. De laatste vijf berichten en het bijbehorende foto- en videomateriaal worden dan naar het Europese Kindcentrum gestuurd. Daar wordt beoordeeld of het inderdaad kinderporno is of dat het lijkt op kinderlokken. Daarna kan het worden doorgestuurd naar de nationale of Europese politie.
Op sommige punten gaat het totale wetsvoorstel wel wat ver, vindt technologie-expert Danny Mekiç. Zo wijst hij er op dat er ook een mogelijkheid is ingebouwd waarbij de rechter opdracht kan geven om onversleutelde communicatie op afstand te laten scannen.
“Straks kan de rechter op afstand er opdracht voor geven om onversleutelde communicatie te scannen. (..) Je zit met een privacy-inbreuk terwijl de Europese wetgever zegt dat je dit alleen maar mag doen op het moment dat alle andere mogelijkheden niet werken. Terwijl er ook hele goede maatregelen in staan die het voor kinderen echt veiliger gaat maken. Zo is het een verbetering dat het EU Kindcentrum er eerst tussen komt als de meldknop wordt ingezet. Ook wordt met deze knop een verantwoordelijkheid gelegd bij de personen die het gesprek voeren om iets te rapporteren en dat is volgens mij ook waar deze moet liggen.”
Celine Verheijen van kinderrechtenorganisatie Defence for Children ziet ook goede voorstellen in het plan, maar is juist bang dat sociale mediaplatformen met dit voorstel straks minder maatregelen hiertegen mogen nemen dan nu het geval is.
“Straks zal het detecteren van fout materiaal zeer beperkt worden. Voor online dienstverleners is het sinds 2009 al mogelijk om hun platformen vrij te houden van beeldmateriaal van kindermisbruik. Dat doen ze door bekend materiaal op te sporen op de platforms waar een hoog risico is. Maar met dit voorstel zal het vooral gericht zijn op individuen waarvan aangetoond is dat ze ermee bezig zijn. Die strafrechtelijke mogelijkheden zijn er overigens ook al, dus ik zie er geen hele verbetering in.”
Benieuwd naar meer? Luister hier het gesprek met Paul Tang, Celine Verheijen en Danny Mekiç in Dit is de Dag (EO):
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenPraat mee
Wat zijn andere manieren om online kindermisbruik aan te pakken?
