Zijn pesticiden gevaarlijk voor je gezondheid? 'Al­ter­na­tie­ven zijn vaak ge­vaar­lij­ker'

Emmy kreeg leukemie door pesticiden, volgens Frans fonds

In Frankrijk werd het verband tussen pesticiden en de dood van een kind voor het eerst officieel erkend. De dochter van bloemiste Laure Marivain, Emmy, overleed op 11-jarige leeftijd aan leukemie. Al bij haar geboorte vonden artsen afwijkingen, zoals een zwarte placenta, en op vierjarige leeftijd kreeg Emmy de diagnose leukemie. Ze stierf in 2022 na zeven jaar ziekte.

"De verloskundige vroeg of ik drugs had gebruikt tijdens mijn zwangerschap," vertelt Laure Marivain, moeder van Emmy. "Omdat Emmy niet huilde en helemaal paars zag." Later bleek uit verschillende tests dat de placenta zwart was en andere gezondheidsproblemen zich al vroegen. In 2015 werd duidelijk dat Emmy leed aan leukemie, een ziekte die haar uiteindelijk fataal werd.

Marivain kwam als bloemiste in aanraking met pesticiden. Na uitgebreid onderzoek werden er ook sporen van pesticiden in Emmy's bloed gevonden. Het Franse fonds voor pesticidenslachtoffers denkt daarom dat de leukemie al tijdens de zwangerschap werd veroorzaakt door blootstelling aan pesticiden. Emmy's ouders kregen een schadevergoeding van 25.000 euro, maar zij vinden dit bedrag niet passend. "Wij zijn niet uit op geld", zegt Laure Marivain. "Onze dochter krijgen we er niet mee terug." Ze eisen nu een schadevergoeding van 1 miljoen euro om het leed van hun dochter en hun gezin te erkennen.

'Risico's voor bloemisten groter dan voor boeren'

De risico's van pesticiden gelden dus niet alleen voor boeren, maar ook voor mensen die werken in de bloementeelt. Bloemisten zoals Marivain hebben vaak weinig bescherming tegen de schadelijke stoffen waarmee ze werken. Wetenschapper Bruno Schiffers waarschuwt in het Franse dagblad Le Monde dat "de risico's voor bloemisten groter zijn dan die voor boeren. Zij hebben helemaal geen bescherming en kunnen zich verwonden aan doornen, waardoor de stoffen nog sneller in het bloed terechtkomen."

• Einde van het bosje bloemen? Duurzaamheid zet traditie onder druk

  Einde van het bosje bloemen? Duurzaamheid zet traditie onder druk

In Nederland zijn er ook zorgen over de gevolgen van pesticiden. Margriet Mantingh, voorzitter van Pesticide Action Network Nederland (PAN NL), zegt tegen NOS: "Deze zaak is heel bijzonder. We kennen wel zaken van omwonenden van bloemenvelden en van Parkinsonpatiënten, maar dat een bloemist een rechtszaak aanspant wegens beschadiging van haar foetus, is voor het eerst."

Organisaties zoals het RIVM wijzen op het risico voor de gezondheid, met name voor ongeboren kinderen, die extra gevoelig zijn voor pesticiden. Volgens RIVM-neurotoxicoloog Harm Heusinkveld kunnen pesticiden mogelijk de hersenen beschadigen en bijdragen aan ziektes zoals Parkinson. "Maar bij de meeste pesticiden kan je niets zeggen over of ze Parkinson veroorzaken," zegt Heusinkveld.

Hoe gevaarlijk zijn pesticiden voor je gezondheid?

Het verhaal van bloemiste Laure Marivain en haar dochter Emmy is natuurlijk zorgwekkend. Moeten wij ons ook zorgen maken als we een bosje bloemen kopen? Dat hangt af van waar de bloemen vandaan komen, zegt hoogleraar arbeidsepidemiologie Hans Kromhout bij Dit is de Dag (EO).

Hans KromhoutHoogleraar arbeidsepidemiologie aan de Universiteit Utrecht

"Een heel groot deel van onze bloementeelt komt uit Afrika. En omdat wij geen insecten en schimmels uit Afrika willen importeren, moeten dat soort producten gewoon behoorlijk bespoten worden. Dus de blootstelling daar is vele malen hoger dan hier. Dan hebben we het niet alleen over Parkinson, maar ook over acute effecten als vergiftiging. En heel veel mensen werken in die productie, want die bloemen moeten allemaal geplukt worden."

0

0

0

Pesticiden worden niet goed getoetst op risico's, volgens hoogleraar neurologie Bas Bloem. Hij vindt dat bepaalde middelen (tijdelijk) verboden zouden moeten worden, totdat er meer onderzoek is gedaan.

Bas BloemHoogleraar neurologie, verbonden aan de Radboud Universiteit

"Als je een middel op de markt brengt dat bedoeld is om te doden, dan moet je dat veilig toetsen. Tot nu toe zijn bewijzen niet sluitend, maar ik vind dat een middel pas op de markt moet komen als het aangetoond veilig is. Ik zou graag zien dat een middel als glyfosaat [een onkruidverdelger, red.] op zijn minst tijdelijk verboden wordt."

0

0

0

Toch snapt Kromhout waarom het nog niet verboden is. Pesticiden maken het werk namelijk een stuk makkelijker. Als je een middel verbiedt, moet je wel alternatieven aanbieden, vindt Kromhout.

Hans KromhoutHoogleraar arbeidsepidemiologie aan Universiteit Utrecht

"Het probleem is dat je alternatieven nodig hebt. De boeren in Nederland kunnen niet allemaal met het schoffeltje de onkruiden gaan bestrijden. Dat zal niet gebeuren. Alternatieven zijn vaak gevaarlijker. Dus je moet goed nadenken voordat je iets verbiedt."

0

0

0

Om die reden moeten we innoveren, vindt Bloem. Elke patiënt met Parkinson is er één te veel, zegt Bloem, dus we moeten vandaag met het probleem aan de slag.

Bas BloemHoogleraar neurologie Bas Bloem aan Radboud Universiteit

"Laten we dit als een kans zien in plaats van een bedreiging. Kans voor onze kenniseconomie. Laat het RIVM de pesticiden testen op veiligheid. Dat kan binnen drie tot vijf jaar. Tot die tijd moeten we krachtig innoveren om te kijken of we biologische alternatieven kunnen ontwikkelen."

0

0

0

Luister Dit is de Dag terug als podcast

In Dit is de Dag (EO) gaat presentator Jan Willem Wesselink verder over dit onderwerp in gesprek met hoogleraar neurologie Bas Bloem en hoogleraar arbeidsepidemiologie Hans Kromhout. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Einde van het bosje bloemen? Duurzaamheid zet traditie onder druk

  Einde van het bosje bloemen? Duurzaamheid zet traditie onder druk

• Brussel versoepelt Europese regels voor boeren: hoe verstandig is dat?

  Brussel versoepelt Europese regels voor boeren: hoe verstandig is dat?

• Moet jouw kat voortaan 's nachts binnenblijven? 'Het is best een heel serieus probleem'

  Moet jouw kat voortaan 's nachts binnenblijven? 'Het is best een heel serieus probleem'