Zo kun je beter omgaan met mensen die anders denken dan jij

Loobuyck onderzoekt hoe mensen met verschillende meningen met elkaar omgaan. Zijn boodschap: het is niet erg dat we het oneens zijn met elkaar, als we maar eerlijk blijven in het debat. Volgens hem gaat dat nu vaak mis. Veel mensen hebben sterke meningen over ingewikkelde onderwerpen, zonder dat ze daar echt veel vanaf weten. Daardoor sluiten ze zich af voor andere standpunten.

Combinatiedenken

Daarom pleit Loobuyck voor wat hij "combinatiedenken" noemt, een woord dat hij zelf bedacht heeft: kijk verder dan je eigen bubbel. "Probeer het wij-zij denken te overstijgen." Als iemand een andere mening heeft dan jij, moet je je proberen te bedenken waar die mening vandaan komt en welke ervaring daarachter zit, zegt de filosoof. "Ga er niet meteen vanuit dat die persoon met een andere opvatting dom is of die minder goed heeft nagedacht. Dan kan je misschien nog iets van elkaar leren."

Patrick Loobuyck

Filosoof en polarisatie-onderzoeker

"Ga er niet meteen vanuit dat iemand met een andere opvatting dan jij, dom is. Dan kan je misschien nog iets van elkaar leren."

Makkelijk is dat niet, weet Loobuyck. "We zijn groepsdieren", zegt hij. "In de oertijd hadden we elkaar nodig om te overleven. Dat zit nog steeds in onze hersenen. We denken automatisch in wij tegen zij." Mensen zijn geneigd standpunten die ze al hebben voortdurend te bevestigen met cijfers en experts die hetzelfde zeggen. "Het is een uitdaging om naar het andere op zoek te gaan: dat vergt inspanning."

Je hoeft het combinatiedenken niet overal in te zetten, zegt de filosoof: daar zitten wel grenzen aan. "Mensen die dingen zeggen die totaal ingaan tegen de wetenschappelijke consensus, daar hoef je het niet toe te passen." Hetzelfde geldt voor mensen die mensenrechten niet serieus nemen. "En mensen die tegen de democratie zijn, of openlijk racist zijn."

Patrick Loobuyck

Filosoof en polarisatie-onderzoeker

"De werkelijkheid is minder gepolariseerd dan sociale media ons voorspiegelen."

Is de huidige tijd gepolariseerder dan ooit?

Toch denkt Loobuyck niet dat we nu in een extreme tijd leven. In de geschiedenis zijn er ergere voorbeelden van verdeeldheid. "Tijdens de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld. Of de tijd daarna in België, toen katholieken en liberalen elkaar niet konden uitstaan. We denken vaak dat het nu erger is, maar dat valt wel mee." Vooral op sociale media loopt het snel uit de hand, merkt Loobuyck. Mensen gebruiken daar vaak grote, heftige woorden. Als je bijvoorbeeld bent voor meer gelijkheid in de samenleving, word je communist genoemd. En ook het woord racist wordt te snel gebruikt, denkt Loobuyck.

Al met al hebben we door sociale media een vertekend beeld, zegt hij. "De werkelijkheid is minder gepolariseerd dan sociale media ons voorspiegelen."

Luister naar Dit is de Dag

In Dit is de Dag (EO) gaat Tijs van den Brink verder over dit onderwerp. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

• Oorlog in Israël en Gazastrook wakkert enorme polarisatie weer aan: 'Een 'ja maar' past nu niet'

  Oorlog in Israël en Gazastrook wakkert enorme polarisatie weer aan: 'Een 'ja maar' past nu niet'

• 'Moeten we niet naar Signal?' Volgens deze tech-expert dragen WhatsApp, Facebook en Instagram bij aan polarisatie

  'Moeten we niet naar Signal?' Volgens deze tech-expert dragen WhatsApp, Facebook en Instagram bij aan polarisatie