Moet Nederland schulden elke zeven jaar kwijtschelden, zoals in het Sabbatsjaar?
gisteren · 19:00| Leestijd: 5 min
Update: gisteren · 19:00
In het kort
Stel je voor: een wereld waarin problematische schulden verdwijnen na een vastgestelde periode van zes jaar, net als het Sabbatsjaar in de Bijbel. Geen eindeloze afbetalingen, geen incassobureaus die jarenlang achter je aan zitten. Maar hoe realistisch is dat? En wat zijn de gevolgen ervan?
Samenvatting van DIT artikel
In Nederland heeft 1 op de 11 huishoudens problematische schulden. Dit betekent dat ze hun schulden binnen drie jaar niet kunnen afbetalen. Dit veroorzaakt veel stress en maakt sparen moeilijk. Een kleine financiële tegenslag kan mensen verder in de problemen brengen.
Martin Schuurman denkt dat een oplossing te vinden is in een eeuwenoud idee: het Sabbatsjaar. Hierbij worden schulden na zes jaar kwijtgescholden. Dit zou mensen en de economie meer lucht geven. Maar critici waarschuwen dat dit systeem ook risico’s heeft. Mensen zouden vlak voor het Sabbatsjaar juist meer kunnen lenen, wat het probleem vergroot. Is dit een haalbare oplossing?
Wat denk jij?
Heb jij in je dagelijks leven last van schulden die je nog moet afbetalen?
Aantal reacties: 0
De schulden stapelen zich op
De schulden zijn wereldwijd groter zijn dan ooit in de geschiedenis. Ook is in Nederland het aantal huishoudens met problematische schulden de afgelopen jaren fors toegenomen. In ons land heeft zelfs één op de elf huishoudens problematische schulden. Zo noemen we een schuld die naar verwachting niet binnen drie jaar terug te betalen is. Ongeveer 730.000 huishoudens hebben daar dus mee te maken.
Het gevolg hiervan is dat mensen vaak jarenlang worstelen om rond te komen. Dat zorgt voor een hoop stress. Sparen is vrijwel onmogelijk als je iedere maand de eindjes aan elkaar moet knopen. Een kleine financiële tegenvaller kan al voldoende zijn om verder in de problemen te raken. Dit vergroot het risico dat mensen met schulden van de ene financiële schuld in de andere terechtkomen.
Dit is het gesprekIs een Sabbatsjaar een oplossing voor onze schuldeneconomie?
Hoe komen we uit deze spiraal van geldschulden? Volgens Schuurman zit de wereld vast in een "schuldeneconomie". Dat vertelt hij in Geld of je Leven (EO):
"Het geld dat we nodig hebben in de economie wordt gecreëerd door schulden uit te geven. Dit werkt zolang de economie groeit. Maar om die schulden terug te betalen, moeten we blijven groeien. We zitten gevangen in een spiraal.”
En steeds meer Nederlanders komen door hun schulden verder in de problemen. Dat zorgt voor een hoop stress.
"Veel van die schulden worden uiteindelijk kwijtgescholden, maar wel pas nadat mensen jarenlang in diepe ellende hebben gezeten. Ik noem dat schuldslavernij: mensen werken niet om hun leven op te bouwen, maar om hun schulden af te lossen."
Wat moeten we hiermee? Schuurman vindt een oplossing in de Bijbel. Daar wordt in het Oude Testament gesproken over de wetten van het Sabbatsjaar. Het werd duizenden jaren geleden toegepast door het volk Israël.
"Elke zes jaar bouw je je schulden af naar nul. In het zevende jaar heb je een soort schuldenvakantie: geen rente, geen aflossingen en geen nieuwe schulden. Daarna begint een nieuwe cyclus."
Wat staat er in de Bijbel over het Sabbatsjaar?
In verschillende Bijbelteksten wordt het Sabbatsjaar genoemd. Bijvoorbeeld in Leviticus (25:1-7), Deuteronomium (15:1-11) en Exodus (23:10-11).
Hoe zag het Bijbelse Sabbatsjaar eruit?
Eens in de zeven jaar mocht het land niet worden bewerkt of ingezaaid, maar wel gebruik maken van wat vanzelf groeide. Ook werden schulden tussen Israëlieten onderling kwijtgescholden. Hebreeuwse slaven werden vrijgelaten.
Wat is de gedachte achter het Bijbelse Sabbatsjaar?
Het Sabbatsjaar herinnert eraan dat het land aan God toebehoort en dat mensen ervoor kozen Hem te vertrouwen. afhankelijk zijn. Ook moest het zorgen voor (economische) gelijkheid en het verminderen van armoede in de gemeenschap.
Is dat anno 2025 wel haalbaar? Zitten we niet teveel vast in dat systeem van "schuldenslavernij"? En hoe moet het met grote leningen zoals hypotheken?
"Dit systeem is bedoeld voor consumptieve leningen, zoals voor meubels of vakanties. Hypotheken en investeringen in bedrijven blijven wat mij betreft buiten beschouwing. (...) Bovendien zullen incassobureaus in het laatste jaar voor het Sabbatsjaar extra hard werken om zoveel mogelijk te incasseren. Zo houdt het zichzelf in evenwicht."
Waarom is een consumptieve leningen een groter probleem dan een hypotheek?
Een consumptieve lening is een lening die je afsluit om iets te kopen wat geen blijvende financiële waarde heeft. Denk bijvoorbeeld aan een vakantie, meubels of een auto. Dat is een heel ander soort lening dan een hypotheek. Dan leen je namelijk geld voor het kopen van een huis, wat wordt gezien als een investering. Het huis kun je namelijk weer voor meer geld verkopen. Bij een consumptieve lening is er dus eigenlijk geen kans dat je je geld terugverdient.
Daarnaast moet je over consumptieve leningen meer geld betalen. Geld lenen kost inderdaad geld. Bovendien moet je het geld vaak in een relatief korte periode terugbetalen, wat de maandlasten hoger maakt. De kans dat je dit na een tegenslag niet meer kunt betalen, is dus groter. Als dat zo is, kom je in financiële problemen. De kans hierop is daarom groter bij een consumptieve lening dan bij een hypotheek.
Het klinkt misschien als een mooi idee, maar critici waarschuwen voor onbedoelde bijwerkingen. Zij voorzien dat mensen in het jaar vòòr het Sabbatsjaar juist extra gaan lenen omdat ze toch weten dat hun schulden worden kwijtgescholden.
"Dat zou kunnen, maar uiteindelijk creëert dit systeem stabiliteit. Wat echt wordt kwijtgescholden zijn alleen betalingsachterstanden, geen openstaande leningen. (...) De meeste mensen hebben meer schulden dan vermogen, maar bij een kleine groep Nederlanders is dat niet zo. De rijken innen via de rente geld van de armen. (...) Na een Sabbatsjaar begint iedereen op nul. Zelfs schuldeisers worden er beter van, omdat ze meer prikkels hebben om sneller te incasseren."
Praat mee
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
Luister Geld of je Leven terug als podcast
In Geld of je Leven (EO) gaat Hans van der Steeg verder over dit onderwerp in gesprek met ondernemer Martin Schuurman. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassenLuister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook- Waarom we een verkeerd beeld hebben van armoede: 'Arme kinderen zijn zielig, maar arme ouders zijn dom'
Waarom we een verkeerd beeld hebben van armoede: 'Arme kinderen zijn zielig, maar arme ouders zijn dom'
- Incassobureaus verdienen veel geld aan jouw schulden: is dat eerlijk?
Incassobureaus verdienen veel geld aan jouw schulden: is dat eerlijk?
- Wat als de gemeente al je schulden kwijtscheldt? 'Het is eigenlijk onvoorstelbaar'
Wat als de gemeente al je schulden kwijtscheldt? 'Het is eigenlijk onvoorstelbaar'
