Wat als de gemeente al je schulden kwijtscheldt? 'Het is eigenlijk onvoorstelbaar'
25 april 2024 · 15:00| Leestijd: 4 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:49
In dit artikel aan het woord
"Mensen hebben negatieve ervaringen, niet iedereen zal de gemeente meteen geloven."
"We kiezen er als gemeente voor de negatieve spiraal te doorbreken en we beginnen bij de schulden."
"Als je structureel te weinig geld hebt, dan is het kwijtschelden van schulden niet de oplossing."
In het kort
Als je schulden hebt, maak je je vast weleens zorgen over hoe je die moet betalen. In Arnhem hoeven vijftig gezinnen zich daar niet meer druk over te maken. Hun schulden worden kwijtgescholden door de gemeente. Is dit de oplossing voor mensen met geldproblemen?
Wat denk jij?
Heb jij schulden?
Aantal reacties: 0
Arnhem betaalt schulden van armste bewoners
Al je schulden worden kwijtgescholden. Deze boodschap kregen vijftig Arnhemse gezinnen met langdurige schulden. De gemeente Arnhem wil met deze actie de groeiende schuldenproblematiek aanpakken.
De gezinnen wonen allemaal in Immerloo. De armste wijk van Arnhem, maar ook de armste wijk van Nederland. De gemeente wil onderzoeken of andere problemen beter kunnen worden aangepakt als de schulden zijn opgelost. In gezinnen met schulden spelen namelijk vaak ook andere problemen. Denk aan verwaarlozing, werkloosheid, huiselijk geweld en verslaving.
Hoe werkt het experiment precies?
De gemeente koopt alle schulden van een gezin op. Dat gezin is dan in een keer van alle schulden af. Na het oplossen van de schulden kan een gezin twee jaar intensieve begeleiding krijgen van de gemeente om andere problemen aan te pakken. Voor het oplossen van die problemen moeten ze zelf een plan maken.
Het geld voor het aflossen van de schulden komt uit een fonds met geld van de gemeente Arnhem, Rijksoverheid en lokale Arnhemse fondsen. En grote schuldeisers, zoals energiebedrijven en zorgverzekeraars, schelden ook een deel van de schulden kwijt.
Het experiment wordt op de voet gevolgd door onderzoekers van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen. Na twee jaar wordt het experiment door de gemeente Arnhem geëvalueerd.
Veel Nederlanders hebben schulden
Het hebben van problematische schulden is niet alleen een Arnhems, maar ook een landelijk probleem. 8,8% van de Nederlandse huishoudens kampt met langdurige schulden, dat zijn zo'n 726.000 huishoudens. Minder dan 2,5% van die huishoudens zoekt hulp en start met een schuldhulptraject.
Wat denk jij?
Hoeveel procent van de Nederlanders staat maandelijks of altijd rood?
Aantal reacties: 0
Het goede antwoord vind je onderaan dit artikel.
Dit is de discussieIs kwijtschelden van schulden de oplossing voor problemen?
Arnhem wil met het kwijtschelden van schulden de problematiek in de stad aanpakken. Is dit inderdaad de oplossing voor mensen met geldproblemen? De Arnhemse wethouder Mark Lauriks heeft veel vertrouwen in de nieuwe aanpak, zegt hij in Op1 (EO).
"Schulden zijn echt een nationaal probleem. Het maakt in gezinnen het dagelijks leven helemaal kapot en het kost ons als maatschappij heel veel geld. Wat we gaan doen is anders dan eerder gedaan is. We kijken niet hoe mensen aan die schulden komen. Mensen die in enorme geldproblemen zitten maken ook niet per se verstandige beslissingen meer. En we weten ook dat schulden oplossen ervoor kan zorgen dat het allemaal makkelijker gaat. Maar we hebben dat eigenlijk niet in de praktijk geprobeerd. Dat gaan we in Immerloo wel doen."
Arnhem pakt dus de schuldenproblematiek lokaal aan, maar ook nationaal moet er actie ondernomen worden, vindt Lauriks.
"Het minimumloon en bijstandsuitkeringen zijn te laag en van je AOW kan je niet rondkomen. Daar moet echt iets veranderen. De Commissie sociaal minimum adviseert dat ook. Dus ik hoop dat het kabinet dat ook gaat doen. Tegelijkertijd, je moet ergens beginnen. We kiezen er nu voor die negatieve spiraal ergens te doorbreken en we beginnen bij de schulden. Wij denken dat dat helpt en we gaan het experiment graag aan. Maar uiteindelijk moet het leiden tot een nationaal gesprek over hoe we omgaan met schulden."
De aanpak van de gemeente Arnhem vindt onderzoeker Rosanne Oomkens heel moedig. Ook zij wijst er op dat schulden een landelijk probleem zijn.
"Ik denk dat dit experiment ons hele waardevolle lessen kan leren voor de toekomst. We weten nu nog niet wat er gebeurt op het moment dat je in één keer alle schulden kwijtscheldt. Ik ben enorm benieuwd naar wat er gaat gebeuren op alle andere levensdomeinen. Dus op het gebied van gezondheid, werk en opvoeding. Dat is vaak heel nauw met elkaar verweven. We zeggen altijd: schulden komen nooit alleen."
Oomkens vraagt zich wel af of het kwijtschelden van schulden uiteindelijk dé oplossing is om Nederlanders met grote betaalachterstanden te helpen.
"De problematiek is complex. De oorzaken van de problemen liggen vaak op een ander punt. Schuldhulpverlening is in feite het achteraf repareren van iets wat aan aan de voorkant verkeerd is gegaan. Er is een hele grote groep die van een heel laag inkomen moet rondkomen. Op het moment dat je structureel te weinig geld hebt om rond te komen, dan is dit niet de oplossing. Ook de stijging van incassokosten is bijvoorbeeld een belangrijke oorzaak van schuldenproblematiek in ons land. Dus het is én-én."
"De grootste impact kun je verwachten op die plek waar de schuldenproblematiek het oplossen van de problemen op de andere levensdomeinen in de weg staat. Maar het is een utopie om te denken dat we dat vooraf kunnen inkaderen. Het echte leven is geen laboratorium."
'Mensen hebben negatieve ervaringen en zullen het niet direct geloven'
Jongerenwerker Jaouad Najih groeide op in Immerloo. Hij was veel buiten en voetbalde op de pleintjes in de wijk. Nu helpt hij jongeren met schulden en gezinnen die het slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire. Hoewel in Immerloo veel armoede is, is het gekke volgens Jaouad dat het niet heel zichtbaar is: "Je komt het op straat heel weinig tegen."
Eén voetbal
Mensen schamen zich voor hun armoede en voor hun schulden, zegt Jaouad. Als kind had hij het niet echt door dat vriendjes weinig geld hadden thuis. Nu hij professional is kijkt hij anders terug op die tijd. Sommige vriendjes hadden hele oude voetbalschoenen. En ook al waren ze met een groep, er was altijd maar één bal.
Mensen met openstaande rekeningen linken alles aan geld, zegt Jaouad. Ze vragen zich bij alles af: hoeveel kost het? Schulden hebben dus een enorme impact op mensen: "Je bent 24/7 alleen maar met je schulden bezig."
Argwaan
Jaouad denkt niet dat alle wijkbewoners direct hun deur wijd opengooien als de gemeente aanbelt. Het zijn volgens hem mensen die vaak hebben meegemaakt dat beloftes niet zijn nagekomen. Of die hele negatieve ervaringen hebben met de overheid. "Niet iedereen zal dit meteen geloven."
Maar als de schulden van deze mensen echt opgelost worden, dan is dat volgens Jaouad geweldig. "Dat zorgt ervoor dat ze in één keer verder kunnen kijken, dat is eigenlijk onvoorstelbaar."
Praat mee
Is het kwijtschelden van schulden dé oplossing voor Nederlanders met geldproblemen?
Heb je zelf schulden en zoek je hulp? Neem dan contact op met je gemeente. Meer informatie vind je hier.
Meer weten?Kijk naar Op1
Meer weten over dit onderwerp? Kijk naar Op1 (EO), dat kan hier of via NPO Start.
Dit schreven we eerder
- Kun je uit de schulden komen door jezelf autonoom te verklaren?
Kun je uit de schulden komen door jezelf autonoom te verklaren?
- Je bent arm en hebt nauwelijks geld voor eten, mag je dan stelen?
Je bent arm en hebt nauwelijks geld voor eten, mag je dan stelen?
Antwoord op de kennisvraag: 14% van de Nederlanders staat maandelijks of altijd rood.
