Wet is wet
Het gezin beschermen in de grondwet: goed idee?
3 november 2023 · 10:57
Update: 3 november 2023 · 11:45
In gesprek met
Chris Stoffer
Lijsttrekker SGP
"Het gezin kan sinds kabinet Rutte niet rekenen op een warm onthaal. Er moet nu iets fundamenteel veranderen."
Ingrid Leijten
Hoogleraar constitutioneel recht
"In Nederland gaan we de grondwet niet optuigen met allerlei dingen die we leuk zouden vinden in de toekomst."
In het kort
Het recht op een goed gezinsleven moet in de grondwet. Dat vindt Chris Stoffer, lijsttrekker van de SGP. Samen met CDA, CU en BBB dienen zij vandaag het wijzigingsvoorstel in. Maar is de grondwet hier de juiste plek voor?
Wat denk jij?
Gaat de overheid goed om met het gezin?
Dit is de situatie
Eerbied voor gezinsleven
Mis jij soms het gevoel dat we er voor elkaar zijn in Nederland? Dan ben je niet de enige. Ouders geven Nederland slechts een 4,6 op het gebied van solidariteit, zo blijkt uit de jaarlijkse Staat van het Gezin. Je bent ook niet de enige, want 82% vindt dat er in de politiek te weinig aandacht is voor gezinsbeleid. Daar wil de SGP wat aan doen met ‘het recht op een goed gezinsleven’ in de grondwet.
Hoe werkt de grondwet?
Als je iets wil toevoegen aan de grondwet, moet dat voorstel twee keer worden behandeld in de Tweede én Eerste Kamer. Tussen die twee keren moeten er verkiezingen worden gehouden, zodat kiezers zich kunnen uitspreken over de wijziging. Bij de tweede bespreking moet er een meerderheid van twee derde zijn in beide Kamers.
Het wetsvoorstel is samen met CDA, CU en BBB voorbereid. Er staat in dat iedereen recht heeft op ‘eerbiediging van zijn gezinsleven’ door economische, sociale en culturele bescherming. Iedereen krijgt bijvoorbeeld het recht om zijn biologische ouders te kennen. Ook moet de regering jaarlijks verslag doen over de staat van het gezin.
Wat wil SGP veranderen aan de grondwet?
1. Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn gezinsleven, behoudens bij de wet te bepalen gevallen waarin de lichamelijke, geestelijke of morele belangen van het kind ernstig worden bedreigd.
2. De wet stelt regels omtrent de economische, sociale en culturele bescherming van het gezin.
3. Kinderen hebben het recht hun biologische ouders te kennen, behoudens bij de wet te bepalen uitzonderingen.
4. De regering doet jaarlijks verslag van de staat van het gezin aan de Staten-Generaal.
Dit is de discussie
SGP wil gezin centraal
In Dit is de Dag (EO) vertelt SGP-lijsttrekker Chris Stoffer dat hij zich zorgen maakt om Nederland. Het lijkt namelijk vooral om het individu te gaan. Volgens Stoffer bracht dat mooie dingen met zich mee, maar ook de toeslagenaffaire en oplopende wachtlijsten in de jeugdzorg. Dat moet anders volgens Stoffer:
“We willen dat het gezin weer centraal komt te staan in plaats van dat alles maar op individuele basis is. Ik denk dat dat het einde van die kille, liberale samenleving is en dat we weer een samenleving van gemeenschapszin worden.”
Stoffer legt uit dat de SGP de christelijke identiteit een belangrijke reden vindt voor de nadruk op het gezin. Maar voor een ander kan dat volgens Stoffer weer iets anders zijn, daarom beperken ze zich in de wet niet tot het ‘klassieke gezin’:
“We sluiten aan bij de CBS-definitie van gezin, dus alle vormen van gezinnen. Gehuwd, niet-gehuwd, alleenstaand: overal waar die zorg voor kinderen is. Het ideaal is het klassieke gezin, laat dat helder zijn, maar als je dit haalbaar wil maken moet je geen ideologische discussie voeren over hoe een gezin eruitziet.”
Ingrid Leijten is hoogleraar constitutioneel recht bij de Universiteit Tilburg. Zij verdiept zich in de grondwet. Ze kan zich vinden in het belang van het gezin, maar betwijfelt of dit iets is voor de grondwet:
“Eigenlijk is de grondwet niet bedoeld voor aspiraties. In 1983 kwamen de sociale grondrechten in de grondwet, maar eigenlijk alleen omdat we de rechten en welvaartsstaat al hadden. We zijn in Nederland niet bezig met de grondwet op te tuigen met allerlei dingen die we in de toekomst leuk zouden vinden.”
“Het klinkt nu als een sociaal recht, maar we hebben al een aantal sociale rechten in de grondwet, zoals wonen en bestaanszekerheid. De vraag is: wat voegt dit toe?”
SGP-lijsttrekker Chris Stoffer vindt dat het wel toegevoegde waarde heeft. Stoffer legt uit dat de meeste andere landen in Europa al lang het gezinsleven in de grondwet hebben vastgelegd. Daarin is Nederland het ‘buitenbeentje’ van Europa, vindt Stoffer.
“Het zou op een andere manier kunnen, maar als ik naar de afgelopen jaren kijk dan vind ik niet dat we dat goed hebben gedaan. Kijk bijvoorbeeld naar de toeslagenaffaire, jeugdzorg en fiscaliteit. Overal wordt telkens afhoudend gereageerd. Het gezin kan sinds kabinet Rutte niet rekenen op een warm onthaal. Dat duurt al zo lang, dat er nu iets fundamenteel moet veranderen.”
“Ik denk dat de tijd anders is. Ik mocht verkenner zijn na de Provinciale Statenverkiezingen in Friesland. De belangrijkste factor die de partijen samenbond was ‘mienskip’, dus gemeenschapszin. De kleinste vorm van die gemeenschap is het gezin. Van daaruit zet je het verder uit. Dus ik denk dat de tijd rijp begint te worden.”
Hoogleraar Ingrid Leijten is nog niet helemaal overtuigd. Ze legt uit dat er nu al regelingen in de grondwet zijn die kinderen beschermen. Op basis daarvan zou je ook weer nieuwe wetten kunnen invoeren:
“Ik vind dat we niet de nadruk moeten leggen op individuele grondrechten, wat nu vaak wel zo is. Het is belangrijk om te benadrukken dat onze vrijheid ook gezamenlijk is. Maar het is de vraag of het nodig is om dit in de grondwet op te nemen. We hebben al allerlei thema’s die te maken hebben met kinderen, dat kun je nu al wettelijk regelen. Dat ligt dan meer voor de hand.”
Wat denk jij?
Hoe kunnen we Nederland weer solidair maken?
Dit is het debat
Luister het hele gesprek in Dit is de Dag (EO) hier terug:
De weergave van Spotify vereist jouw toestemming voor social media cookies.
Toestemmingen aanpassen