Sleutelen we te lang door aan onze ouderen?
7 juli 2022 · 15:15| Leestijd: 4 min
Update: 8 augustus 2024 · 16:09
In dit artikel aan het woord
“De eed van Hippocrates begint met ‘u zult in de eerste plaats niet schaden’, niet met ‘u zult in de eerste plaats iedereen behandelen’.”
"Artsen moeten zich vaker afvragen of doorbehandelen wel een goed idee is."
“Als ze niks hadden gedaan, denk ik dat ik dood was geweest. Of heel zwaar gehandicapt.”
“Ik zou nieuwe technieken omarmen.”
In het kort
Ouderen krijgen tegenwoordig steeds vaker zware medische behandelingen om hun leven te verlengen - zelfs als ze eigenlijk geen uitzicht meer hebben op herstel. Is dat wel in het belang van onze senioren? Hoe beslissen we wanneer een leven ''klaar'' is?
Wat denk jij?
Vind jij dat medische behandelingen voor ouderen moeten worden beperkt?
Aantal reacties: 0
Ouderen onder het mes: zware operatie, weinig resultaat
We worden dankzij ontwikkelingen in de medische wereld steeds ouder. Honderd jaar geleden werden mensen gemiddeld 63 jaar, nu ligt de levensverwachting op maar liefst 83 jaar. Dat lijkt op het eerste gezicht goed nieuws, maar daar zit ook een keerzijde aan: ouderen worden regelmatig onderworpen aan lange, soms pijnlijke behandeltrajecten om in leven te blijven. In veel gevallen zonder resultaat.
Uit onderzoek van het LUMC blijkt dat 20% van de 70-plussers die worden opgenomen in het ziekenhuis na drie maanden overleden is. Nog eens 20% van de patiënten is na drie maanden fors achteruitgegaan. Er is dus een goede kans dat ouderen gezond het ziekenhuis uitkomen, maar een aanzienlijk deel overleeft de behandeling niet of nauwelijks.
Bovendien gaan we al die extra behandeltrajecten de komende jaren flink voelen in de portemonnee. Als meer mensen ouder worden en als er meer mogelijkheden zijn om ouderen te behandelen, gaan de zorgkosten omhoog. Op dit moment betalen Nederlanders gemiddeld € 138,11 per maand aan hun zorgverzekering. Als de vergrijzing en de ontwikkeling van de medische industrie doorzet, zal die zorgpremie in 2060 stijgen naar € 333 per maand.
Wie beslist wanneer een leven klaar is?
Wat doet een arts als hij geen kans meer ziet op herstel voor een patiënt, maar de patiënt graag wil dat de behandeling wordt voortgezet? Uit onderzoek van artsenfederatie KNMG in 2012 blijkt dat bijna tweederde van de artsen vindt dat patiënten in de laatste levensfase vaak te lang worden doorbehandeld. Ruim de helft van de artsen geeft bovendien aan dat zij of hun collega’s te lang in de 'behandelmodus' staan: wat behandeld kan worden, behandelen ze ook. Ook voelt bijna de helft van de artsen druk van de familieleden om alles op alles te zetten om het leven van de patiënt te rekken.
Ouderen doorbehandelen tot het bittere einde?
Een dokter helpt je om beter te worden, of je nu oud bent of jong. Een dokter die dat niet doet, doet zijn werk niet goed. Toch?
Volgens Joris Slaets, emeritus-hoogleraar ouderengeneeskunde, is die visie achterhaald. Hij vindt het juist moreel bedenkelijk als artsen besluiten om door te behandelen. Doorbehandelen is voor ouderen nauwelijks zinvol, en soms is doorbehandelen volgens Slaets zelfs in strijd met de beroepsregels voor artsen.
"Geneeskunde heeft een heel groot effect op je levensverwachting als je jong bent. Maar als je oud bent, wordt dat effect vrijwel nul. In landen waar heel weinig zorg en geneeskunde is, is de levensverwachting van een 80-jarige net zo goed als hier."
"De eed van Hippocrates begint met ‘u zult in de eerste plaats niet schaden’, niet met ‘u zult in de eerste plaats iedereen behandelen’. Ik vind echt dat we bij onze ouderen moeten zeggen dat we hen in de eerste plaats niet zullen schaden, ook al betekent dit dat we hen niet maximaal behandelen."
Jan Anne Roukema, voormalig kankerchirurg, vindt ook dat artsen zich vaker af moeten vragen of doorbehandelen wel een goed idee is. Hij betreurt zelf hoe lang hij sommige patiënten heeft doorbehandeld toen hij nog chirurg was. Daarnaast is het volgens Roukema belangrijk dat we ziektes meer proberen te voorkomen. Maar dat is in Nederland makkelijker gezegd dan gedaan.
"Kijk nou naar die vreselijke ziektes waar de meeste mensen aan doodgaan, zoals longkanker. Wat we eigenlijk zouden moeten doen, is allemaal stoppen met roken. Maar dat doen we niet, want we zijn een vrij land."
Faiz Ramjankhan, cardiotharcaal chirurg aan het Utrecht UMC, zou in de eerste plaats ook altijd kiezen voor doorbehandelen. Patiënten kunnen zelf overwegen of ze een behandeling willen nemen voordat de behandeling begint, vertelt Ramjankhan. Patiënten moeten - als zij dat willen - altijd kunnen profiteren van alle behandelingen die vandaag de dag beschikbaar zijn.
"Ik zou nieuwe technieken omarmen. Ik denk dat dit de mensen zal helpen. Dat we er mensen mee kunnen helpen die we op dit moment niet kunnen helpen."
Op het nippertje gered met een operatie: ''Hij heeft niks te verliezen''
Cort Beckmann kan zich niet in die visie vinden. Doorbehandelen kan makkelijk een paar gezonde jaren toevoegen aan iemands leven. Daar is hij het levende bewijs van. Ruim vijf jaar geleden kreeg hij een zwaar herseninfarct, en tegen alle protocollen in bood zijn arts toch aan om hem te opereren. Met effect: hij functioneert nu weer prima in het dagelijks leven. “Het had veel erger kunnen zijn”, zegt Cort in Dit is de Kwestie (EO). “Doorgaans komen mensen die hetIzelfde overkomt in een verpleeghuis.”
Corts vrouw Tineke stond naast hem toen hij vocht voor zijn leven. Zij moest de dokter toestemming geven voor de operatie: “De dokter zei meteen: het is heel ernstig. Als we niets doen komt uw man in het verpleeghuis terecht, of hij sterft. Ik wil me er hard voor maken om hem te behandelen.”
Tineke wist eerst niet goed wat ze moest zeggen. “Ik dacht aan Cort: wat zou hij hebben gewild?”, vertelt ze. “Als een kasplant verder leven in een verpleeghuis, sterven of toch behandelen?'' Tineke hield hoop op een goede afloop. “Ik zei: neem hem maar mee. Hij heeft niks te verliezen.”
Wat denk jij?
Hoe lang moeten ouderen doorbehandeld worden? Kun je een leven ook té lang rekken?
Aantal reacties: 0
