Steeds meer mensen mijden nieuws: 'Ik wil er niet meer continu mee bezig zijn'

Dit is de situatie

Steeds meer mensen ontsnappen aan het nieuws

Nieuws: 24 uur per dag is het er. En vaak zijn het ook geen leuke berichten. Op tv, in de krant en op sociale media horen en lezen we voortdurend over verschrikkelijke oorlogen, lijdende kinderen, honger, armoede, bosbranden en nog meer ellende. Hot topics op dit moment zijn bijvoorbeeld de Oekraïne-oorlog en de situatie in Gaza - en zo zijn er nog veel meer plekken op de wereld waar zich rampen voltrekken.

Wereldwijd kiezen mensen er steeds vaker voor om nieuws te mijden, blijkt deze week uit onderzoek van het Reuters Institute van de University of Oxford. Bijna vier op de tien mensen (39 procent) zegt het nieuws soms of vaak te mijden. Ook zeggen steeds meer mensen zich overbelast te voelen door het nieuws. Zeven jaar geleden was dit nog 29 procent. Het zou kunnen dat de oorlogen in Oekraïne en Gaza hierin meespelen, maar dit weten de onderzoekers niet zeker. 

In Nederland iets minder nieuwsmijding

In Nederland ligt het gemiddelde iets lager en blijft dit redelijk stabiel: 30 procent, blijkt uit cijfers van het Digital News Report 2024 van het Commissariaat voor de Media. Het aantal mensen dat aangeeft systematisch nieuws uit de weg te gaan, is gestegen van 4 procent (2017) naar 8 procent. Voor hen is social media de grootste informatiebron.

Ook noemen mensen het nieuws vaak 'vermoeiend': vijf jaar geleden gaf 1 op de 5 mensen dat nog aan (20 procent), nu is dat 40 procent.

Vooral jongeren mijden nieuws

In Nederland zijn het vooral jongeren tot 35 jaar die het nieuws mijden, concludeerde het Commissariaat voor de Media twee jaar geleden. Bijna de helft (48 procent) gaf aan dit soms of vaak te doen. Bij de 55-plussers lag dit aantal op 31 procent. Een meevaller: vorig jaar zijn de Nederlandse aantallen redelijk stabiel gebleven.

Dit is het gesprek

Is het zorgelijk dat steeds meer mensen nieuws mijden?

Waarom mijden mensen nieuws? Is het zorgelijk dat steeds meer mensen dat doen? En wat is een goede manier om met een voortdurende nieuwsstroom om te gaan?

Mensen hebben verschillende redenen om nieuws te mijden, ziet communicatiewetenschapper Kiki de Bruin. Zij doet promotie-onderzoek naar nieuwsmijders. De grootste reden: een overvloed aan informatie, vertelt ze aan DIT (EO).

"In onze snelle informatiemaatschappij krijg je een overload aan informatie. Naast het nieuws zijn er nog vele andere apps die je constant bij moet houden. Vroeger was dat heel anders: dan kreeg je de krant op de mat of je keek ’s avonds naar het journaal. Nu worden we overspoeld, waardoor mensen afhaken. Ook de negativiteit in de wereld speelt mee. Zo zien we dat mensen na een tijd afhaken op bepaalde onderwerpen. Dat zagen we eerder bij de coronacrisis, maar nu ook bij Gaza en Oekraïne. In het begin werd het goed gevolgd, daarna haken mensen af."

0

0

0

0

0

0

Of het zorgelijk is dat mensen nieuws mijden, hangt af van hun redenen hiervoor, zegt De Bruin. En die zijn verschillend: waar de één ervoor kiest om het nieuws op beperkte tijden tot zich te nemen, volgt de ander het nieuws niet of nauwelijks nog.

"In onderzoeken zien we dat mensen die weinig tot geen nieuws volgen, minder politiek betrokken of geïnteresseerd zijn. Maar bij mensen die het nieuws op een bewuste manier mijden of er soms een pauze van nemen, zien we positieve effecten op bijvoorbeeld hun mentale welzijn."

0

0

0

0

0

0

Haar zorg ligt vooral bij mensen die grotendeels of totaal afhaken:

"Een deel van de mensen haakt af omdat ze geen vertrouwen meer hebben in het nieuws of het moeilijk vinden om het te volgen. Ze zien bijvoorbeeld de bomen door het bos niet meer, vinden het nieuws moeilijk te begrijpen of het staat te ver van ze af. Dan haken ze af omdat ze geen aansluiting voelen met het nieuws, dat vind ik iets zorgelijker."

0

0

0

0

0

0

Denker des Vaderlands Marjan Slob snapt wel dat mensen soms nieuws mijden, vertelde ze begin dit jaar in Dit is de Dag (EO). Hoe heftig de oorlog in Oekraïne of Gaza ook is: je kunt er niet gelijk invloed op uitoefenen. 

"Zelf kan ik het nieuws soms ook niet verdragen. Als een ander direct voor je staat en lijdt, sluit dan vooral niet je ogen en help. Maar ik kan de mensen in Oekraïne en Gaza nu niet direct helpen. Ik voel een appèl in mijn lichaam, maar kan er niks mee, omdat het te ver weg is en ik onmachtig ben. Dan hoef ik dat niet steeds te voelen, daar heeft niemand iets aan."

0

0

0

0

0

0

Toch moet je niet helemaal je ogen sluiten voor nieuws, vindt ze. Haar advies: probeer het te doseren. 

"Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Het helpt niet als je je ellendig voelt door constant na te denken wat anderen overkomt en waar je nu niks aan kan doen. Daarmee bedoel ik niet te zeggen: trek je niks aan van het leed in de wereld, zo kun je ook niet gelukkig zijn. Je hoeft niet compleet het nieuws te mijden, maar hou jezelf in de gaten. Blijf jezelf afvragen: draagt dit bij aan mijn besef van wat er speelt of is dit alleen maar een kwelling waar ik niks mee kan?"

0

0

0

0

0

0

Dit is haar verhaal

'Ik merkte dat het een weerslag had op mijn mentale gezondheid'

Iemand die heel bewust en beperkt nieuws tot zich neemt, is Zoë Lefèvere. Ze stopte als redacteur bij NPO Radio 1 en besloot te doen waar ze echt gelukkig van werd: met dieren werken. Nu is ze paraveterinair (assistente bij de dierenarts). "Door mijn werk in de media was ik veel bezig met de actualiteit", vertelt ze. "Ik merkte dat ik daar steeds ongelukkiger van werd. Ik nam het mee naar huis en merkte dat het een weerslag had op mijn mentale gezondheid. Toen ik voor een half jaar vertrok naar Griekenland om daar in de horeca te gaan werken, merkte ik dat ik het helemaal niet miste."

Ze wil niet meer continu bezig zijn met het nieuws, zoals toen. Sommige nieuwsonderwerpen trok ze zich erg aan, vertelt ze. Nu kiest ze er zelf voor hoe ze dit tot zich wil nemen en laat zich er minder door overvallen.  "Het is onmogelijk om het nieuws helemaal te mijden, dus ik heb wel nieuwsapps op mijn telefoon. Ik vind het belangrijk om me bewust te zijn van de ellende op de wereld."

Ze noemt het een voorrecht dat ze nieuws kan mijden: "Niet iedereen kan dat, omdat ze midden in dat verschrikkelijke nieuws leven. Toch lees ik niet ieder nieuwsbericht erover, omdat ik er niet iedere dag mee bezig wil zijn. Ik ga er niet actief naar op zoek. Ik kijk niet naar het journaal en lees geen krant. Als ik ergens iets over wil weten, zoek ik het zelf op."

Ze merkt dat het een positieve invloed heeft nu ze minder bezig is met het nieuws, onder meer op haar mentale gezondheid: "Door er niet meer continu mee bezig te zijn, voel ik me lichter. Ik vind het nog steeds belangrijk om met nieuws bezig te zijn, maar niet meer zo obsessief. Ik hoop altijd dat we de wereld een stukje mooier met elkaar kunnen maken, maar die hoop verloor ik steeds meer. Met mijn nieuwe baan kan ik de wereld een stukje mooier maken door dieren te helpen."

Dit is de Dag (EO)

Mensen mogen best besluiten om het nieuws niet meer te volgen voor hun eigen geluk, vindt Denker des Vaderlands Marjan Slob. Beluister het gesprek (30 minuten) terug in Dit is de Dag (EO).

Beeld Marjan Slob: Robert van Hall