Iedereen houdt van doekoe... Of toch niet?
Heeft straattaal een negatieve invloed op de Nederlandse taal?
15 mei 2023 · 12:42
Update: 28 juli 2023 · 15:47
In gesprek met
Marc van Oostendorp
Hoogleraar Nederlands
"Jongeren worstelen met een hoger taalniveau."
Mihai Puscoiu
Eigenaar recordlabel
"Straattaal is een verrijking van onze taal en een kunstvorm."
Harm Beertema
Tweede Kamerlid (PVV)
"Straattaal wordt geassocieerd met geweld en makkelijk geld verdienen."
In het kort
Het Nederlands staat onder druk. De verengelsing van de taal, het toenemende gebruik van emoji's, het verdwijnen van het verheven ABN, de invloed van verschillende culturen: onze taal is in verandering. En zoals bij elke verandering zijn er mensen die dit een achteruitgang vinden, terwijl anderen beargumenteren dat de taalfout van nu, de taal van de toekomst is.
Wat denk jij?
Gebruik jij weleens straattaal?
Dit is de situatie
Nederlands, straattaal en emoji's
Weet jij wat doekoe en osso betekent? Of zeg je ‘gewoon’ geld en huis? Onze taal wordt steeds meer beïnvloed door straattaal, tieners groeien op met YouTube-Engels en op sociale media wordt nauwelijks nog gebruik gemaakt van volzinnen. Dialecten lijken langzaam lijken uit te sterven en onze taal is in verandering, maar ook ons taalniveau.
Wat is straattaal eigenlijk? En wat betekenen al die woorden?
Straattaal - dit is de betekenis
Volgens de Van Dale is straattaal een informele, van de standaardtaal sterk afwijkende taal die op straat door met name jongeren gesproken wordt. In Nederland betekent dat straattaal een mengeling van Nederlands dat aangevuld wordt met woorden uit andere talen, zoals het Sranan (Surinaams) en Arabische of Marokkaanse woorden.Misschien heb je weleens gehoord van ‘fawaka’ (hoe gaat het) of ‘mattie’ (vriend), dat zijn woorden uit het Surinaams. Door steeds meer woorden uit andere landen en culturen te gebruiken, wordt de straattaal steeds rijker en blijft die veranderen.
Meest populaire straattaalwoorden
Omdat de taal dus altijd groeit, blijft hij ook veranderen. De populairste woorden van dit moment, zijn over een paar maanden misschien weer helemaal ‘uit’ en niet meer relevant. Als je toch een beetje bij wil blijven, hebben we hieronder een aantal van de meest gebruikte woorden uit de straattaal voor je op een rij gezet:- Doekoe = geld
- Patta = schoen
- Osso = huis
- Brakka = broek
- Planga = bril
- Brokko (gaan) = stuk gaan, keihard lachen
- Fissa = feest
- Barkie = 100 euro, óf jij bent niet barkie = jij bent niet 100
- Pokoe = liedje
- Zehma = zogenaamd
- Bae = before anyone else, je liefje
- Mattie = vriend
Vooral onder jongeren vindt er een grote verandering plaats. Een kwart van de 15-jarigen haalt het minimale niveau niet meer bij het lezen van de Nederlandse taal. En uit onderzoek van de Onderwijsinspectie blijkt dat de helft van alle groep 8-leerlingen het leesniveau niet heeft om een simpele reclamefolder te begrijpen.
Komt de verandering van de Nederlandse taal echt alleen door de toename van straattaal en social media? Nee, het onderwijs in Nederland speelt een hele grote rol. De kwaliteit van het onderwijs is verslechterd, er wordt steeds minder Nederlands gestudeerd en ook op de universiteiten wordt steeds minder Nederlands gesproken. Ruim 70% van de studenten krijgt hun vakken deels of helemaal in het Engels.
Het taalniveau daalt - wat zijn de echte oorzaken en gevolgen?
Wat zijn de oorzaken?
Niet alleen straattaal speelt een grote rol bij het veranderen van onze taal. Nederlands wordt ook steeds minder (goed) bestudeerd:- De opleidingen tot leraar Nederlands zijn al enkele jaren niet meer populair. Het aantal studenten Nederlands daalde tot 160. Dit jaar studeerden slechts 70 nieuwe eerstegraads leraren af. Is dat weinig? Ja, heel weinig. Er zijn bijna 600.000 middelbare scholieren en die moeten allemaal Nederlandse les blijven krijgen.
- Bij andere universitaire opleidingen heeft er ook een verschuiving plaatsgevonden en is er veel minder aandacht voor de Nederlandse taal. Ruim 70% van de studenten krijgt hun vakken deels of helemaal in het Engels.
Wat zijn de gevolgen?
Een kwart van de jongeren haalt het taalniveau 2F niet, wat betekent dat ze al moeite hebben om een simpele reclamefolder te lezen. Volgens Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands, heeft dat vooral te maken met de slechte staat van het onderwijs. Het valt hem op dat er te weinig aandacht, tijd en zorg voor de leerlingen is om ze in contact te brengen met complexere zorgen van taal. Ook wijt hij het aan de vele prikkels die kinderen tegenwoordig op zich af krijgen.Dat baart hem grote zorgen: als mensen ingewikkelde teksten niet meer zouden kunnen lezen, kan dat leiden tot rampzalige consequenties, vreest Van Oostendorp. Dat geldt voor iedereen, wat voor beroep je ook hebt. Er komen steeds nieuwe apparaten die je moet kunnen bedienen en die instructies moet je kunnen begrijpen, stelt hij.
Dit is de discussie
Is Nederlandse taal is aan het verdwijnen?
Sommige mensen vinden de verandering van de Nederlandse taal achteruitgang, terwijl anderen zeggen dat de taalfout van nu de taalparel van de toekomst is. Verandert onze taal meer en sneller dan vroeger? En moeten we ons zorgen maken, of hoeft dat niet?
Volgens Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en taalliefhebber, verandert iedere taal, dat is altijd al zo geweest. Dat vertelt hij in Dit is de Kwestie (EO). Hij maakt zich niet zoveel zorgen om de taal zelf, maar wel om het taalniveau van je jongeren. Voor een dagelijks gesprek zijn ze in prima staat, maar als het meer diepgang nodig heeft, wordt het lastig.
"Jongeren worstelen met hogere niveaus van taal. Bijvoorbeeld met het lezen van een boek, het produceren van een wat langere tekst of een wat ingewikkelder betoog met argumenten.”
“Ook vind ik dat studenten goed zijn in het geven van presentaties. Maar er zijn bepaalde gedachten en gevoelens die zo complex zijn, dat ze een boek nodig hebben. Als je dat niet meer kan, verlies je echt iets."
Mihai Puscoiu is producer van wereldhits en heeft onder andere Waves van Mr. Probz geproduceerd. Ook is hij eigenaar van een maatschappelijk recordlabel waar hij ex-gevangenen en psychiatrische patiënten helpt hun leven weer op de rit te krijgen door middel van muziek maken.
In hun muziek gebruiken ze een mix van straattaal, Nederlands en Engels. En dat is een verrijking, ze maken op een unieke manier van taal, waardoor het echt een kunstvorm wordt, vindt Puscoiu.
“Door straattaal te gebruiken zijn de muzikanten innovatiever, spelen ze meer met woorden en maken ze er echt een kunstvorm van."
Tweede Kamerlid Harm Beertema (PVV) was 30 jaar docent Nederlands in Rotterdam zuid. Hij vindt dat het spelen met taal juist gelijk staat aan spelen met vuur. Het niveau van de Nederlandse taal neemt met een rap tempo af, vindt hij, en dat komt vooral omdat alle jongeren veel straattaal spreken. Dat gebeurt overal, niet alleen op straat in de grote steden, maar ook in kleine dorpen, in heel welvarende wijken en zelfs in het onderwijs.
Ook strijdt hij tegen de verengelsing van onze universiteiten. Steeds meer studies worden veelal in het Engels aangeboden, wat zou zorgen voor verslechtering van de Nederlandse taal.
"Vooral jongerentaal wordt enorm geïnfecteerd door de straattaal. Ik vind dat heel fout, omdat het ook een taal is die geassocieerd wordt met geweld en makkelijk geld verdienen. Dat is niet de richting waar we onze jongeren naartoe willen hebben."
"Het academisch Nederlands staat enorm onder druk. Je krijgt het Nederlands niet meer aangeboden. Ook zie je in werkcolleges dat studenten uit Engeland enorm domineren omdat ze in hun moedertaal spreken."
Wat denk jij?
Is het erg dat onze Nederlandse taal verandert?
Dit vindt Nederland
Moeten we weer meer Nederlands spreken?
De Nederlandse taal moet beter beschermd worden, vindt ruim 70 procent van de mensen. Zo wil een ruime meerderheid van de Nederlanders (63,3%) dat opleidingen weer standaard in het Nederlands worden gegeven. De helft van de hoger opgeleiden (52,8%) is het hiermee eens. Dat is opvallend, omdat veel hbo- en academische opleidingen tegenwoordig in het Engels worden gegeven. Onder lager opgeleiden wil maar liefst 75% van de mensen dat de moedertaal weer uitgangspunt wordt. Dat blijkt uit onderzoek van Dit is de Kwestie (EO). Het onderzoek werd uitgevoerd door DataIM onder een representatieve groep van 1.500 Nederlanders.
Het zijn vaker ouderen die moeite hebben met de verengelsing van hogescholen en universiteiten: 78,1% van de 65-plussers vindt dat Nederlands weer de norm moet worden in het onderwijs. Voor jongeren is dit minder vaak: 40,4%.
Voor de tegenstanders van deze ontwikkeling is er goed nieuws: onderwijsminister Robbert Dijkgraaf werkt aan een wetsvoorstel waarin wordt vastgelegd dat Nederlands de hoofdtaal is op universiteiten en hogescholen en dat andere talen een uitzondering vormen. Op die manier hoopt de minister ook dat internationale studenten Nederlands leren, waardoor zij na hun studie blijven plakken en hier komen werken.
Dit is haar verhaal
Verdwijnen de dialecten dan ook?
Onze Nederlandse taal is voortgekomen uit talloze dialecten. Honderd jaar terug werd er eigenlijk nog maar nauwelijks Nederlands gesproken. Ook niet in Hattem, een stadje aan de IJssel waar Margje opgroeide. Daar spreekt en denkt de 91-jarige mevrouw Kroes uit het plaatselijke verpleeghuis in het Attems.
Wat denk jij?
Is de Nederlandse taal aan het verloederen? En komt dat door straattaal?
- de
dennis.van.der.m
12 maart 2024 · 07:08
Dat komt door teveel immigratie uit Afrika en de voormalige Nederlandse koloniën. Zij bepalen nu de dominante cultuur op scholen en niet de oorspronkelijke Nederlanders. Ik hoor Nederlandse jongetjes al met Surinaamse en Marokkaanse woorden praten. Ze vinden dat stoer. Dit gaat samen met het stoer vinden van gangsters en het stom vinden van goed ontwikkelde mensen.
