Moeten kinderen stemrecht krijgen? 'Fout in democratie'

Dit is de situatie

Stemmen vanaf je achttiende

Pas in 1848 kwam er een vorm van stemrecht in Nederland, maar alleen voor mannen én alleen met een bepaald inkomen. Het duurde meer dan vijftig jaar voordat daar verandering in kwam: vanaf 1917 mochten alle mannen stemmen. Twee jaar later kregen ook alle vrouwen volledig kiesrecht.

Nog eens vijftig jaar later, in 1972, kregen nóg meer mensen de mogelijkheid om te stemmen: de stemleeftijd werd verlaagd van 21 jaar naar 18 jaar. In 2019 pleitte de Raad voor het Openbaar Bestuur om die leeftijdsgrens uit de Grondwet te schrappen, zodat ruimte ontstaat om te experimenteren met stemmen vanaf 16 jaar. De politiek heeft dat advies niet overgenomen, vanwege te weinig draagvlak.

Voorstanders van stemrecht voor kinderen vinden dat onze democratie oneerlijk werkt. Vanaf hun twaalfde zijn kinderen in Nederland namelijk al strafbaar, en vanaf hun dertiende mogen ze werken en belasting betalen. Is het dan niet oneerlijk dat ze geen invloed hebben op het beleid dat die regels bepaalt?

Dit is de discussie

Moeten alle kinderen stemrecht krijgen?

Kinderen mogen al stemmen in een aantal landen, maar nergens als ze jonger zijn dan 16 jaar. Marjolein Weidema van Save the Children pleit ervoor dat álle kinderen stemrecht moeten krijgen.

000

scherm sluiten

000

Marjolein Weidema

Save the Children

"In een democratie wil je het liefst dat alle stemmen gehoord worden. Ongeveer twintig procent van de Nederlanders is onder de 18 jaar. Met de juiste ondersteuning en informatie kunnen óók die achtjarigen stemmen. Misschien op een andere manier dan 18-plussers, maar wel vanuit dingen die ze belangrijk vinden."

000

Volgens Weidema hoeft dat stemrecht niet dezelfde vorm te hebben als een volwassene. Hoe ziet zo'n kinderstem er dan uit?

000

scherm sluiten

000

Marjolein Weidema

Save the Children

"Kinderen kunnen bijvoorbeeld via stickers aangeven welke thema's zij belangrijk vinden. Vervolgens kijk je naar de thema's die partijen belangrijk vinden en geef je een gewogen stem aan die kinderen, die meegenomen kan worden bij de verkiezingen."

000

Ook politicoloog Simon van Teutem pleit voor een kinderstemrecht. Maar een stemmende achtjarige gaat hem net iets te ver.

000

scherm sluiten

000

Simon van Teutem

Politicoloog

"Het beleid van Den Haag heeft niet alleen invloed op 18-plussers, maar ook op alle kinderen. Zij moeten nog decennia leven met ons beleid en de gevolgen ervan. Het is een fout in onze democratie dat hun stem niet gehoord wordt. Maar een achtjarige is nog niet goed genoeg ontwikkeld."

000

Volgens Weidema gaan mensen daar de fout in. Je hoeft geen toets te maken, voordat je mag stemmen, zegt ze. Ook iemand met een beperking mag stemmen. Het gaat er volgens Weidema om dat alle stemmen worden gehoord.

000

scherm sluiten

000

Marjolein Weidema

Save the Children

"Mag je kennis of ervaring bepalen of je wel of niet mag stemmen? Je hersenen zijn pas volledig ontwikkeld als je 25 jaar bent. Maar zelfs op dat moment hoef je geen test te doen om dat te bewijzen. Meer mensen hebben ondersteuning nodig om hun stemrecht zo goed mogelijk te kunnen invullen."

000

Van Teutem herkent de voordelen van de kinderstem, maar denkt dat het goed is om de grens op 16 jaar te zetten.

000

scherm sluiten

000

Simon van Teutem

Politicoloog

"Uit onderzoek blijkt dat als mensen al eerder bezig zijn met stemmen en burgerschap, dat ze daar ook beter mee omgaan op latere leeftijd. Dat rapport heet dan ook 'Jong geleerd, oud gedaan'. Toch lijkt de grens van 16 jaar me een goed begin. Maar we moeten wel op een andere manier nadenken: hoe maken we de stem van toekomstige generaties onderdeel van onze democratie?"

000

Volgens Weidema zou er niet eens zo veel veranderen als kinderen gaan stemmen. De scholierenverkiezingen zijn namelijk een goede voorspeller voor de landelijke verkiezingen, legt ze uit. Wat vind jij: moeten kinderen stemrecht krijgen?

Meer weten?

Luister naar Dit is de dag

In Dit is de dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast. 

Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.

Dit maakten we ook

• Waarom stemmen zoveel mensen PVV? 'Mensen voelen zich constant afgewezen'

  Waarom stemmen zoveel mensen PVV? 'Mensen voelen zich constant afgewezen'

• Stemmen vanaf 16 jaar: goed idee of totale waanzin? 'Nederland loopt achter'

  Stemmen vanaf 16 jaar: goed idee of totale waanzin? 'Nederland loopt achter'