Vluchten door de toeslagenaffaire: 'Anders was ik mijn kind kwijt'
9 april 2024 · 09:39| Leestijd: 4 min
Update: 9 augustus 2024 · 15:50
In dit artikel aan het woord
"Ik blij dat we die keuze hebben gemaakt. Anders waren we de kinderen kwijt geweest."
"Ze kunnen niet meer achter ons aan zitten. Hier ben ik nu veilig."
"We woonden in een houten huisje zonder riolering in de jungle."
"Ik was zo boos, want dat waren mijn schoolboeken. We moesten die verbranden."
In het kort
Enkele gedupeerden van de toeslagenaffaire zijn met grote schulden naar het buitenland gevlucht, omdat jeugdzorg dreigde hun kinderen mee te nemen. Hoe was het voor hen om Nederland uit angst te verlaten? In Dit is de Kwestie (EO) gaan we met gedupeerden in gesprek.
Wat denk jij?
Zou jij naar het buitenland vluchten als jeugdzorg dreigde je kind(eren) uit huis te plaatsen?
Aantal reacties: 0
Ouders en kinderen gescheiden door het toeslagenschandaal
Het is inmiddels al even geleden dat Nederland werd opgeschud door de toeslagenaffaire. In 2018 kwam naar buiten dat tienduizenden ouders met kinderopvangtoeslag tussen 2004 en 2019 onterecht waren aangewezen als fraudeur, met verstrekkende gevolgen. Veel ouders moesten de toeslagen geheel terugbetalen en raakten in enorme schulden.
Wat is de toeslagenaffaire?
Wie kinderen heeft, kan geld krijgen voor de kinderopvang: kinderopvangtoeslag. Tussen 2005 en 2019 heeft de Belastingdienst daarmee fouten gemaakt. De fraudeaanpak van het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF) was veel te streng. Ouders kregen te horen dat ze alles moesten terugbetalen, terwijl ze eigenlijk wél recht hadden op dat geld. Soms ging het om tienduizenden euro's. Veel ouders raakten hierdoor in de schulden.
Volgens onderzoeken was er in sommige gevallen sprake van institutioneel racisme, institutionele vooringenomenheid en schending van de grondbeginselen van de rechtsstaat. Uit onderzoek door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bleek dat bij 71% van de 10.270 onderzochte gedupeerde huishoudens de toeslagaanvrager een migratieachtergrond had.
Vanaf 2020 is de overheid bezig om alle getroffen gezinnen terug te betalen, maar nog lang niet alle gezinnen zijn daadwerkelijk geholpen.
Sindsdien is er veel gebeurd. Kabinet Rutte III is vanwege het toeslagenschandaal in 2021 afgetreden en er is ruim 7,2 miljoen euro uitgegeven aan de zogeheten 'hersteloperatie', die tot op de dag nog vandaag nog bezig is. Begin 2024 wachtten tienduizenden gezinnen nog op een beoordeling van hun dossier.
Voor enkele gezinnen was het echter geen optie om zo'n lange tijd te wachten op tegemoetkomingen. Ongeveer duizend ouders die slachtoffer werden van de toeslagenaffaire zijn Nederland ontvlucht. Wat dreef hen om dat drastische besluit te nemen? En hoe gaat het nu met hen?
- Voor kinderen van de toeslagenaffaire gaat leed door: 'Hoop dat overheid ziet hoeveel levens zijn verpest'
Voor kinderen van de toeslagenaffaire gaat leed door: 'Hoop dat overheid ziet hoeveel levens zijn verpest'
Familie Schols
De Limburgse Mariska en Guide Schols besloten om met hun kinderen naar België te vluchten. Het koppel werd beschuldigd van fraude en kregen een grote schuldsom opgelegd, waardoor ze in Nederland de huur niet meer konden betalen. Die situatie liep zo uit de hand dat jeugdzorg hun vijf kinderen uit huis plaatste. Toen de kinderen na drie weken weer thuiskwamen, besloten Mariska en Guido te vertrekken. Mariska vertelt in Dit is de Kwestie (EO):
"In het begin heb ik getwijfeld. Het is geen makkelijke keuze geweest. Maar achteraf gezien ben ik blij dat we die keuze wel hebben gemaakt. Anders waren we de kinderen kwijt geweest. (...) Dit was onze enige oplossing. En kijk wat we nu hebben. De kinderen hebben we kunnen houden. Ze zijn ontiegelijk gelukkig nu."
Guide kreeg ondertussen een hersenbloeding door alle stress en verloor daarbij veel van zijn geheugen. Door het geheugenverlies heeft hij wel het gevoel dat hij opnieuw kan beginnen met zijn gezin in België, voegt hij toe.
De kinderen van de familie Schols zijn opgelucht dat ze Nederland achter zich hebben gelaten. Dochter Sadya vertelt dat ze het wel spannend vond om te vluchten, want het voelde net alsof de jeugdzorg ze achtervolgde.
"Ze kunnen niet meer achter ons aan zitten. Het is veel leuker dat ze ons niet kunnen opzoeken. Daar is het in België veel te moeilijk voor. Nu ben ik hier veilig."
Familie Wehl
Shenandaoh Wehl woont sinds twee jaar weer in Nederland. Door de toeslagenaffaire raakte ze financieel aan de grond. Uit angst voor jeugdzorg vluchtte ze naar België, Suriname en Frans-Guyana. Uiteindelijk was ze tien jaar lang met haar vier kinderen op de vlucht.
"Vreselijk. Maar ja, we hadden geen andere optie. Het was echt heel erg. Ik weet nog dat we daar aankwamen en dat de kinderen moesten huilen. Het was een houten huisje zonder riolering in de jungle. (...) Wie gelooft jou als de Belastingdienst zegt dat je fouten hebt gemaakt? Mijn familie niet, mijn vrienden niet. (...) Al die tijd was het overleven. Ze zitten nog steeds in die overlevingsstand."
Dochter Shanice herinnert zich de periode nog goed. Vooral de honger en kou zijn blijven hangen.
"Er was weinig eten. Dan zette mijn moeder een pot water op het vuur. Een paar runderbouillonblokjes erin om het wat smaak te geven. Dan uien snijden en erin gooien, want dat was het enige wat we hadden. En dat aten we dan."
"We hadden zo'n huis met een kachel. Dan gingen we alles in het huis verzamelen wat we in brand konden steken, omdat het zo koud was. Ik was zo boos, want dat waren mijn schoolboeken. We moesten die verbranden. Mijn tenen waren in bed aan elkaar gevroren."
Praat mee
Hoe vind jij dat de overheid gedupeerde ouders tegemoet moet komen?
Yvanca, Jaeden, Luna en Sadya vluchtten uit Nederland
Yvanca, Jaeden, Luna en Sadya doen hun verhaal over de hectische periode waarin ze van Nederland naar België zijn gevlucht. De vader en moeder van de kinderen werden slachtoffer van de toeslagenaffaire en raakten hun kinderen voor een korte periode kwijt. De kinderen vertellen over hun pijnlijke ervaringen…
Dit is de kwestie
Benieuwd naar de tv-uitzending over dit onderwerp? Kijk Dit is de Kwestie (EO) hier of op NPO Start, daar zie je ook eerdere afleveringen.
